Πόλεμος ξενοδόχων με τουρ οπερέιτορ σε πέντε μέτωπα

Στα όρια της εμπόλεμης κατάστασης οδηγούνται οι σχέσεις των Ελλήνων ξενοδόχων με τους ξένους τουρ οπερέιτορ, με αφορμή το σκληρό μπρα ντε φερ των δύο πλευρών για τους όρους με τους οποίους θα επιχειρηθεί η επανεκκίνηση του τουρισμού. 

Οι σκληρές διαπραγματεύσεις που βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη αυτή την περίοδο μεταξύ των δύο «στρατοπέδων» τείνουν να εξελιχθούν σε «μητέρα των μαχών», καθώς η ταμπακέρα δεν αφορά μόνο τη διάσωση μέρους των εσόδων της φετινής τουριστικής περιόδου, αλλά και τη διαμόρφωση των κανόνων του παιχνιδιού για τα αμέσως προσεχή χρόνια. Το σκληρό παζάρι διεξάγεται γύρω από έναν «κουμπαρά» δεκάδων δισ. ευρώ, ο οποίος αντιστοιχεί στα έσοδα από τον τουρισμό σε βάθος τριετίας (αισιόδοξο σενάριο) έως πενταετίας. Περίοδος η οποίος εκτιμάται πως θα απαιτηθεί προκειμένου η ταξιδιωτική αγορά επιστρέψει σε μεγέθη προ της πανδημίας Covid-19. 

Μιλώντας χθες σε διαδικτυακή συνέντευξη Τύπου ο Αλέξανδρος Βασιλικός, πρόεδρος του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΞΕΕ), τα είπε σχεδόν όλα. Αρχικά χαρακτήρισε «απογοητευτική» την τοποθέτηση της προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν με την οποία προέτρεπε τους Ευρωπαίους να μη βιαστούν να κάνουν κρατήσεις για το φετινό καλοκαίρι. Ενδεικτικό, όπως σημείωσε ο πρόεδρος του ΞΕΕ, των αβεβαιοτήτων που υπάρχουν αυτή τη στιγμή για κρίσιμα θέματα που συνδέονται άμεσα με την επανεκκίνηση του τουρισμού. Από τους κανόνες υγιεινής που θα πρέπει να τηρούνται σε όλους τους κρίκους που συγκροτούν την αλυσίδα της παροχής τουριστικών υπηρεσιών μέχρι την αρχιτεκτονική και τους βασικούς «παίκτες» που θα καταφέρουν να επιβιώσουν στους χώρους των αερομεταφορών, των τουρ οπερέιτορ και των online ταξιδιωτικών γραφείων (OTAs). Των παικτών, δηλαδή, που είναι οι βασικοί συνομιλητές (σ.σ. συνεργάτες ή αντίπαλοι ανάλογα με τη συγκυρία) των ξενοδόχων. 

Ο Α. Βασιλικός φρόντισε, ταυτόχρονα, να τοποθετήσει τον πήχη των φετινών προσδοκιών σε ιδιαίτερα χαμηλό ύψος, αναφέροντας χαρακτηριστικά: «Η επανέναρξη της τουριστικής δραστηριότητας θα είναι σταδιακή, αργή και βασανιστική».

Στο περιθώριο της συζήτησης για τα πρωτόκολλα επανεκκίνησης του τουρισμού, ωστόσο, Έλληνες ξενοδόχοι και ξένοι τουρ οπερέιτορ επιδίδονται σε ένα σκληρό αγώνα μπρα ντε φερ πέντε γύρων. Μια κόντρα, στην οποία οι Έλληνες ξενοδόχοι  δεν είναι αυτοί που έχουν το πάνω χέρι.

Ο πρώτος γύρος αφορά τις προκαταβολές τις οποίες οι τουρ οπερέιτορ αρνούνται να πληρώσουν, επικαλούμενοι το γεγονός πως το απαγορεύουν οι δανειακές συμβάσεις στήριξης που έχουν συνάψει με σκοπό τη διάσωσή τους. Ξενοδοχειακές πηγές υπενθυμίζουν με νόημα το παράδειγμα του γερμανικών συμφερόντων ομίλου TUI. Ο θεωρούμενος μέχρι πρόσφατα ως ισχυρότερος ταξιδιωτικός όμιλος της Ευρώπης υποχρεώθηκε να λάβει δάνειο διάσωσης ύψους 1,8 δισ. ευρώ από την Ομοσπονδιακή κυβέρνηση της Γερμανίας. Ποσό το οποίο υπερβαίνει την κεφαλαιοποίηση του ομίλου και ερμηνεύεται, ήδη, ποικιλοτρόπως. Εγχώριες ξενοδοχειακές πηγές, μάλιστα, θεωρούν πως αποτελεί έμμεσο «νεύμα» της Ομοσπονδιακής κυβέρνησης της Γερμανίας προς τον όμιλο να κινηθεί προκειμένου να ενισχύσει τη θέση του, αποκτώντας ξενοδοχεία που βρίσκονται ή θα βρεθούν σε δυσχερή οικονομική θέση λόγω της πανδημίας. Ας σημειωθεί πως εν μέσω μνημονίων, το TUI Group εξελίχθηκε τα τελευταία χρόνια στον μεγαλύτερο ιδιοκτήτη ξενοδοχείων στην Ελλάδα.

