Τι προβλέπει και τι... δεν προβλέπει το εργατικό δίκαιο για τον κορωνοϊό

Άγνωστες και απρόβλεπτες συνέπειες στην εγχώρια αγορά εργασίας αναμένεται να προκύψουν σε μια πιθανή επέκταση του κορονοϊού, καθώς εργαζόμενοι και εργοδότες εισέρχονται σε... αχαρτογράφητα νερά.

Είναι ενδεικτικό ότι μετά και τις χθεσινές πρώτες ανακοινώσεις των συναρμόδιων υπουργείων, σήμερα, στο υπουργείο Εργασίας έχει προγραμματιστεί σύσκεψη με τη συμμετοχή των εκπροσώπων εργοδοτών και εργαζομένων, καθώς τα μέτρα που ανακοινώθηκαν εκτιμάται πως είναι μεν προς τη θετική κατεύθυνση, δεν καλύπτουν, όμως, το σύνολο των προβλημάτων.

Και αυτό γιατί όπως εξηγούν ειδικοί της εργασίας, απαιτούνται μέτρα τόσο για τις περιπτώσεις που οι εργαζόμενοι μένουν χωρίς μισθό, καθώς οι επιχειρήσεις αναστέλλουν τη δραστηριότητά τους με εντολή δημόσιας αρχής (π.χ. θέατρα ή κινηματογράφοι στους νομούς Ηλείας, Αχαΐας και Ζακύνθου), όσο και για τους εργαζόμενους γονείς των οποίων τα παιδιά πηγαίνουν σε σχολεία (δημοτικά και γυμνάσια) που με απόφαση του δημοσίου παραμένουν για μεγάλο χρονικό διάστημα κλειστά.

Ειδικές πρόνοιες εκτιμάται ότι πρέπει να ληφθούν και για τις περιπτώσεις εργαζόμενων που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες (π.χ. άτομα με χρόνια καρδιαγγειακά προβλήματα, χρόνια αναπνευστικά προβλήματα, σακχαρώδη διαβήτη και χρόνιες καταστάσεις ανοσοκαταστολής).

Ο γνωστός δικηγόρος Γιάννης Καρούζος υπογραμμίζει στο Euro2day.gr ότι πέρα από τα μέτρα που ανακοινώθηκαν, είναι επιτακτική ανάγκη να δοθεί η δυνατότητα άδειας μετ' αποδοχών σε έναν από τους δύο γονείς για τη μέριμνα των παιδιών τους, όταν αυτά φοιτούν σε σχολικές μονάδες η λειτουργία των οποίων αναστέλλεται (όπως έγινε και στην Ιταλία). Επίσης, πρέπει να αναζητηθεί ο δημοσιονομικός χώρος ώστε να προβλεφθεί η καταβολή μισθών -ενδεχομένως υπό την μορφή επιδότησης από τον ΟΑΕΔ- στους εργαζομένους των επιχειρήσεων που κλείνουν.

Σύμφωνα με πληροφορίες, στο οικονομικό επιτελείο αναζητούνται σχετικές λύσεις, με κάλυψη μέρους των απωλειών, στο ύψος περίπου του επιδόματος ανεργίας και σίγουρα κάτω από το ύψος του μισθού, από το κράτος, υπό την προϋπόθεση ότι θα υπάρξει στήριξη και από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Να σημειωθεί ότι, όταν η αναστολή λειτουργίας μιας επιχείρησης οφείλεται σε λόγους «ανωτέρας βίας», οι εργοδότες δεν είναι υποχρεωμένοι από το νόμο να καταβάλλουν μισθούς στους εργαζόμενους για όσο χρονικό διάστημα η επιχείρηση παραμένει κλειστή. Επίσης, οι ειδικοί επισημαίνουν πως η αποχή από τη δουλειά χωρίς διάγνωση από γιατρό ή έστω υποψία προσβολής συνιστά αδικαιολόγητη απουσία, που θέτει τον εργαζόμενο αντιμέτωπο ακόμη και με την απόλυση.

