Οι 8+5 ανατροπές στις ασφαλιστικές εισφορές

Δεκατρείς ανατροπές στις εισφορές 1,44 εκατ. ασφαλισμένων μη μισθωτών, όχι μόνο για κύρια σύνταξη αλλά και για την υγεία, την πρόνοια και την επικούριση περιλαμβάνει το οριστικό σχέδιο του υπουργείου Εργασίας, το οποίο αναμένεται να συμπεριληφθεί στο σχέδιο νόμου για το νέο ασφαλιστικό.

Στην πράξη, εισάγεται ένα νέο, τελείως διαφορετικό σύστημα υπολογισμού των εισφορών για ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους, με 6+1 επίπεδα ασφάλισης ελεύθερης επιλογής, κατώτερη εισφορά στα 210 και ανώτερη στα 566 ευρώ το μήνα, ευνοϊκότερο καθεστώς για όλους τους επαγγελματίες κατά τα πρώτα 5 χρόνια της δραστηριοποίησής τους με την εισφορά να ορίζεται στα 126 ευρώ, αλλά και σταθερό ύψος ασφαλίστρων υγείας στα 66 ευρώ. Για τους αγρότες, τα ασφάλιστρα διαμορφώνονται χαμηλότερα από αυτά των υπόλοιπων μη μισθωτών, ενώ εφαρμόζεται και η προβλεπόμενη σταδιακή αύξηση του ασφαλίστρου κύριας σύνταξης έως τον Ιανουάριο του 2022.

Αναλυτικά, το νέο σύστημα ασφαλιστικών εισφορών προς τον ΕΦΚΑ, για 1,44 εκατ. μη μισθωτούς περιλαμβάνει:

- Θεσπίζονται 6 επίπεδα εισφορών. Το κατώτατο επίπεδο εισφορών κύριας σύνταξης καθορίζεται στα 155 ευρώ, ύψος που σύμφωνα με το υπουργείο Εργασίας οδηγεί μετά από 30 έτη ασφάλισης, σε σύνταξη της τάξης των 588,37 ευρώ, λαμβάνοντας υπόψη τα ποσοστά αναπλήρωσης του νόμου Κατρούγκαλου και συνυπολογίζοντας την εθνική σύνταξη. Το συνολικό ποσοστό αναπλήρωσης ανέρχεται σε 75,92%.

Οι εισφορές κύριας σύνταξης προσαυξάνονται έως και το 6ο επίπεδο, έτσι ώστε το ύψος της εισφοράς για κύρια σύνταξη να καθορίζεται ως εξής:

1ο επίπεδο (κατώτατο) 155 ευρώ το μήνα,

2ο επίπεδο 186 ευρώ,

3ο επίπεδο 236 ευρώ,

4ο επίπεδο 297 ευρώ,

5ο επίπεδο 369 ευρώ, και

6ο επίπεδο 500 ευρώ το μήνα.

Το ύψος εισφοράς στο 6ο επίπεδο (ανώτατο) αντιστοιχεί στο ύψος της μέγιστης εισφοράς που θα καταβάλλει ο εργαζόμενος μισθωτός για κύρια σύνταξη, όταν ο κατώτατος μισθός ανέλθει στα 750 ευρώ, ήτοι με μηνιαίο μισθό 7.500 ευρώ (750Χ10Χ6,67%=500,25 ευρώ).

-Οι εισφορές υγείας ξεκινούν από 55 ευρώ και από το 2ο επίπεδο και μετά παραμένουν σταθερές στα 66 ευρώ το μήνα, με στόχο να υπάρξει κίνητρο επιλογής υψηλότερων εισφορών.

Αναλυτικά, οι εισφορές υγείας διαμορφώνονται ως εξής:

1ο επίπεδο 55 ευρώ (50 ευρώ εισφορές για παροχές υγείας σε είδος + 5 ευρώ σε χρήμα),

2ο έως και 6ο επίπεδο 66 ευρώ (60 για παροχές σε είδος και 6 ευρώ για παροχές σε χρήμα).

Πρόκειται για ένα καινοτόμο σύστημα, όπου για ίδιες παροχές - υπηρεσίες υγείας, οι αυτοαπασχολούμενοι θα καταβάλλουν πλέον, ίδιες εισφορές. Με τον τρόπο αυτό εκτιμάται πως η επιλογή υψηλότερου επιπέδου εισφορών από τον μη μισθωτό, οδηγεί σε σημαντικά υψηλότερη σύνταξη.

- Τα τελικά ποσά που θα κληθούν να καταβάλλουν οι ελεύθεροι επαγγελματίες και οι αυτοαπασχολούμενοι, από τις αρχές του 2020 διαμορφώνονται ως εξής:

1ο επίπεδο 210 ευρώ,

2ο επίπεδο 252 ευρώ,

3ο επίπεδο 302 ευρώ,

4ο επίπεδο 363 ευρώ,

5ο επίπεδο 435 ευρώ, και

6ο επίπεδο 566 ευρώ το μήνα.

- Για όλους τους νέους ασφαλισμένους (και όχι μόνο για τους επιστήμονες) θεσπίζεται χαμηλότερο επίπεδο εισφορών, στα 126 ευρώ το μήνα, που αντιστοιχούν σε 93 ευρώ για κύρια σύνταξη, 3 ευρώ για παροχές σε χρήμα και 30 ευρώ για παροχές υγείας σε είδος.

