Η Aegean και το τσουνάμι στις αεροπορικές εταιρείες

Στις 17 Μαρτίου ο πρόεδρος του ομίλου Aegean Airlines Ευτύχιος Βασιλάκης ενημέρωνε χρηματοοικονομικούς αναλυτές για τα οικονομικά αποτελέσματα της εταιρείας το 2019, προανάγγειλε την δραστική περικοπή έως ολική αναστολή πτήσεων λόγω της πανδημίας και ανανέωνε το ραντεβού μαζί τους μετά από 3-4 εβδομάδες για πιο αναλυτική ενημέρωση σχετικά με τις επιπτώσεις της Covid-19 και τους σχεδιασμούς της εταιρείας.

Πέρασαν έξι εβδομάδες αλλά το νέο conference call δεν έχει πραγματοποιηθεί. Ενδεικτικό της πρωτόγνωρης ρευστότητας που καλούνται να διαχειριστούν οι αεροπορικές εταιρείες σε όλο τον κόσμο, αλλά και των πολλών μεταβλητών που εμπλέκονται στην εξίσωση.

Η πανδημία εκδηλώθηκε σε μια κομβική χρονική στιγμή για την Aegean καθώς άρχιζε να υλοποιεί μια φιλόδοξη επιθετική στρατηγική ανάπτυξης. Η 12η Φεβρουαρίου σηματοδοτούσε την αλλαγή σελίδας και το πέρασμα σε μια νέα εποχή με μια εντυπωσιακή τελετή, παρουσία του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη.

Μια τελετή στην οποία παρουσιάστηκαν η νέα εταιρική ταυτότητα της εταιρείας και τα ολοκαίνουργια αεροπλάνα Airbus A320neo που είχε μόλις παραλάβει η εταιρεία στο πλαίσιο μιας αρχικής παραγγελίας η οποία αυξήθηκε κατά 50% φθάνοντας τα 5,6 δισ. ευρώ.

Μια τελετή η οποία πραγματοποιήθηκε τρεις εβδομάδες μετά την επισημοποίηση ύπαρξης επιδημίας άγνωστου ιού στην Ουχάν της Κίνας κι ενώ οι περικοπές δρομολογίων από και προς τον ασιατικό γίγαντα άρχιζαν να παίρνουν μορφή χιονοστιβάδας. Χωρίς οι αεροπορικές εταιρείες σε όλο τον πλανήτη να έχουν συνειδητοποιήσει πως ίσως υποχρεωθούν να καθηλώσουν στο έδαφος τους στόλους τους μερικές εβδομάδες αργότερα.

Στο ερώτημα αν αντέχει η Aegean και για πόσο διάστημα στις πρωτόγνωρη κατάσταση που βιώνει η παγκόσμια οικονομία, ο πρόεδρος της εταιρείας έχει δώσει, ήδη, κάποια βασικά στοιχεία.

Το 73% του λειτουργικού της κόστους συνδέεται με την πραγματοποίηση δρομολογίων. Οπότε, η αναστολή πτήσεων που υπάρχει σήμερα αφαιρεί μεγάλο βάρος από τις πλάτες της. Την ίδια στιγμή, ωστόσο, η καθήλωση του στόλου στο έδαφος συνιστά ιδιαίτερα κοστοβόρα αιμορραγία. Κι αυτό καθώς βάσιζε τα επίπεδα ρευστότητάς της στον αυξανόμενο κύκλο εργασιών της την τελευταία τετραετία. Το 2019 η ρευστότητα αντιστοιχούσε στο 33% του τζίρου της.

Σε καθεστώς μη πραγματοποίησης δρομολογίων (όπως συμβαίνει σήμερα) τα πάγια κόστη της Aegean ανέρχονται σε 32-34 εκατ. ευρώ όπως εξήγησε ο Ευτ. Βασιλάκης. Ποσά που αφορούν δαπάνες δικτύου, καταβολής μισθωμάτων για αεροπλάνα και μισθοδοσία προσωπικού.

Ο «κουμπαράς» ρευστότητας της Aegean περιλάμβανε 516 εκατ. ευρώ στο τέλος του 2019 και βρισκόταν στα επίπεδα των 500 εκατ. ευρώ στις αρχές Μαρτίου, σύμφωνα με όσα ανέφερε στους αναλυτές ο πρόεδρος της εταιρείας. Ο ίδιος εκτιμούσε τότε πως η θέση της εταιρείας είναι σχετικά καλή. Σημείωνε, ωστόσο, πως είναι σε θέση να αντέξει εφόσον η αναστολή πτήσεων δεν ξεπεράσει διάστημα λίγων μηνών.Το διάστημα της αναστολής πτήσεων θεωρείται κρίσιμο καθώς, όπως εξήγησε, θα κρίνει αν η εταιρεία θα είναι σε θέση να επανεκκινήσει με δικές της δυνάμεις (σ.σ κεφάλαια).

