Σχέδιο ύψους 1 δισ. για τα απορρίμματα της Αττικής

Ιδιωτικά κεφάλαια που προσεγγίζουν το μισό δισεκατομμύριο ευρώ θα χρειαστούν, ώστε να προχωρήσει ο νέος σχεδιασμός της Περιφέρειας Αττικής για τη διαχείριση απορριμμάτων που παρουσίασε την Πέμπτη ο περιφερειάρχης Γιώργος Πατούλης. Το σχέδιο είναι συνολικού ύψους κοντά στο ένα δισεκατομμύριο, με 250 εκατομμύρια να προέρχονται από το ΕΣΠΑ και άλλα 150 εκατομμύρια από το κρατικό ταμείο.

Έπειτα από πέντε χρόνια απραξίας, η διοίκηση Πατούλη επαναφέρει τον σχεδιασμό για κατασκευή μονάδων επεξεργασίας απορριμμάτων με Σύμπραξη Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) που είχε καταργηθεί επί Ρένας Δούρου, με αποτέλεσμα να τιναχθεί στον αέρα μια διαδικασία που είχε ξεκινήσει από τη δεκαετία του '90. Προβλέπεται πως θα κατασκευαστούν τρεις νέες μονάδες επεξεργασίας, μία στον χώρο της σημερινής χωματερής της Φυλής, μία στο Σχιστό και μία στον χώρο του Χώρου Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ) Γραμματικού, με ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2025.

Ο περιφερειάρχης Αττικής δεν αναφέρθηκε στο θέμα της ενεργειακής αξιοποίησης των απορριμμάτων, στο οποίο επικεντρώθηκε, όμως, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστής Χατζηδάκης, που μίλησε στην εκδήλωση. Ο κ. Χατζηδάκης είπε πως στην Ελλάδα «γίνεται ιδεολογική συζήτηση για την ενεργειακή αξιοποίηση ενώ στη Γαλλία λειτουργούν 140 τέτοιες μονάδες»!

Προκειμένου να μη χαθεί η δυνατότητα χρηματοδότησης από το υφιστάμενο ΕΣΠΑ (η Κομισιόν έχει ξεκαθαρίσει πως από το επόμενο ΕΣΠΑ δεν θα χρηματοδοτούνται τέτοια έργα), η διοίκηση της Περιφέρειας είπε πως ο φάκελος για τα δύο έργα ΣΔΙΤ (η μονάδα του Γραμματικού, όπου υπάρχουν και πολλές αντιδράσεις, θα κατασκευαστεί ως δημόσιο έργο «εντός του 2020»), θα κατατεθεί εντός του δεύτερου τριμήνου στην αρμόδια διυπουργική Επιτροπή.

Οι νέες μονάδες θα έχουν ολοκληρωθεί το 2025, σύμφωνα με τον προγραμματισμό της Περιφέρειας Αττικής, ο οποίος μπορεί να ανατραπεί, όπως δείχνει η πρόσφατη εμπειρία. Μέχρι τότε το Λεκανοπέδιο δεν έχει άλλη εναλλακτική λύση διαχείρισης απορριμμάτων, εκτός από το θάψιμο στη χωματερή της Φυλής. Μία από τις μεγαλύτερες ανοικτές χωματερές της Ευρώπης δέχεται σήμερα σχεδόν 1,6 εκατομμύρια τόνους απορριμμάτων από τα περίπου 1,8 εκατομμύρια που παράγονται ετησίως στην Αττική.

Γι’ αυτό και πρέπει να εξασφαλιστεί με κάθε τρόπο η συνέχιση λειτουργίας της, με περιορισμό της επιβάρυνσης που δέχεται μέσω πρωτοβουλιών ανακύκλωσης, κ.α. Ετσι στο πακέτο των έργων περιλαμβάνεται η άμεση αναβάθμιση του Εργοστασίου Μηχανικής Ανακύκλωσης (ΕΜΑΚ) της Φυλής, ώστε να επεξεργάζεται βιοαπόβλητα, αλλά και η κατασκευή μονάδων επεξεργασίας βιοαποβλήτων (ΜΕΒΑ) τόσο εντός των νέων μονάδων επεξεργασίας απορριμμάτων όσο και σε άλλους χώρους, σε συνεργασία με δήμους. Ταυτόχρονα, η Περιφέρεια Αττικής, όπως ανακοίνωσε ο κ. Πατούλης, προχωράει σε σειρά πρωτοβουλιών για την ανακύκλωση ώστε να περιοριστεί ο όγκος των απορριμμάτων που καταλήγει στη Φυλή και να καλύψει η χώρα μας τις απαιτήσεις των κοινοτικών οδηγιών.

Για την παράταση ζωής της Φυλής (η οποία, σύμφωνα με εξαγγελίες προηγούμενων διοικήσεων της περιφέρειας Αττικής, θα είχε κλείσει εδώ και χρόνια...) προωθείται σειρά μέτρων. Τα μέτρα θα περιλαμβάνουν και αντικίνητρα στους δήμους που δεν συμμορφώνονται με τους στόχους που έχουν οι ίδιοι θέσει στα τοπικά σχέδια διαχείρισης απορριμμάτων και τα «αδειάζουν» όλα στη Φυλή. Ηδη δημιουργήθηκε στον διαδημοτικό σύνδεσμο που είναι υπεύθυνος για τη διαχείριση της Φυλής και άλλων τομέων στα απορρίμματα, γραφείο υποστήριξης των 66 δήμων του Λεκανοπεδίου, ώστε να αναθεωρήσουν τα τοπικά σχέδια.

