Στο τελικό στάδιο οι «Προτάσεις Καινοτομίας» στα έργα

Και η υλοποίηση έργων με τις λεγόμενες «Προτάσεις Καινοτομίας», ένας από τους πυρήνες του προεκλογικού προγράμματος της Νέας Δημοκρατίας στις υποδομές, έχει ενταχθεί στο σχέδιο νόμου με τις θεσμικές αλλαγές στα δημόσια έργα που αναμένονταν να καταθέσει μετά το Πάσχα το υπουργείο Υποδομών, αλλά τώρα πάει προς τα πίσω.

Οι επιτροπές που είχαν συσταθεί ασχολήθηκαν αρκετά, όπως αναφέρουν στελέχη του υπουργείου, ώστε να αντιμετωπιστούν τυχόν ενστάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για θέματα ανταγωνισμού. Το σχέδιο για τις «Προτάσεις Καινοτομίας», που βρίσκεται στο τελικό στάδιο επεξεργασίας, εκτιμάται πως λαμβάνει υπόψη τους φόβους της Κομισιόν για τον τρόπο που θα υλοποιείται ο διαγωνισμός.

Η προώθηση έργων μέσω «Προτάσεων Καινοτομίας», μέθοδος που εφαρμόζεται σε αρκετές χώρες του κόσμου και κάποιες της Ευρώπης, θεωρείται από τον υπουργό Υποδομών Κ. Καραμανλή ως μια από τις λύσεις για την ταχύτερη ωρίμανση επενδύσεων στις υποδομές και την επιτάχυνση διαγωνισμών. Μέσω του συγκεκριμένου συστήματος «ιδιωτικοί φορείς (π.χ. κατασκευαστικοί όμιλοι) μπορούν να διαμορφώσουν και να υποβάλουν πρόταση για ένα έργο για το οποίο δεν υπάρχει σε εξέλιξη διαγωνιστική διαδικασία με σύστημα παραχώρησης (ολικής ή μερικής) ή συνδυαστικό σύστημα ανταποδοτικής αμοιβής και πληρωμών διαθεσιμότητας». Πρόκειται για έργα με προϋπολογισμό μεγαλύτερο από κάποιο συγκεκριμένο ποσό που θα καθορίζεται στο σχέδιο νόμου.

Η πρόταση που καταθέτει ο ιδιώτης πρέπει να είναι ώριμη, με πλήρη τεχνικά, περιβαλλοντικά και οικονομικά στοιχεία, τόσο για την περίοδο κατασκευής, όσο και την περίοδο λειτουργίας, ώστε ο διαγωνισμός να προκηρυχθεί άμεσα. Η αναθέτουσα αρχή είναι υποχρεωμένη εντός τριμήνου να αξιολογεί την πρόταση και να την εγκρίνει ή να την απορρίπτει μετά από γνώμη του εξειδικευμένου, κατά τομέα, οργάνου. Προτείνονται τυχόν τροποποιήσεις ή προσθήκες και το έργο εγκρίνεται τελικά σε ανώτατο κυβερνητικό επίπεδο προκειμένου να δημοπρατηθεί.

Στο διαγωνισμό που πραγματοποιείται ο ιδιώτης που πρότεινε το έργο για υλοποίηση μέσω «Πρότασης Καινοτομίας», αν η πρότασή του είναι ακριβότερη από κάποιον άλλο κατασκευαστή μέχρι συγκεκριμένο ύψος, έχει δικαίωμα υποκατάστασης επί της καλύτερης προσφοράς. Δηλαδή ο προτείνων το έργο θα αναλάβει να το υλοποίηση, ενώ ο μειοδότης θα έχει δικαίωμα αποζημίωσης (στην πρόταση της ΝΔ αναφέρονταν πως η αποζημίωση θα φτάνει το 2% του προϋπολογισμού του έργου).

Αν η διαφορά μεταξύ του μειοδότη και του κατασκευαστή που πρότεινε το έργο είναι αρκετά μεγάλη ή ο προτείνων δεν ασκήσει το δικαίωμα υποκατάστασης, το έργο κατοχυρώνεται στην πλέον συμφέρουσα προσφορά. Στην περίπτωση αυτή ο ανάδοχος (ο μειοδότης) υποχρεούται να παρέχει αποζημίωση στον προτείνοντα (στην πρόταση της ΝΔ ανέρχονταν σε 3% επί τους προϋπολογισμού). Ετσι θα αποζημιωθεί ο προτείνων για το κόστος των μελετών, κ.λπ. Το αποτέλεσμα του διαγωνισμού κυρώνεται από την Βουλή.

Αν και οι ημέρες δεν είναι οι πλέον ενδεδειγμένες, αφού ολόκληρη η χώρα υπολειτουργεί λόγω κορωνοϊού, στο υπουργείο έλεγαν προ εβδομάδας πως «για ένα έργο στην Ελλάδα, από τη στιγμή που ξεκινάει ο σχεδιασμός του μέχρι τη στιγμή που αρχίζουν οι εκσκαφές, μεσολαβούν πάνω από 60 μήνες, όταν ο μέσος αντίστοιχος χρόνος για έργα μέσω Προτάσεων Καινοτομίας π.χ. στην Ιταλία περιορίζεται σε 12 - 18 μήνες».

Στο πακέτο θεσμικών αλλαγών του υπουργείου Υποδομών θα περιλαμβάνονται και άλλες πρωτοβουλίες για την εξυγίανση της παραγωγής των δημοσίων έργων στην Ελλάδα, της ταχύτερης ωρίμανσης των διαγωνισμών και της επιτάχυνσης των διαγωνιστικών διαδικασιών. Για το τελευταίο θέμα, πάντως, καίριο ρόλο διαδραματίζει η αντίστοιχη επιτάχυνση της απονομής Δικαιοσύνης.