Στο πλαίσιο αυτό αναζητούνταν εφεδρικές πιστωτικές γραμμές βραχυχρόνιου δανεισμού από ελληνικές τράπεζες ώστε να δημιουργηθεί ένα μαξιλάρι ασφαλείας, εφόσον χρειαστεί να χρησιμοποιηθεί. Οι σχετικές συζητήσεις που διεξάγονται τις τελευταίες εβδομάδες φαίνεται πως δεν έχουν οδηγήσει ακόμα σε οριστικές συμφωνίες.

Μεγάλο ερωτηματικό αιωρείται πάνω από την παραγγελία της Aegean στην Airbus. Το αρχικό ερώτημα αφορά στο αν θα υλοποιηθεί η αύξηση της αρχικής παραγγελίας κατά 50% την οποία ανακοίνωσε ο πρόεδρος της εταιρείας στις αρχές Φεβρουαρίου.

Η αρχική παραγγελία αυξήθηκε κατά 16 αεροπλάνα φθάνοντας τουλάχιστον τα 46 αεροπλάνα A320neo και A321neo με οψιόν για επιπλέον 12. Μέχρι τα μέσα Μαρτίου είχαν παραληφθεί 4 αεροπλάνα A320neo και οι παραλαβές του 2020 προέβλεπαν επιπλέον 2 μέχρι τον Ιούλιο. Παραμένει άγνωστο αν τα συγκεκριμένα αεροπλάνα θα παραληφθούν ή θα μετατεθεί η ένταξή τους στο στόλο.

Όπως εξήγησε, ωστόσο, ο Ευτ. Βασιλάκης η συντριπτική πλειοψηφία των αεροπλάνων που επρόκειτο να παραληφθούν το 2020 και 2021-με εξαίρεση δύο- προέρχονται από μεσιτικούς οίκους (lesor). Επιλογή η οποία προσφέρει στη διοίκηση της Aegean τη δυνατότητα να μην τα παραλάβει εφόσον το κρίνει σκόπιμο. Η παραλαβή των νέων αεροπλάνων επρόκειτο, σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, να ολοκληρωθεί το 2026. Στο πλαίσιο αυτό η Aegean υπολόγιζε να επενδύσει 500 εκατ. ευρώ κάθε χρόνο.

Μπαράζ περικοπών

Την ίδια στιγμή οι μεγάλες αεροπορικές εταιρείες στην Ευρώπη αρχίζουν μια επώδυνη διαδικασία μείωσης των δραστηριοτήτων, καθώς η προοπτική γρήγορης ανάκαμψης σβήνει και η προοπτική ενός κόσμου στον οποίο οι άνθρωποι θα ταξιδεύουν πολύ λιγότερο φαίνεται στον ορίζοντα.

Μόνο αυτή την εβδομάδα οι μεγαλύτερες εταιρείες του κλάδου δήλωσαν ότι θα πρέπει να κόψουν δεκάδες χιλιάδες θέσεις εργασίας καθώς πασχίζουν να περιορίσουν τα κόστη τους.

Όπως καταγράφει το CNN, Ryanair, Lufthansa, British Airways, Scandinavian Airlines kai Air France-KLM πρόκειται να κόψουν 32.000 θέσεις εργασίας για να αντιμετωπίσουν την κατάσταση. Ελπίζουν ότι με το πάγωμα των προσλήψεων, τη μερική απασχόληση και πρώρες συνταξιοδοτήσεις ίσως καταφέρουν να χρυσώσουν το χάπι, αλλά η προοπτική για αισιοδοξία είναι μικρή.

«Αντιμετωπίζουμε τη μεγαλύτερη πρόκληση της πρόσφατης ιστορίας», δήλωσε χαρακτηριστικά ο CEO της Lufthansa. «Παλεύουμε για το μέλλον της εταιρείας και το μέλλον των περίπου 130.000 εργαζόμενων του ομίλου». Ηδη ο γερμανικός όμιλος έχει θέσει πάνω από 80.000 σε καθεστώς μειωμένων ωραρίων και το πτητικό του πρόγραμμα έχει επιστρέψει σε επίπεδα 1955, με 3.000 από της ημερήσιες πτήσεις ακυρωμένες και το 92% του στόλου καθηλωμένο.

