Το παρασκήνιο πίσω από τη διακρατική συμφωνία του EastMed

Ο κύβος ερρίφθη για το μεγάλο επενδυτικό σχέδιο του αγωγού μεταφοράς φυσικού αερίου EastMed και στις 2 Ιανουαρίου στην Αθήνα οι αρχηγοί των κρατών Ελλάδας Κυριάκος Μητσοτάκης, Ισραήλ Μπέντζαμιν Νετανιάχου και Κύπρου Νίκος Αναστασιάδης υπογράφουν τη διακρατική συμφωνία της πολιτικής και νομικής στήριξης του έργου.

Οι τρεις εταίροι του project φαίνεται ότι έχουν και την πολιτική στήριξη της Ιταλίας, η οποία αν και δεν θα μετέχει στην υπογραφή στις 2 Ιανουαρίου, δεν αποκλείεται να εκπροσωπείται από κυβερνητικό αξιωματούχο, ενώ και στην επίσημη ανακοίνωση του Μεγάρου Μαξίμου αναφέρεται: «Η συμφωνία θα ολοκληρωθεί και με την υπογραφή της από την Ιταλία».

Η κίνηση των τριών συν του ενός συμμάχου αποτελεί, σύμφωνα με αρμόδιους παράγοντες της Αθήνας, κορυφαία γεωστρατηγική κίνηση και ουσιαστικά στέλνει το μήνυμα των χωρών για την ασφάλεια και σταθερότητα στην ευρύτερη περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείου μέσα από την ανάπτυξη κοινών projects στην ενέργεια και άλλους τομείς. Φυσικά, κατά τις ίδιες πηγές, αποτελεί και απάντηση στην τελευταία προκλητική κίνηση Τουρκίας και Λιβύης να οριοθετήσουν τα θαλάσσια «σύνορά» τους, παραβιάζοντας όμως το διεθνές δίκαιο.

Επιπλέον, ο Κυριάκος Μητσοτάκης με το κείμενο της διακρατικής στις αποσκευές του θα μεταβεί στην Ουάσιγκτον στις 7 Ιανουαρίου, αποζητώντας από τον Ντόναλντ Τραμπ τη στήριξη του αγωγού.

Πώς άλλαξαν, όμως, τα δεδομένα και ο EastMed, από κει που το καλοκαίρι φαινόταν σε τέλμα, λόγω και της άρνησης της Ρώμης να συμμετάσχει σε διακρατική συμφωνία; Πηγές αναφέρουν ότι η τελευταία κίνηση Τουρκίας - Λιβύης αφύπνισε τις εμπλεκόμενες χώρες και δια της διπλωματικής οδού επιδιώχθηκε και η επαναπροσέγγιση της Ιταλίας.

Παράλληλα, στις 10 Δεκεμβρίου, στο περιθώριο της διεθνούς διάσκεψης του ΟΗΕ για το κλίμα που πραγματοποιήθηκε στη Μαδρίτη, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστής Χατζηδάκης συναντήθηκε με τον υπουργό Ενέργειας του Ισραήλ Γιουβάλ Στάινιτς και εν συνεχεία αμφότεροι με δηλώσεις τους επιβεβαίωσαν τη στήριξη των χωρών τους στον αγωγό EastMed.

Δύο μέρες μετά στις 12 Δεκεμβρίου στο Μιλάνο, η κοινοπραξία που τρέχει επιχειρηματικά τον αγωγό μεταφοράς φυσικού αερίου Poseidon και έχει συσταθεί εξ ημισείας από τις εταιρείες ΔΕΠΑ και την ιταλική Edison, αποφάσισε μετά από συνεδρίαση του διοικητικού της συμβουλίου υπό τον πρόεδρο Κωνσταντίνο Ξιφαρά και τον διευθύνοντα σύμβουλο Πιερ Βερτζέριο να προχωρήσει με την επένδυση της τάξεως των περίπου 70 εκατ. ευρώ, προκειμένου να ολοκληρωθούν τα εναπομένοντα στάδια της ανάπτυξης και ωρίμανσης του αγωγού EastMed, επιτρέποντας τη λήψη της τελικής επενδυτικής απόφασης σε δύο χρόνια.

Να σημειωθεί ότι το έργο εξυπηρετεί τους στόχους της Ε.Ε. για διαφοροποίηση των πηγών ενέργειας και την ασφάλεια του εφοδιασμού, γι' αυτό κι έχει χαρακτηριστεί ως Έργο Κοινού Ενδιαφέροντος (PCI) και χρηματοδοτείται από το ευρωπαϊκό ταμείο CEF.

Επίσης, σύμφωνα με πληροφορίες, στο κείμενο της διακρατικής συμφωνίας που πρόκειται να υπογράψουν Μητσοτάκης, Νετανιάχου και Αναστασιάδης θα αφήνεται μέσα από τις διατάξεις της το «παράθυρο» συμμετοχής και της Ιταλίας σε αυτήν, διευκολύνοντας με τον τρόπο αυτό την άρση και των τελευταίων ενστάσεων της Ρώμης απέναντι στο έργο.

Ο αγωγός EastMed είναι επενδυτικό σχέδιο ύψους 6 με 7 δισ. ευρώ και αποσκοπεί μέσα από μία διαδρομή 2.000 χλμ. να μεταφέρει ποσότητες φυσικού αερίου (10 έως 20 δισ. κ.μ. ετησίως) από τα κοιτάσματα της Λεβαντίνης του Ισραήλ και της κυπριακής ΑΟΖ μέσω της Ελλάδας και της Ιταλίας στην Ε.Ε.

Το έργο διαφοροποιεί τις πηγές εφοδιασμού των κρατών της Ευρώπης, προσφέροντας ενεργειακή ασφάλεια.