Στρατηγική επέκτασης στον ξενοδοχειακό κλάδο της Ελλάδας, ταυτόχρονα, υλοποιεί -μεταξύ άλλων- και ο γερμανικών συμφερόντων όμιλος DER Touristik, ο οποίος διαθέτει υψηλά επίπεδα ρευστότητας, καθώς ελέγχεται από τον γερμανικό κολοσσό λιανεμπορίου REWE.

Ο δεύτερος γύρος διεξάγεται με έπαθλο τις πληρωμές «μπροστά και να τα βλέπω». Οι Έλληνες ξενοδόχοι έχουν βάλει στο τραπέζι και διεκδικούν μαχητικά να εισπράττουν από τους τουρ οπερέιτορ το ποσό της κράτησης, πριν φθάσει ο πελάτης στο ξενοδοχείο. Επί του παρόντος, οι ξενοδόχοι διαπραγματεύονται σκληρά ζητώντας να προπληρώνονται 15 μέρες πριν έλθει ο πελάτης. Πηγές του χώρου, ωστόσο, θεωρούν πως  θα αποτελούσε επιτυχία, ακόμα κι αν οι δύο πλευρές συμφωνήσουν σε λιγότερες μέρες. Νίκη των ξενοδόχων στα «σημεία», προς το παρόν, θεωρείται το γεγονός πως ήδη φέρονται να έχουν κλειστεί ντιλ με τοπικούς αντιπροσώπους ξένων τουρ οπερέιτορ σε δημοφιλείς προορισμούς, στα οποία προβλέπεται προπληρωμή δύο εβδομάδων.

Ο τρίτος γύρος αφορά την επιστροφή χρημάτων από τους ξενοδόχους στους τουρ οπερέιτορ. Πρόκειται για χρήματα που έχουν πληρώσει ήδη τουρ οπερέιτορ για τη φετινή χρονιά και τώρα πιέζουν ασφυκτικά να τα πάρουν πίσω. Οι ξενοδόχοι τούς λένε πως τα χρήματα αυτά δεν υπάρχουν αφού, κατά πάγια πρακτική, χρησιμοποιούνται κάθε χρόνο για έργα αναβάθμισης, ανακαίνισης και επαναλειτουργίας των εποχικών ξενοδοχείων. Αυτό που τους αντιπροτείνουν είναι να συμψηφιστούν τα ποσά με  νέες κρατήσεις. 

Το «χαρτί» του συμψηφισμού ποσών με νέες κρατήσεις αντί για επιστροφή χρημάτων αναδεικνύεται σε κεντρικό αμυντικό προπύργιο των ξενοδόχων για δύο λόγους: Αφενός, πιέζουν τους ξένους τουρ οπερέιτορ να πραγματοποιήσουν έστω μέρος του προγράμματός τους φέτος, αν θέλουν να καλύψουν γρήγορα τα χρήματα που έχουν ήδη πληρώσει. Με προφανή οφέλη όχι μόνο για τα ξενοδοχεία αλλά για το σύνολο της οικονομίας. Αφετέρου, τους δίνουν την επιλογή, εφόσον δεν υλοποιήσουν το φετινό τους πρόγραμμα, να «εξαργυρώσουν» το ποσό με κρατήσεις του 2021. Στην περίπτωση αυτή, το ποσά θα θεωρηθούν προκαταβολές για την επόμενη χρονιά. 

Τέταρτος γύρος της κόντρας αφορά ακριβώς τις προκαταβολές του 2021. Κι αυτό καθώς το ύψος τους θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό τις τελικές επιπτώσεις της πανδημίας στα ξενοδοχεία και στο σύνολο της οικονομίας. Γι’ αυτό τον λόγο οι ξενοδόχοι παζαρεύουν σκληρά να θεωρηθούν ως προκαταβολές για το 2021 τα ποσά που έχουν ήδη καταβάλει οι τουρ οπερέιτορ για φέτος και θα συμψηφιστούν με κρατήσεις του 2021. Ο λόγος είναι ότι θα θεωρηθούν ως βάση οι τιμές δωματίων που ίσχυαν φέτος, λειτουργώντας ως ανάχωμα στην επιδίωξη των τουρ οπερέιτορ να μειώσουν σημαντικά τις τιμές, επικαλούμενοι την «καμένη γη» που αφήνει πίσω του ο κορωνοϊός.

Ο συγκεκριμένος γύρος θεωρείται ιδιαίτερα κρίσιμος από τους ξενοδόχους, καθώς θα αποτελέσει τη βάση τιμών στα ελληνικά ξενοδοχεία σε βάθος τριετίας ή πενταετίας. Διάστημα που εκτιμάται από κορυφαίους παράγοντες του χώρου πως θα απαιτηθεί προκειμένου να επανέλθει ο ελληνικός τουρισμός σε προ πανδημίας μεγέθη. 

