Το σύστημα «Πραγματικών Δικαιούχων» και τα έργα πληροφορικής στο δημόσιο

Η πρόσφατη αναστολή λειτουργίας του πληροφοριακού συστήματος για τους «Πραγματικούς Δικαιούχους», δηλαδή τους μετόχους των επιχειρήσεων που εδρεύουν στην Ελλάδα, δείχνει πως οι τεχνολογικές υποδομές του δημοσίου μπορεί να ολοκληρώνονται, αλλά ενίοτε προκύπτουν γραφειοκρατικά ή άλλα θεσμικά εμπόδια, ώστε να λειτουργήσουν.

Το «Κεντρικό Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων» της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικής Πολιτικής του υπουργείου Οικονομικών λειτούργησε για λίγο καιρό, αλλά από τις 22 Νοεμβρίου σταμάτησε, για λόγους που δεν έχουν αποσαφηνιστεί. Τότε ανακοινώθηκε πως θα ξαναλειτουργήσει στις 19 Ιανουαρίου. Οι κοινοτικές οδηγίες για το ξέπλυμα χρήματος, που επέβαλαν τη λειτουργία του μητρώου, προέβλεπαν πως έπρεπε να είναι «στον αέρα» από τις 10 Ιανουαρίου. Όμως τόσο η Ελλάδα όσο και πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης δεν τήρησαν τη σχετική προθεσμία.

Το Euro2day.gr επικοινώνησε με τον Γενικό Γραμματέα Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης Δημοσθένη Αναγνωστόπουλο, που υπογράφει την απόφαση για αναστολή λειτουργίας του μητρώου «Πραγματικών Δικαιούχων». Ο κ. Αναγνωστόπουλος μας παρέπεμψε στη Γενική Γραμματεία Δημοσιονομικής Πολιτικής του υπουργείου Οικονομικών. Η Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων (ΓΓΠΣ) είχε αναλάβει να αναπτύξει τόσο την υπηρεσία καταχώρισης των πραγματικών δικαιούχων νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων όσο και την υπηρεσία αναζήτησης στοιχείων πραγματικών δικαιούχων.

Με χρήση της τελευταίας υπηρεσίας, οι πολίτες (πιθανώς έναντι κάποιου αντιτίμου και μέσω υπηρεσιών που θα αναπτυχθούν από τρίτους) θα μπορούν να βρουν ποιοι είναι οι μέτοχοι (ή οι Πραγματικοί Δικαιούχοι, π.χ. τα ανώτατα στελέχη) των επιχειρήσεων ή ιδρυμάτων. Όπως, όμως, παραδέχονται και κυβερνητικά στελέχη, «για να λειτουργήσει η υπηρεσία αναζήτησης Πραγματικών Δικαιούχων πρέπει πρώτα να μπουν τα στοιχεία!».

Τα προβλήματα που ανέκυψαν με τη συγκεκριμένη ηλεκτρονική υπηρεσία έρχονται σε μια περίοδο που το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης επιχειρεί να πετύχει «μικρές νίκες» με τη διασύνδεση πληροφοριακών συστημάτων, ώστε να διευκολύνει ιδιώτες και επιχειρήσεις στις συναλλαγές τους με το δημόσιο. Ταυτόχρονα συμμετέχει στον σχεδιασμό μεγάλων έργων όπως οι νέες ταυτότητες, που θα συνοδεύονται από μια «ηλεκτρονική έκδοση» η οποία θα χρησιμοποιείται για την ταυτοποίηση του χρήστη όταν συναλλάσσεται με το δημόσιο (ή άλλες υπηρεσίες) μέσω Διαδικτύου.

Ο αρμόδιος υπουργός Κυρ. Πιερρακάκης έχει ανακοινώσει σειρά μικρών έργων ή θεσμικών παρεμβάσεων καθώς ενίοτε τα τεχνολογικά συστήματα υπάρχουν χωρίς να επικοινωνούν μεταξύ τους… Στον σχεδιασμό του υπουργείου υπάρχουν, όμως, και μεγαλύτερα έργα, αρκετά από τα οποία σέρνονται επί δεκαετία, όπως το περίφημο σύστημα επιχειρησιακού λογισμικού (ERP) για τους κρατικούς φορείς, το σύστημα διαχείρισης προσωπικού, το σύστημα «διαχείρισης λειτουργιών» (CRM) κ.α. Από τις αρχές της δεκαετίας σχεδιάζονταν τα συγκεκριμένα συστήματα χωρίς να ξεκινήσουν οι σχετικοί διαγωνισμοί. Εξαγγελίες όπως για το σύστημα ERP είχαν γίνει και από την προηγούμενη κυβέρνηση, που είχε ετοιμάσει τον διαγωνισμό για εκατοντάδες φορείς της Κεντρικής Κυβέρνησης.

Στην αγορά πληροφορικής επισημαίνουν πως ακόμα και αν προκηρυχθούν σήμερα οι διαγωνισμοί, θα χρειαστούν από 12 έως 15 μήνες προκειμένου να υπογραφούν συμβάσεις. Και μόνο στην περίπτωση που δεν υπάρξουν προσφυγές από τους ενδιαφερόμενους ομίλους. Στη συνέχεια θα απαιτηθούν άλλοι 12 έως 18 μήνες για την εγκατάσταση των συστημάτων, ώστε στη συνέχεια να τεθούν σε λειτουργία. Σε απλά ελληνικά, πριν από το καλοκαίρι ή το φθινόπωρο του 2022 δεν πρόκειται να τεθεί σε λειτουργία κάποιο από τα μεγάλα συστήματα που σχεδιάζουν στο υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης.

Γι’ αυτό τον λόγο και η ηγεσία του υπουργείου επιδιώκει να πετύχει τις «μικρές νίκες» που προαναφέρθηκαν, ώστε να υπάρξουν άμεσα απτά αποτελέσματα για όσους συναλλάσσονται με το δημόσιο, αλλά και σε ζητήματα εσωτερικής λειτουργίας του κράτους. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι το πρώτο ενιαίο και πλήρως ψηφιοποιημένο σύστημα μισθοδοσίας όλων των αμειβόμενων από τους φορείς της Γενικής Κυβέρνησης, που ανέλαβε η κοινοπραξία Q&R - Prοfile. Με το νέο σύστημα θα γίνει πιο γρήγορος και ακριβής ο υπολογισμός, η εκκαθάριση, η πληρωμή και απόδοση των μισθών, των ασφαλιστικών εισφορών και κρατήσεων, εξοικονομώντας πόρους και βελτιώνοντας τη λειτουργία του κράτους.