Στον αντίποδα, εάν ο εργοδότης, προληπτικά, στο πλαίσιο εφαρμογής της νομοθεσίας περί υγιεινής και ασφάλειας, ζητήσει από τον εργαζόμενο να παραμείνει σπίτι του, τότε υποχρεούται κανονικά να καταβάλλει τους μισθούς.

Σε περίπτωση υποψίας προσβολής, ο μισθωτός μπαίνει σε προληπτική «καραντίνα» μόνο με γνωμάτευση ή εντολή γιατρού. Σε αυτή την περίπτωση -όπως και σε περίπτωση που ο μισθωτός νοσήσει-, ο μισθός καταβάλλεται με βάση όσα ισχύουν στην ασθένεια.

Αναλυτικά, το εύρος της δικαιούμενης άδειας ασθενείας εξαρτάται από την προϋπηρεσία του μισθωτού στον ίδιο εργοδότη. Με προϋπηρεσία μέχρι 4 χρόνια, ο μισθωτός δικαιούται 1 μήνα άδειας ασθενείας. Η εν λόγω άδεια κλιμακώνεται έως τους 6 μήνες για όσους έχουν προϋπηρεσία 15 έτη και άνω.

Ο τρόπος πληρωμής του μισθωτού κατά την άδεια ασθενείας εξαρτάται από το εύρος της άδειας. Για τις πρώτες 3 ημέρες απουσίας ο μισθωτός δικαιούται το ½ του ημερομισθίου ή του ημερήσιου μισθού. Από την 4η μέρα και μετά, ο μισθωτός δικαιούται επίδομα από τον ΕΦΚΑ, ενώ ο εργοδότης υποχρεούται να καλύπτει τη διαφορά μέχρι το 100% του ημερομισθίου του ή του ημερήσιου μισθού του.

Στην περίπτωση που ο εργαζόμενος είναι γονέας παιδιού του οποίου το σχολείο κλείσει, η εργατική νομοθεσία δεν προβλέπει κάποια ειδική πρόνοια. Μπορεί να κάνει χρήση της κανονικής του άδειας. Σε αυτό το επίπεδο, εντάσσονται τα πρώτα μέτρα που ανακοίνωσε το υπουργείο Εργασίας για αναστολή της υποχρέωσης του εργοδότη να καταχωρεί στο Πληροφοριακό Σύστημα ΕΡΓΑΝΗ κάθε αλλαγή ή τροποποίηση του ωραρίου και της οργάνωσης του χρόνου εργασίας των εργαζομένων, την ίδια ημέρα και σίγουρα πριν από την ανάληψη της εργασίας από τον εργαζόμενο.

Με τον τρόπο αυτό εκτιμάται ότι θα δοθεί η δυνατότητα στους εργοδότες να οργανώνουν πιο γρήγορα και αποτελεσματικά τον χρόνο εργασίας στις επιχειρήσεις τους, προκειμένου να προσαρμοστούν στις ιδιαίτερες συνθήκες που θέτει το φαινόμενο της διάδοσης του κορωνοϊού και στη χώρα μας. Και παράλληλα, θα δοθεί και στους εργαζόμενους η δυνατότητα να προστατευθούν, ώστε να μη συγχρωτίζονται σε μέσα μαζικής μεταφοράς και στους χώρους εργασίας.

Στην Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου που αναμένεται να εκδοθεί άμεσα, θα προβλέπεται επίσης, η μονομερής δυνατότητα του εργοδότη για τηλε-εργασία, υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι η φύση της εργασίας αλλά και οργανωτικά και τεχνικά θέματα επιτρέπουν κάτι τέτοιο.

Στο εργατικό μας δίκαιο, δεν προβλέπεται επίσης κάποια ειδική αντιμετώπιση για τις ευπαθείς ομάδες των εργαζόμενων, οι οποίοι βάσει και όλων των ενημερώσεων από τον ΕΟΔΥ, κινδυνεύουν περισσότερο σε περίπτωση που προσβληθούν από τον κορωνοϊό.