«Οι εργαζόμενοι στον κλάδο αντιμετωπίζουν ένα τσουνάμι απωλειών θέσεων εργασίας», τόνισε ο Brian Strutton, γενικός γραμματέας της ένωσης βρετανών πιλότων. Χωρίς κυβερνητική βοήθεια ο κλάδος θα καταστραφεί.

Τις δηλώσεις ακολούθησαν δυο χτυπήματα: Η British Airways προειδοποίησε ότι μπορεί να χρειαστεί να περικόψει το ¼ των εργαζομένων της, ενώ η Ryanair ανακοίνωσε ότι περικόπτει 3.000 θέσεις εργασίας.

Τα παγκόσμια έσοδα των αεροπορικών θα μειωθούν κατά 55% φέτος ή κατά 314 δισ. δολάρια, υπολογίζει η ΙΑΤΑ. Ηδη αρκετές μεγάλες εταιρείες του κλάδου αναζητούν κρατική διάσωση. Η Lufthansa που ελέγχει αεροπορικές εταιρείες σε Γερμανία, Ελβετία, Αυστρία και Βέλγιο είναι σε «εντατικές συζητήσεις» με την γερμανική κυβέρνηση για οικονομική στήριξη. Εχει λάβει ήδη βοήθεια από την ελβετική κυβέρνηση και διαπραγματεύεται με αυτές της Αυστρίας και του Βελγίου. «Αυτή τη στιγμή αποφασίζεται το μέλλον της Lufthansa. Το ερώτημα είναι αν μπορούμε να αποφύγουμε την πτώχευση με τη στήριξη των κυβερνήσεων των τεσσάρων κρατών», τόνισε ο CEO κος Spohr.

Η Ryanair εκτιμά ότι η ζήτηση και η τιμολόγηση των εισιτηρίων δεν θα ανακάμψουν πριν το καλοκαίρι του 2022. Ο Spohr εκτιμά ότι θα χρειαστεί περισσότερο, έως το 2023 για να βρει η παγκόσμια ζήτηση τη «νέα ισορροπία».

Η εικόνα στις ΗΠΑ

Στις ΗΠΑ οι αεροπορικές εταιρείες έχουν ήδη ανακοινώσει απώλειες δισεκατομμυρίων δολαρίων το πρώτο τρίμηνο. Με βάση τους όρους του πακέτου στήριξης ύψους 25 δισ. δολαρίων που έλαβαν από την κυβέρνηση δεν τους επιτρέπεται να κάνουν απολύσεις, αλλά αυτή η υποχρέωση λήγει στις 30 Σεπτεμβρίου.

Η περικοπές μοιάζουν αναπόφευκτες. Ηδη περίπου 100.000 εργαζόμενοι μόνο στις τέσσερις μεγάλες εταιρείες (American, United, Delta και Southwest) έχουν συμφωνήσει σε μειώσεις αποδοχών ή άδειες άνευ αποδοχών, κάποιοι ακόμα και για εννέα μήνες.

«Αν η ζήτηση παραμένει σημαντικά μειωμένη την 1η Οκτωβρίου, απλά δεν μπορούμε να αντέξουμε αυτή την κρίση χωρίς να εφαρμόσουμε κάποια από τα πιο δύσκολα και επώδυνα μέτρα», παραδέχτηκε ο CEO της United Airlines Scott Kirby, αναφερόμενος σε «μη εθελοντικές κινήσεις».

Η κρίση έχει πλήξει και τους κατασκευαστές αεροσκαφών, όπως και τα αεροδρόμια. Η Boeing ανακοίνωσε 16.000 περικοπές θέσεων εργασίας και ζημιές 1,7 δισ. δολαρίων το πρώτο τρίμηνο, ενώ η Airbus ότι έχει θέσει σε προσωρινή αργία 6.000 εργαζόμενους και «καίει μετρητά», καθώς οι αεροπορικές ακυρώνουν ή καθυστερούν παραγγελίες για νέα σκάφη.

Το μεγαλύτερο αεροδρόμιο της Ευρώπης, το Heathrow του Λονδίνου ανακοίνωσε ζημιές 441 εκατ. δολαρίων για το πρώτο τρίμηνο, έναντι κερδών 128 εκατ. δολαρίων το αντίστοιχο διάστημα του 2019. Κατέγραψε πτώση επιβατικής κίνησης 97%(!) τον Απρίλιο.

Από τις εξελίξεις πλήττονται και άλλες επιχειρήσεις που σχετίζονται με τον κλάδο. Η Rolls-Royce που κατασκευάζει κινητήρες αεροσκαφών δήλωσε ότι ετοιμάζει έως και 8.000 περικοπές θέσεων εργασίας, τη μεγαλύτερη ανάλογη κίνηση εδώ και πάνω από 30 χρόνια.