Ο πέμπτος γύρος αφορά τις τιμές που θα συμφωνηθούν για φέτος προκειμένου να στείλουν  πελάτες τους οι τουρ οπερέιτορ (σ.σ. εφόσον το επιτρέψουν οι συνθήκες και εκδηλωθεί ζήτηση). Κορυφαίες ξενοδοχειακές πηγές ανέφεραν χαρακτηριστικά στο Euro2day.gr πως το ποσοστό ενδεχόμενης μείωσης τιμών ειδικά για φέτος θα κρίνει εάν ένας ξενοδόχος θα επιλέξει να λειτουργήσει  ή όχι τη φετινή τουριστική περίοδο. Για πολλές ξενοδοχειακές επιχειρήσεις, εξηγούν, μείωση τιμών θα σημαίνει πρακτικά πως θα καταγράψουν λιγότερες ζημιές, αν επιλέξουν να μην ανοίξουν καθόλου. 

Το επίπεδο τιμών (σ.σ. δηλαδή η μείωση) προεξοφλείται πως θα αποτελέσει έναν από τους βασικούς όρους επανεκκίνησης του τουρισμού σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Από αυτή την άποψη, οι ξενοδόχοι φέρονται να προετοιμάζονται για εφ’ όλης της ύλης συζήτηση με την κυβέρνηση, αφού η μείωση τιμών προεξοφλείται πως θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών ξενοδοχείων.

Αξιοποιώντας ως παράδειγμα τη δεκαετία των μνημονίων, οι ξενοδόχοι ετοιμάζονται να ζητήσουν ένα ευρύ πακέτο στήριξης των τουριστικών επιχειρήσεων, οι οποίες αναδείχθηκαν σε κύρια εργαλεία παραγωγής ΑΕΠ για τη χώρα σε εξαιρετικά δύσκολες στιγμές. 

Κορυφαία ξενοδοχειακή πηγή ανέφερε χαρακτηριστικά πως ο τουρισμός αντιπροσωπεύει τουλάχιστον το 26-27% του ΑΕΠ της χώρας, ενώ το πραγματικό του αποτύπωμα στην εθνική οικονομία ενδέχεται να αγγίζει ακόμα και το 50% του ΑΕΠ. Αντιπροσωπεύει, ήδη, το 37% των θέσεων απασχόλησης (συμπεριλαμβανομένων όσων συνδέονται έμμεσα με τον τουρισμό). Σκεφτείτε, ανέφερε η ίδια πηγή, πού θα διαθέσουν το φετινό καλοκαίρι τα ψάρια τους εκατοντάδες ψαράδες και τα αμνοερίφια οι κτηνοτρόφοι της χώρας. Αντίστοιχη είναι η κατάσταση στον χώρο των κατασκευών και της οικοδομής, που συντηρούνται σε μεγάλο βαθμό από τον τουρισμό. 

Μια από τις γνωστότερες βιομηχανίες χρωμάτων, ανέφερε η ίδια πηγή, υπολογίζει πως θα χάσει το 25% του τζίρου της φέτος, μόνο και μόνο επειδή δεν πρόλαβαν να γίνουν οι ελαιοχρωματισμοί στα ξενοδοχεία για το φετινό καλοκαίρι, πριν ξεσπάσει η πανδημία. Με δεδομένο, όπως υποστηρίζουν παράγοντες του χώρου, πως η αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου της χώρας θα αποτελέσει ρεαλιστικά στόχο ενός δεκαετούς προγράμματος, ο τουρισμός αναδεικνύεται, αναπόφευκτα, ως βασική πηγή εσόδων για τη χώρα.

Με αυτή λογική, το όποιο πακέτο μέτρων στήριξης θα ζητηθεί να έχει ορίζοντα τουλάχιστον 3-5 ετών. Όσο για το τι θα πρέπει να περιλαμβάνει το «πακέτο», η λίστα διεκδίκησης δείχνει να κλειδώνει. Στις πρώτες θέσεις φιγουράρει η μείωση των συντελεστών ΦΠΑ (στο 6% για τη διαμονή και το 13% για την εστίαση, προτείνει το ΞΕΕ), το πάγωμα ή και η κατάργηση του φόρου διαμονής, η παράταση αποπληρωμής παλαιών και νέων δανείων σε βάθος 15ετίας για τις ενήμερες επιχειρήσεις. 

Ο Αλέξανδρος Βασιλικός, πρόεδρος του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΞΕΕ) και μέλος της εκτελεστικής επιτροπής του φορέα που εκπροσωπεί τα ξενοδοχεία και τις επιχειρήσεις εστίασης της Ευρώπης (HOTREC), προϊδέασε πως οι κανόνες του παιχνιδιού αλλάζουν και αυτό που έρχεται δεν θα έχει καμία σχέση με ό,τι θεωρούνταν ως δεδομένο μέχρι σήμερα…