Οι αγρότες

- Για τους ασφαλισμένους στον πρώην ΟΓΑ διατηρείται το κατώτατο ύψος εισφορών και δεν προκύπτει οποιαδήποτε αύξηση, παρά μόνο στρογγυλοποιήσεις ή μειώσεις. To 2021 οι αγρότες θα πληρώνουν μεταξύ 121 ευρώ και 326 ευρώ, ενώ το 2022 οι επιλογές θα είναι μεταξύ των 124 και 334 ευρώ. Και στην περίπτωσή τους τα ασφαλιστικά επίπεδα θα είναι 6.

- Ο κάθε ασφαλισμένος θα επιλέγει ελεύθερα, τον Δεκέμβριο κάθε έτους το επίπεδο εισφορών για το επόμενο. Η επιλογή του θα καθορίζει αντίστοιχα και το επίπεδο των συντάξιμων αποδοχών και της μελλοντικής σύνταξης. Για παράδειγμα, στο 1ο επίπεδο των 210 ευρώ, αντιστοιχούν συντάξιμες αποδοχές της τάξης των 775 ευρώ το μήνα, βάσει των οποίων υπολογίζονται οι μελλοντικές παροχές.

- Το ύψος της σύνταξης υπολογίζεται με τους ίδιους κανόνες που εφαρμόζονται για τους μισθωτούς. Αναλυτικά, οι συντάξιμες αποδοχές με βάση τις εισφορές διαμορφώνονται ως εξής: 1ο επίπεδο 775 ευρώ, 2ο επίπεδο 930 ευρώ, 3ο επίπεδο 1.180 ευρώ το μήνα, 4ο επίπεδο 1.485 ευρώ, 5ο επίπεδο 1.845 ευρώ, και 6ο επίπεδο 2.501 ευρώ το μήνα.

- Οι εισφορές αποσυνδέονται από το εισόδημα (λειτουργώντας έτσι, αποτρεπτικά στην φοροδιαφυγή και εισφοροδιαφυγή), αλλά και από την αύξηση του κατώτατου μισθού. Εξακολουθούν να εκπίπτουν από το φορολογητέο εισόδημα και θα αναπροσαρμόζονται ετησίως με βάση συντελεστή που διαμορφώνεται κατά 50% από το ποσοστό μεταβολής του ΑΕΠ και κατά 50% από το ποσοστό μεταβολής του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή του προηγούμενου έτους.

Τι αλλάζει σε επικούριση και εφάπαξ

Διαφορετικά επίπεδα ασφαλιστικών εισφορών θεσπίζονται με την προωθούμενη μεταρρύθμιση του υπουργείου Εργασίας, για πρώτη φορά, και για τους περίπου 250.000 μη μισθωτούς που έχουν επικουρική ασφάλιση ή ασφάλιση για εφάπαξ παροχή.

Το πρώτο επίπεδο, αντιστοιχεί στο σημερινό κατώτατο επίπεδο εισφορών, ενώ δίνεται η επιλογή στους ασφαλισμένους να επιλέξουν μεταξύ άλλων δύο επιπέδων που με υψηλότερες εισφορές οδηγούν σε αυξημένες παροχές. Η παρέμβαση αυτή του υπουργείου Εργασίας και για τις εισφορές μη μισθωτών προς το Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών (ΕΤΕΑΕΠ) κρίθηκε αναγκαία, για λόγους εναρμόνισης, δεδομένου ότι θα τροποποιηθεί το ισχύον σήμερα σύστημα υπολογισμού των εισφορών κύριας ασφάλισης και υγείας.

Αναλυτικά, οι βασικοί άξονες για την προωθούμενη αναμόρφωση των ασφαλιστικών εισφορών για την επικουρική ασφάλιση και εφάπαξ των ελεύθερων επαγγελματιών - αυτοαπασχολούμενων είναι οι εξής:

- Αποσυνδέεται ο υπολογισμός της εισφοράς από τον κατώτατο βασικό μισθό άγαμου μισθωτού

- Θεσπίζονται τρία επίπεδα εισφορών. Το κατώτατο επίπεδο αντιστοιχεί στο ύψος των εισφορών που ισχύει με βάση τις διατάξεις του νόμου Κατρούγκαλου. Συγκεκριμένα, για τις εισφορές επικούρισης το 1ο επίπεδο εισφορών ορίζεται στα 42 ευρώ το μήνα, το 2ο στα 51 και το 3ο στα 61 ευρώ. Να σημειωθεί ότι λόγω της ήδη νομοθετημένης μείωσης των ασφαλιστικών εισφορών επικουρικής σύνταξης από 1η Ιουνίου 2022, οι παραπάνω εισφορές ισχύουν από 1/1/2020 έως 30/5/2022. Από 1η/6/2022 και μετά, το 1ο επίπεδο διαμορφώνεται στα 39 ευρώ, το 2ο στα 47 και το 3ο στα 56 ευρώ το μήνα.

Για τις εισφορές εφάπαξ, το πρώτο επίπεδο εισφορών ορίζεται στα 26 ευρώ, που αντιστοιχούν στις σημερινές εισφορές που καταβάλλουν οι μη μισθωτοί για εφάπαξ, ήτοι 4% επί του σημερινού κατώτατου μισθού των 650 ευρώ. Το 2ο επίπεδο ορίζεται στα 31 ευρώ και το 3ο στα 37 ευρώ το μήνα.

- Με βάση την εισφοροδοτική τους ικανότητα, οι ασφαλισμένοι θα μπορούν μόνοι τους να επιλέγουν, ελεύθερα, το επίπεδο των εισφορών τους.

- Ο υπολογισμός της επικουρικής σύνταξης και το εφάπαξ δεν αλλάζει.

- Οι εισφορές θα αναπροσαρμόζονται ετησίως με βάση συντελεστή που διαμορφώνεται κατά 50% από το ποσοστό μεταβολής του ΑΕΠ και κατά 50% από το ποσοστό μεταβολής του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή.