Πώς 4 δισ. ευρώ ANFAs «ξεκλειδώνουν» νέες φοροελαφρύνσεις

Δημοσιονομικό χώρο από 1 έως και 2 δισεκατομμύρια ευρώ, αλλά και έξτρα πόντους στην ανάπτυξη από μισή έως μία ποσοστιαία μονάδα θα μπορούσε να αποφέρει στην ελληνική οικονομία η αλλαγή χρήσης κερδών από ANFAs και SMPs από τον Ιούνιο του 2019 έως και το 2022.

Απαραίτητες προϋπόθεση, το σύνολο των κερδών και όχι μέρος τους να αλλάξουν χρήση, να ξεπεραστούν οι τεχνικές δυσκολίες απορρόφησής τους σε συμφωνημένες επενδύσεις και βέβαια το Eurogroup να επικυρώσει την αλλαγή ανάγνωσης της συμφωνίας του Ιουνίου 2018, όταν «κλείδωσαν» τα μεσοπρόθεσμα μέτρα για το χρέος.

Ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας έδωσε την περασμένη Τετάρτη, στην έναρξη των συζητήσεων με τους θεσμούς για την πέμπτη μεταμνημονιακή αξιολόγηση, τρεις φακέλους με πλήρη τεκμηρίωση για τα ελληνικά αιτήματα άμεσης προτεραιότητας, τα οποία αφορούν:

1. Την εξαίρεση δαπανών της τάξεως των 200 εκατ. ευρώ για την αντιμετώπιση του προσφυγικού από τους υπολογισμούς του κατά πρόγραμμα πρωτογενούς πλεονάσματος.

2. Τη δυνατότητα μεταφοράς τυχόν υπερπλεονασμάτων από τη μία χρονιά στην επόμενη, χωρίς να αλλοιώνονται οι συμφωνημένοι στόχοι. Το 2019 για παράδειγμα ανεπίσημες εκτιμήσεις αναφέρουν πλεόνασμα στο 3,7% του ΑΕΠ έναντι στόχου για 3,5%. Αυτά τα δύο δέκατα της μονάδας ή περίπου 400 εκατ. ευρώ, καθώς δεν δαπανήθηκαν έως την εκπνοή του 2019 μπαίνουν στον «κουβά» του μαξιλαριού διαθεσίμων των 32 δισ. ευρώ. Το ίδιο συνέβη και με τη δόση των 650 εκατ. ευρώ από ANFAs και SMPs, η οποία εκταμιεύτηκε βιαστικά μέσα στον Δεκέμβριο από τον ESM, δίνοντας το περιθώριο στους εταίρους να κερδίσουν έξι μήνες χρόνο πριν την επόμενη σχετική εκταμίευση, χωρίς να βιάζονται να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο διαβάζουν την απόφαση του Eurogroup για τη χρήση τους.

3. Την αλλαγή χρήσης των κερδών από ANFAs και SMPs. Η ελληνική πλευρά, με τον φάκελο Σταϊκούρα τον οποίο έχουν πλέον στα χέρια τους όλοι οι θεσμοί διεκδικεί, σύμφωνα με πληροφορίες, οι προβλεπόμενες εκταμιεύσεις των περίπου 4 δισ. ευρώ έως το 2022 να «πέσουν» στην οικονομία μέσω συμφωνημένων επενδύσεων. Η λίστα έχει ήδη καταρτιστεί σε σημαντικό βαθμό, το εγχείρημα θεωρείται δύσκολο από την πλευρά των θεσμών εξαιτίας «τεχνικών» δυσκολιών απορρόφησης ιδίως υπό το φως των στοιχείων που δείχνουν διαρκή υποεκτέλεση του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων τα τελευταία χρόνια.

Τις προηγούμενες εβδομάδες, με τη συνδρομή τεχνοκρατών και από την πλευρά της Κομισιόν, το υπουργείο Οικονομικών επιχείρησε μια ποσοτικοποίηση των δυνητικών ωφελημάτων. Η άσκηση αυτή, αναφέρουν αξιόπιστες πηγές, οδηγεί σε εκτιμήσεις για δυνατότητα ενίσχυσης του ρυθμού ανάπτυξης έως και κατά μία ποσοστιαία μονάδα και διεύρυνσης του δημοσιονομικού χώρου έως και κατά 2 δισεκατομμύρια ευρώ έως το 2022.

Η επιχειρηματολογία της ελληνικής πλευράς στη διεκδίκηση των συγκεκριμένων πόρων για επενδύσεις αναμένεται απλή:

1. Με τα σημερινά δεδομένα, 4 δισ. ευρώ απλώς θα μπουν στο «μαξιλάρι», το οποίο είναι ήδη 32 δισ. ευρώ. Αποδείχθηκε «χρυσή» εγγύηση για τους επενδυτές συμβάλλοντας στη δραστική αποκλιμάκωση των αποδόσεων των κρατικών τίτλων, αλλά δεν χρειάζεται περαιτέρω διεύρυνσή του.

2. Τα κέρδη από ελληνικά ομόλογα δεν επιβαρύνουν τους εταίρους. Είναι συμφωνημένο να αποδίδονται στην Ελλάδα σε εξαμηνιαίες δόσεις, στο πλαίσιο της ενισχυμένης μεταμνημονιακής εποπτείας, υπό την προϋπόθεση τήρησης των συμφωνηθέντων.

3. Οι στόχοι για τα πλεονάσματα -όποιοι και εάν είναι- παραμένουν αμετάβλητοι. Ο έξτρα δημοσιονομικός χώρος προκύπτει έμμεσα, καθώς οι επενδύσεις επιβαρύνονται με φόρους (ΦΠΑ, φόρο εισοδήματος) με πολλαπλασιαστικά οφέλη στην πάροδο του χρόνου, ενώ η ανάπτυξη ανεβάζει ταχύτητα επηρεάζοντας και τον λόγο χρέους προς ΑΕΠ.

Θεωρητικά, οι θεσμοί και το Eurogroup δεν έχουν κανένα λόγο να απορρίψουν το ελληνικό αίτημα για αλλαγή χρήσης των κερδών από ελληνικά ομόλογα και ιδανικά, η τροποποίηση της συμφωνίας θα αφορά την επόμενη «δόση» του ερχόμενου Ιουνίου, μετά την ολοκλήρωση και της έκτης μεταμνημονιακής αξιολόγησης. Η ιστορία έχει αποδείξει πως το θεωρητικά αυτονόητο δεν είναι πάντα αυτό που επιβεβαιώνεται στην πράξη.