Ακτοπλοΐα: Πόσο θα κοστίσει η φουρτούνα της πανδημίας

Με «δεμένα» τα 50 από τα 85 βασικά πλοία που εξυπηρετούν τα νησιά, αργές ταχύτητες σε όσα κινούνται, καθεστώς άγονων δρομολογίων και χωρίς πυξίδα για το ορατό μέλλον, κινείται η ελληνική ακτοπλοΐα, σε μια προσπάθεια -όσο γίνεται- «ασφαλούς διέλευσης» από το ναρκοθετημένο πεδίο που έχει διαμορφώσει η πανδημία Covid-19. 

Μόλις 33-35 πλοία ή το 1/3 του βασικού ακτοπλοϊκού στόλου της χώρας πραγματοποιούν αυτή την περίοδο δρομολόγια, σύμφωνα με όσα ανέφερε στο Euro2day.gr ο Μιχάλης Σακέλλης, πρόεδρος του Συνδέσμου Επιχειρήσεων Επιβατηγού Ναυτιλίας (ΣΕΕΝ).

Η κάλυψη των βασικών συγκοινωνιακών αναγκών των νησιών, μάλιστα, γίνεται μέσω έκτακτης χρηματοδότησης ύψους 15 εκατ. ευρώ που εξασφάλισε το υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής από το υπουργείο Οικονομικών. Το ποσό θα κατευθυνθεί στις εταιρείες του χώρου μέσω των συμβάσεων παροχής δημόσιας υπηρεσίας που έχουν ήδη υπογραφεί ή υπογράφονται αυτή την περίοδο για τη σύνδεση των νησιών από τα μέσα Απριλίου και όλο τον Μάιο. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΣΕΕΝ, ωστόσο, το ποσό αυτό καλύπτει μόλις το 50% των λειτουργικών εξόδων των πλοίων που πραγματοποιούν τα δρομολόγια. 

Οι διοικήσεις των ακτοπλοϊκών εταιρειών φέρονται να κάνουν τους σχεδιασμούς τους πιθανολογώντας πως σε μεγάλο βαθμό η φετινή χρονιά θα πρέπει να θεωρείται χαμένη. Το top management των βασικών «παικτών» φέρεται να θέτει πλέον ως βασική προτεραιότητα να είναι σε θέση οι εταιρείες να βρίσκονται εντός αγοράς το 2021, με στόχο να αρχίσουν να καλύπτουν μέρος των φετινών απωλειών. Δεν εγκαταλείπουν, ωστόσο, τη φετινή χρονιά, ελπίζοντας σε όσο το δυνατόν υψηλότερα έσοδα το τρίμηνο Ιουλίου-Σεπτεμβρίου. Περίοδο κατά την οποία το 80% του μεταφορικού τους έργου συνδέεται με την αιχμή της καλοκαιρινής τουριστικής κίνησης. 

Οι εταιρείες έχουν στραμμένο το βλέμμα τους στις αεροπορικές εταιρείες και (δευτερευόντως) στα ξενοδοχεία, αναμένοντας απαντήσεις στο «πότε, πώς και πόσοι» θα επανεκκινήσουν. Από αυτές τις απαντήσεις και τη ζήτηση που θα εκδηλωθεί από το εξωτερικό, θα είναι εφικτό να γίνουν πιο ρεαλιστικές εκτιμήσεις για το εύρος του πλήγματος που θα δεχθεί ο κλάδος από την πανδημία.

Η αναφορά του πρωθυπουργού (CNN) για πιθανή έναρξη της καλοκαιρινής τουριστικής περιόδου από 1 Ιουλίου και οι πληροφορίες για πράσινο φως μετακινήσεων προς τα νησιά από τα μέσα Ιουνίου συντηρούν, επί του παρόντος, τις ελπίδες αλλά και τις αβεβαιότητες. Τα υγειονομικά πρωτόκολλα που θα επιλεγούν να εφαρμοστούν στην ακτοπλοΐα θα καθορίσουν τη μεταφορική ικανότητα των πλοίων και, τελικά, τα έσοδα των εταιρειών.

Στην παρούσα φάση, ισχύει ο κανόνας 1 επιβάτης ανά 15 τετραγωνικά. Όπως εξηγεί στο Euro2day.gr ο πρόεδρος του ΣΕΕΝ, αυτό μεταφράζεται σε περίπου 200 επιβάτες για ένα πλοίο που έχει τη δυνατότητα να μεταφέρει 2.000. Πρακτικά το 10%. Όπως αναφέρει ο ίδιος, ωστόσο, αυτή την περίοδο συχνά τα πλοία μεταφέρουν 15-20 επιβάτες, που αντιστοιχούν, συνήθως, στους οδηγούς των φορτηγών που μεταφέρει το πλοίο. 

