Πώς ο κορωνοϊός σάρωσε καταστήματα και κατανάλωση

Ευθεία επίπτωση στην πραγματική οικονομία και την κατανάλωση έχει επιφέρει η επιδημία κορωνοϊού, η οποία αν και δεν ποσοτικοποιείται, εντούτοις δημιουργεί νέα αβεβαιότητα για σειρά κλάδων και επιχειρήσεων.

Δεδομένου δε ότι η εξέλιξη της νόσου είναι εν πολλοίς άγνωστη και τα μέτρα πρόληψης αυτής αρχίζουν να εντατικοποιούνται, επιχειρήσεις που σχετίζονται με την κατανάλωση, τη μαζική εστίαση και τον τουρισμό βρίσκονται πλέον σε μια άγνωστη περιοχή, αδυνατώντας να προβλέψουν την πορεία των εργασιών τους.

Ο τουρισμός και η διεξαγωγή μαζικών εκδηλώσεων έχει δεχθεί αδιαμφισβήτητα το πρώτο πλήγμα. Οι ακυρώσεις σε διάφορες περιοχές της χώρας (όπως η Αχαΐα) τις τελευταίες μέρες αγγίζουν το 80%, ενώ ισχυρή πίεση δέχεται η μαζική εστίαση σε όλο το φάσμα της χώρας, με παράγοντες της αγοράς να κάνουν λόγο για πλήρη στασιμότητα.

Στην πρωτεύουσα, δε, μεγάλες ξενοδοχειακές μονάδες έχουν θέσει σε υποχρεωτική άδεια τους εργαζομένους, λειτουργώντας πλέον με το μίνιμουμ προσωπικό ασφάλειας, εξαιτίας των ακυρώσεων και της κατακόρυφης πτώσης της πληρότητας.

Πλήγμα δέχονται και οι επιχειρήσεις ψυχαγωγίας, με θέατρα και κινηματογραφικές αίθουσες να λειτουργούν μεν, αλλά με απώλειες που αγγίζουν το 50%. Είναι χαρακτηριστικό πως sold out παραστάσεις (με προαγορά εισιτηρίων) συνεχίζουν με την «πλατεία» μισοάδεια.

Σε ό,τι αφορά στην κατανάλωση, το οργανωμένο λιανεμπόριο τροφίμων ανθίσταται, καθώς τόσο οι μαζικές αγορές συγκεκριμένων ειδών όσο και ο περιορισμός των συναθροίσεων έχει στρέψει μέρος της κατανάλωσης στα σούπερ μάρκετ. Ωστόσο, παράγοντες της αγοράς εξακολουθούν να θεωρούν συγκυριακή αυτή τη θετική επίδραση, εκτιμώντας ότι η ζήτηση θα διορθώσει το επόμενο διάστημα καθώς η υπερ-αποθεματοποίηση έχει και τα όριά της.

Πάντως προμηθευτικές εταιρείες που κατά το δίμηνο Ιανουαρίου-Φεβρουαρίου κατέγραψαν συγκράτηση των παραγγελιών από μεγάλους λιανικούς πελάτες, υποδέχονται νέες παραγγελίες, γεγονός που αποδίδουν στην ανάγκη αναπλήρωσης των ραφιών.

Στις αγορές των υπόλοιπων καταναλωτικών ειδών -τα οποία εντάσσονται στις ελαστικές δαπάνες-, η εικόνα ωστόσο είναι έντονα αρνητική. Η αγορά ένδυσης και υπόδησης υποφέρει ήδη από τη μείωση της ζήτησης στο α' δίμηνο του έτους, όπου σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς η πτώση άγγιξε υψηλό διψήφιο ποσοστό. 

Η εκτίμηση ότι τον Μάρτιο με την εισαγωγή των νέων συλλογών αλλά και σύμμαχο τον εξαιρετικά ήπιο καιρό, θα υπήρχε rebound στη ζήτηση δεν επιβεβαιώνεται. Δεδομένου δε ότι η εορταστική πασχαλινή περίοδος βρίσκεται προ των πυλών, αρκετές επιχειρήσεις είχαν εναποθέσει τις ελπίδες τους στην αναζωπύρωση της ζήτησης, ωστόσο η έξαρση του κορωνοϊού, τα αυξημένα μέτρα προστασίας και ο παράγοντας ψυχολογίας «ψαλιδίζει» τις προσδοκίες. Δεδομένου δε ότι μεγάλο μέρος της αγοράς κινείται από τον τουρισμό (τόσο σε τουριστικές περιοχές όσο και στα κέντρα των μεγάλων πόλεων), οι προσδοκίες υποχωρούν ακόμη περισσότερο.

Στη λιανική ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών, όπου από τις αρχές του χρόνου καταγράφεται μείωση πωλήσεων, οι εκτιμήσεις παραμένουν επίσης αβέβαιες. Η συγκράτηση των προηγούμενων μηνών δικαιολογούνταν από παράγοντες της αγοράς, ως μια «στάση» πριν ξεκινήσει νέο κύμα ανακαινίσεων, εν αναμονή των μέτρων για τον μειωμένο ΦΠΑ αλλά και το νέο «Εξοικονομώ». Στην παρούσα φάση ωστόσο οι αλυσίδες, που ήλπιζαν να καταγράψουν και φέτος τη θετική επίδραση από τις ανακαινίσεις, το AirBnB και τον τουρισμό, παρακολουθούν με αμηχανία, αδυνατώντας να εκτιμήσουν αν η αγορά θα επανέλθει.

Αλυσίδες γενικού εμπορίου, όπως η Jumbo, δεν έχουν καταγράψει μείωση πωλήσεων αλλά «ανακατανομή» των ειδών που απορροφά η ζήτηση, καθώς στην παρούσα φάση φαίνεται να ευνοείται από τις πωλήσεις καθαριστικών, αντισηπτικών και ειδών οικιακής χρήσης. Ωστόσο, η εποχικότητα των πωλήσεών της -δεδομένου ότι πλησιάζει το Πάσχα- ενδέχεται να επηρεαστούν.

Πέρα από τη ζήτηση, μεγάλος «πονοκέφαλος» παραμένει για σειρά επιχειρήσεων η διαχείριση του κόστους. Οι μεγάλες εισαγωγικές επιχειρήσεις παρακολουθούν αφενός τη διαδικασία ομαλοποίησης της παραγωγής σε τρίτες χώρες, ενώ ταυτόχρονα υπολογίζουν το «ασανσέρ» τιμών αγοράς προϊόντων αλλά και ναύλων. Δεδομένης δε της πορείας των ισοτιμιών ευρώ/δολαρίου αλλά και του πετρελαίου, οι προϋπολογισμοί των εταιρειών υιοθετούν νέες μεταβλητές.

Προς το παρόν και εφόσον οι εξελίξεις είναι δυναμικές, καμιά ελληνική εταιρεία δεν έχει προειδοποιήσει για την πιθανή επίπτωση από την πολυπαραγοντική εξίσωση που καλείται να επιλύσει.