Σχέδιο για ευέλικτη εργασία με… επιδότηση μισθού

Την επιδότηση του μισθού όσων εργαζομένων οι συμβάσεις επανατεθούν σε αναστολή, αλλά και κάλυψη ενός μέρους του μισθολογικού και μη μισθολογικού βάρους όσων υποχρεωθούν σε ευέλικτη, μειωμένη εργασία, επεξεργάζεται το οικονομικό επιτελείο της κυβέρνησης.

Στο πλαίσιο του σχεδιασμού της επόμενης φάσης σταδιακής αποκλιμάκωσης των μέτρων αποφυγής της διασποράς του κορωνοϊού,  που αφορά την επίσης σταδιακή επιστροφή σε μια νέα -δύσκολη- κανονικότητα, σε πρώτη φάση, τα υπουργεία Εργασίας και Οικονομικών έχουν ήδη ανακοινώσει τη δυνατότητα παράτασης των αναστολών συμβάσεων εργασίας, με διαφορετικό όμως τρόπο από αυτόν που ίσχυσε κατά την πρώτη φάση αντιμετώπισης της πανδημίας.

Έτσι, το μέτρο αναμένεται να εφαρμοστεί όχι για 45 ημέρες, αλλά για όσο διάστημα η επιχείρηση παραμείνει κλειστή, καθώς βάσει του σχεδιασμού, θα ξεπαγώνουν σταδιακά συγκεκριμένοι κλάδοι της οικονομίας. Βάσει των σεναρίων που επεξεργάζονται, η δυνατότητα νέας αναστολής των συμβάσεων θα έχει διάρκεια όχι 45 αλλά 30 ημέρες και κατά συνέπεια, θα περιοριστεί από τα 800 στα 534 ευρώ.

Αλλά και εντός του μήνα, δεν αποκλείεται να προβλεφθεί η δυνατότητα, ώστε ο εργοδότης να διακόψει την αναστολή της σύμβασης και να επαναφέρει τον εργαζόμενο στην εργασία. Σε αυτή την περίπτωση, το ύψος της ειδικής αποζημίωσης για τους μισθωτούς που θα παραμείνουν σε αναστολή για λιγότερο από 30 ημέρες, θα υπολογισθεί αναλογικά με βάση πλέον τα 534 ευρώ.

Στην επόμενη φάση και με δεδομένο ότι εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι θα κληθούν τις επόμενες εβδομάδες να επιστρέψουν σταδιακά σε ένα πρωτόγνωρο τοπίο και σε μια οικονομία και, κατά συνέπεια, αγορά εργασίας να έχουν πληγεί βαθύτατα από την κρίση του κορωνοϊού, τόσο σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και ελληνικής κυβέρνησης, αναζητούνται λύσεις και για το επόμενο 6μηνο, ώστε να υπάρξει ένα προστατευτικό πλαίσιο έως το τέλος του 2020. Σε αυτή τη φάση, η λύση αναζητείται σε προγράμματα μειωμένης εργασίας, με επιδότηση μέρους του «χαμένου» μισθού ή ακόμη και των ασφαλιστικών εισφορών.

Ο ρόλος του ευρωπαϊκού προγράμματος SURE και τα γερμανικά Kurzarbeit

Βασικό όπλο στη φαρέτρα του οικονομικού επιτελείου εκτιμάται ότι θα είναι το  πρόγραμμα SURE της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε) για την υποστήριξη για τον περιορισμό των κινδύνων ανεργίας σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης. Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του υπουργείου Οικονομικών, η Ελλάδα μπορεί να διεκδικήσει και να λάβει περίπου 1,4 με 1,5 δισ. ευρώ από τα συνολικά 100 δισ. ευρώ που υπολογίζεται ότι θα διατεθούν από την ΕΕ στα κράτη-μέλη με τη μορφή ευνοϊκών δανείων.  

Στο μικροσκόπιο τόσο των κοινοτικών οργάνων όσο και της  ελληνικής ηγεσίας του υπουργείου Εργασίας έχουν τεθεί γνώριμες πρακτικές, που ακολουθήθηκαν κατά την πρόσφατη παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, σε χώρες όπως η Γερμανία, με στόχο τη διατήρηση των θέσεων εργασίας στις επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν προσωρινή μείωση ζήτησης.

Στο πλαίσιο αυτό, εξετάζεται η εφαρμογή, κατά το δεύτερο εξάμηνο του έτους, και εφόσον οι επιχειρήσεις έστω και σταδιακά έχουν τεθεί ξανά σε λειτουργία, προγραμμάτων τύπου Kurzarbeit. Πρόκειται για πρόγραμμα μέσω του οποίου το δημόσιο παρέχει οικονομική ενίσχυση στους εργαζομένους των οποίων το ωράριο εργασίας είτε μειώνεται είτε οι ίδιοι έχουν προσωρινά σταματήσει να εργάζονται, με τις συμβάσεις τους όμως να παραμένουν σε ισχύ.

Εφαρμόζονται κατά κύριο λόγο στη Γερμανία, και μάλιστα λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού, μπορούν να εφαρμοστούν σε επιχειρήσεις που έχουν θέσει σε ευέλικτες μορφές απασχόλησης το 10% του προσωπικού τους (αντί το 33% που ίσχυε στην κρίση του 2008). Συνήθως, το κράτος καλύπτει το  60% της διαφοράς των μηνιαίων καθαρών αποδοχών -λόγω μείωσης των ωρών εργασίας- ενώ πλέον θα καλύπτει και το 100% των ασφαλιστικών εισφορών που αφορούν τις χαμένες ώρες εργασίας (στη διάρκεια της χρηματοπιστωτικής κρίσης, επιδοτήθηκε μόνο το 50% των εισφορών).

Όπως εξηγούν οι ειδικοί,  η κεντρική  ιδέα του Kurzarbeit και της αποζημίωσης για την απασχόληση μειωμένου χρόνου είναι η αποτροπή της απόλυσης εξειδικευμένων εργαζομένων σε περιπτώσεις που η μείωση του χρόνου εργασίας ή η απώλεια της θέσης εργασίας είναι  προσωρινή.

Βέβαια, κι ενώ στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ένωσης το πρόγραμμα SURE έχει προγραμματιστεί να συνδεθεί με τις επιπτώσεις της υγειονομικής κρίσης του κορωνοϊού στην αγορά εργασίας και έχει προγραμματιστεί να είναι προσωρινής φύσης, ο στόχος και το σκεπτικό του είναι στην πραγματικότητα παρόμοια με ένα μόνιμο ευρωπαϊκό σύστημα αντασφάλισης ανεργίας στο οποίο έχει ήδη εργαστεί η Κομισιόν,  πριν από την τρέχουσα κρίση και που πιθανότατα θα παραμείνει στο τραπέζι στη συνέχεια.

Όπως, σύμφωνα με τους φόβους των εκπροσώπων των εργαζομένων, θα παραμείνουν στο προσκήνιο της ελληνικής αγοράς εργασίας και οι ευέλικτες και προσωρινές μορφές απασχόλησης, με εξαιρετικά χαμηλούς μισθούς.

Οι ειδικοί μάλιστα σπεύδουν να επισημάνουν πως αν και πρόκειται για ένα μέσο ενεργητικής πολιτικής απέναντι στην ανεργία, επιτρέπει και, σε πολλές περιπτώσεις, ενδέχεται να επιβάλει την ευελιξία στην αγορά εργασίας.