Προτεραιότητα, όπως είπε ο κ. Πατούλης, δίνεται στην ενίσχυση του συστήματος διαλογής στην πηγή, με έμφαση στον καφέ κάδο, στον οποίο θα συλλέγονται τα βιοαποδομήσιμα υλικά. Στόχος είναι εντός του 2020 να προδιαλέγονται περίπου 100.000 έως 120.000 τόνοι απορριμμάτων και να πηγαίνουν προς επεξεργασία στο εργοστάσιο μηχανικής ανακύκλωσης της Φυλής για παραγωγή κομπόστ. Κατά τον περιφερειάρχη, μέσα στο πρώτο εξάμηνο του έτους μπορεί να καλυφθεί το 100% των επιχειρήσεων/σημείων που παράγουν μεγάλες ποσότητες βιοαποβλήτων, από τα εστιατόρια και τα ξενοδοχεία μέχρι τις λαϊκές αγορές. Αυτό θα γίνει αρχικά σε δήμους που παράγουν τις μεγαλύτερες ποσότητες (Αθήνα, Πειραιάς, Περιστέρι) και σταδιακά στους υπόλοιπους.

Η περιφέρεια έχει προτείνει δύο μοντέλα συνεργασίας με τους δημάρχους για τη λειτουργία του συστήματος διαλογής των βιοαποδομήσιμων υλικών στην πηγή και τους έχει καλέσει να απαντήσουν άμεσα. Το πρώτο προβλέπει παραχώρηση του εξοπλισμού (απορριματοφόρων, κάδων, κ.λπ.) από την Περιφέρεια, αλλά λειτουργία από τον κάθε δήμο και αυτό το μοντέλο μπορεί να ξεκινήσει άμεσα. Το δεύτερο μοντέλο προβλέπει τη λειτουργία του συστήματος διαλογής στην πηγή από τον ΕΔΣΝΑ, με χρέωση του τοπικού δήμου, και θα χρειαστούν, κατά τον κ. Πατούλη, περίπου έξι μήνες μέχρι να τεθεί σε εφαρμογή στους δήμους που θα το επιλέξουν.

Εκτός από τη μεγάλη εκστρατεία ενημέρωσης που θα ξεκινήσει η Περιφέρεια, δημιουργείται και Παρατηρητήριο Ανακύκλωσης στο οποίο θα καταγράφονται, ώστε να ενημερώνονται οι πολίτες, οι επιδόσεις των δήμων στον συγκεκριμένο τομέα.

Ενα παράδειγμα όπου υπάρχουν μεγάλα περιθώρια βελτίωσης, κατά τον κ. Πατούλη, είναι η ανακύκλωση συσκευασιών, όπου η ανάκτηση είναι σήμερα μόλις στο 5% και μπορεί να φτάσει το 15% ακόμα και μέσα στο 2020. Σήμερα, περίπου 510.000 τόνοι απορριμμάτων, δηλαδή το 27% της συνολικής ποσότητας που παράγεται κάθε χρόνο στην Αττική, είναι υλικά συσκευασίας. Δημιουργούνται, επίσης, σταδιακά περίπου 1.000 «Γωνίες Ανακύκλωσης» σε σχολεία, δημόσιες υπηρεσίες, αθλητικούς χώρους, εκκλησίες, κ.α., αλλά για να προχωρήσει το σχέδιο θα χρειαστούν νομοθετικές ρυθμίσεις για τις χρήσεις γης. Προωθείται, επίσης, ο σχεδιασμός νέων, ξεχωριστών κάδων ανά κατηγορία απορριμμάτων, για το εσωτερικό των δημόσιων και ιδιωτικών κτιρίων.

Ο κ. Πατούλης υποστήριξε πως «με την ολοκλήρωση του σχεδιασμού μας, η Φυλή θα πάψει να λειτουργεί ως χωματερή», ενώ επανέλαβε πως «δεν θα δημιουργηθεί μια νέα Φυλή στο Γραμματικό όπως φοβούνται οι κάτοικοι της περιοχής» και πως «δεν υφίσταται ζήτημα αξιοποίησης παλαιών λατομείων (όπως το λατομείο "Μουσαμά", κ.α.) ως ΧΥΤΑ ή ΧΥΤΥ».

Για «απαράδεκτη κατάσταση στην Αττική σε σχέση με το ΧΥΤΑ Φυλής» μίλησε ο κ. Χατζηδάκης και πρόσθεσε πως «δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις. Δεν μπορούμε να γίνουμε ταχυδακτυλουργοί και να εξαφανίσουμε τα σκουπίδια. Πρέπει να γίνει ό,τι γίνεται στην Ευρώπη». Στην πλήρη στήριξη της κυβέρνησης στο σχέδιο Γ. Πατούλη αναφέρθηκε ο υπουργός Εσωτερικών Τάκης Θεοδωρικάκος, που πρόσθεσε πως «στο τέλος της τετραετίας θα μπορούμε όλοι μαζί να πούμε πως δώσαμε μια μάχη και την κερδίσαμε».

Σημειώνεται πως προωθείται η αναθεώρηση τόσο του περιφερειακού σχεδίου διαχείρισης αποβλήτων (ΠΕΣΔΑ) όσο και του εθνικού σχεδιασμού (ΕΣΔΑ), με τον κ. Πατούλη να τονίζει πως πρέπει να έχει ολοκληρωθεί μέχρι το καλοκαίρι.