Σύμφωνα με τον Μ. Σακέλλη, θα πρέπει να ισχύει και στα πλοία η απόσταση 2 μέτρων μεταξύ των επιβατών, ώστε να υπάρχει η δυνατότητα να διακινούν τους μισούς από τους επιβάτες που προβλέπουν τα κανονικά τους πρωτόκολλα. Σημειώστε, αναφέρει ο πρόεδρος του ΣΕΕΝ, πως οι επιχειρήσεις ακτοπλοΐας συμφωνούν με τα περιοριστικά μέτρα και την αυστηρή τήρηση των υγειονομικών κανόνων για το προσωπικό των πλοίων και τους επιβάτες, καθώς θα αποτελούσε σοβαρό πλήγμα να ακινητοποιηθούν πλοία εξαιτίας ενδεχόμενων κρουσμάτων.

Στο κουίζ της φετινής χρονιάς, ωστόσο, το πιο δύσκολο ερώτημα για τις ακτοπλοϊκές εταιρείες ίσως να αφορά τα ταχύπλοα (highspeed). Η δρομολόγησή τους φέτος ισοδυναμεί με γρίφο καθώς, εξαιτίας του υψηλού κόστους λειτουργίας τους, η βιωσιμότητα των δρομολογίων εξαρτάται σε υπερθετικό βαθμό από τους επιβάτες που θα μπορούν να μεταφέρουν. Σύμφωνα με το πιθανότερο σενάριο, θα ισχύσουν σε αυτά, τα υγειονομικά πρωτόκολλα που θα εφαρμοστούν στις αεροπορικές, καθώς διαθέτουν καθίσματα αεροπορικού τύπου.

Οι ακτοπλοϊκές εταιρείες έκαναν όλο το προηγούμενο διάστημα τους σχεδιασμούς τους, με ένα βασικό σενάριο που προέβλεπε μείωση εσόδων 50% από τους επιβάτες και 40% από τη διακίνηση φορτηγών κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Με βάση αυτό το σενάριο, οι εταιρείες στοχεύουν σε έσοδα  114 εκατ. ευρώ από επιβάτες και 32 εκατ. ευρώ από τη διακίνηση φορτηγών στο τρίμηνο Ιουλίου-Σεπτεμβρίου. 

Σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΣΕΕΝ, με βάση αυτό το σενάριο, οι ακτοπλοϊκές εταιρείες αναμένεται να πλησιάσουν σε ένα συνολικό τζίρο 203 εκατ. ευρώ έναντι αρχικών εκτιμήσεων για 650 εκατ. ευρώ φέτος (προ Covid-19), καταγράφοντας μείωση της τάξης του 45%. Σενάριο, ωστόσο, το οποίο ίσως αποδειχθεί αισιόδοξο, ανάλογα με το τουριστικό ρεύμα που θα κατευθυνθεί, τελικά, φέτος στη χώρα αλλά και τους περιορισμούς που ενδέχεται να τεθούν στις μετακινήσεις από νησί σε νησί.

Με αυτά τα δεδομένα, οι εταιρείες του κλάδου καλούνται να διαχειριστούν μια ιδιαίτερα δύσκολη κατάσταση, με την έλλειψη ρευστότητας να αποτελεί την υπ’ αριθμόν ένα απειλή για τη βιωσιμότητά τους.

Την ίδια στιγμή, η διεθνής ένωση ακτοπλοϊκών εταιρειών (Interferry) κάλεσε τις κυβερνήσεις να στηρίξουν οικονομικά τις επιχειρήσεις, ώστε να είναι σε θέση να εξυπηρετήσουν τις θαλάσσιες συνδέσεις πολλών περιοχών.

Δυσοίωνα μηνύματα εκπέμπουν, ήδη, ισχυροί παίκτες της ευρωπαϊκής αγοράς. Η βρετανική P&O Ferries ζήτησε στήριξη ύψους 150 εκατ. στερλινών από την αγγλική κυβέρνηση ενώ η, επίσης βρετανική, Brittany Ferries ανεβάζει σε 25 εκατ. στερλίνες τις ζημιές της στο δίμηνο Μαρτίου-Απριλίου. Η δε γνωστή σουηδική εταιρεία Stena Lie προανήγγειλε απολύσεις.