Ευρ. Επιτροπή: Τα 10 ανοικτά μέτωπα στην ενέργεια

Επικροτεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τις «φιλόδοξες» ανακοινώσεις της κυβέρνησης που στοχεύουν στην αλλαγή της προοπτικής της ενεργειακής αγοράς και συγκεκριμένα την επίσπευση της απεξάρτησης από τον λιγνίτη έως το 2028.

Στην τέταρτη έκθεσή της για την ενισχυμένη μεταμνημονιακή εποπτεία της αγοράς επαινεί το «φιλόδοξο» σχέδιο της Αθήνας, ωστόσο υπογραμμίζει πως, ιδίως για το κλείσιμο των λιγνιτικών μονάδων, απαιτείται «ισχυρή πολιτική δέσμευση και σαφήνεια». Μάλιστα αντιμετωπίζει με θετικό τρόπο τόσο την εκπόνηση του Εθνικού Σχεδίου για την Κλιματική Αλλαγή -στο τέλος του χρόνου- όσο και τη δέσμη μεταρρυθμίσεων που θα διασφαλίσουν τελικά το άνοιγμα της αγοράς αλλά και τη δέσμευση της κυβέρνησης για την πρόταση τον Ιανουάριο του 2020 εναλλακτικών διορθωτικών μέτρων, που θα κλείσουν το θέμα της κυριαρχίας του λιγνίτη στην αγορά.

Ωστόσο, οι συντάκτες της έκθεσης σε άλλο σημείο υπογραμμίζουν ότι «η Ελλάδα πρέπει να κάνει πολλά για να δείξει ότι οι δεσμεύσεις της αναλαμβάνονται άμεσα…».

Πάντως, στο κομμάτι του κειμένου που αφορούν στην ενέργεια, η Κομισιόν περιγράφει σημαντικές εκκρεμότητες και δεν διστάζει παρά τις «φιλόδοξες» ανακοινώσεις της κυβέρνησης να τις καταδείξει είτε κι ευθέως να τις καυτηριάσει:

1. Το μονοπώλιο στον λιγνίτη

Με το «καλημέρα» η Κομισιόν στην έκθεσή της για την ενέργεια φρόντισε να προειδοποιήσει αναφερόμενη στη μη τήρηση των δεσμεύσεων για την πώληση των λιγνιτικών μονάδων (από την προηγούμενη κυβέρνηση και διοίκηση της ΔEH), ώστε να δοθεί πρόσβαση στους ανταγωνιστές της. «Η Ελλάδα επί του παρόντος παραβιάζει την αντιμονοπωλιακή νομοθεσία», σημείωσε και μάλιστα οι αρμόδιες αρχές της Ευρ. Επιτροπής ξεκίνησαν τη διαδικασία για τη λήψη εναλλακτικών αντιμονοπωλιακών μέτρων. Όταν αυτό έγινε γνωστό στην Αθήνα, το υπουργείο ΠΕΝ κοινοποίησε επισήμως ότι τον Ιανουάριο του 2020 θα προτείνει αντιμονοπωλιακά διορθωτικά μέτρα.

2. Τarget Model

Την καθυστέρηση της εφαρμογής του target model, που συνοδεύεται από τις επιμέρους χρηματιστηριακές αγορές ενέργειας (προημερήσια, ενδοημερήσια, αγορά επόμενης μέρας και αγορά εξισορρόπησης) επισημαίνει η έκθεση.

Υπενθυμίζει ότι δεν τηρήθηκε η δέσμευση για την έκδοση των απαιτούμενων τεχνικών κειμένων έως τον Απρίλιο του 2019 και συμφωνήθηκε παράταση για τον Ιούνιο του 2020. Σύμφωνα με τις ευρωπαϊκές αρχές, έχει σημειωθεί πρόοδος, ωστόσο προειδοποιεί: «Οποιαδήποτε άλλη καθυστέρηση δεν θα μπορούσε να δικαιολογηθεί».

3. Δημοπρασίες ΝΟΜΕ

Η Ευρ. Επιτροπή αναφέρει την απόφαση της κυβέρνησης να καταργήσει τις δημοπρασίες ΝΟΜΕ, κι ενώ το target model δεν είναι σε θέση ακόμη να εφαρμοστεί.

Σημειώνει την πρόταση της ελληνικής πλευράς να αντικατασταθεί το μέτρο με τη λειτουργίας αγοράς προθεσμιακών προϊόντων. Ωστόσο θέτει ως επόπτη αυτής της διαδικασίας για τη λήψη μέτρων στο ενδεχόμενο της κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης τη ΡΑΕ και καλεί τις ελληνικές αρχές να παρουσιάσει το είδος αυτών των προϊόντων.

Πάντως, η Ευρ. Επιτροπή δεν φαίνεται να πείθεται για την αναγκαιότητα της κατάργησης των ΝΟΜΕ. Σημειώνει ότι το μερίδιο της ΔΕH υποχώρησε ελαφρά από το 77% του Μαρτίου στο 72% τον Σεπτέμβριο και παραμένει υψηλό. Αίσθηση επίσης προκαλεί και το γεγονός πως η Κομισιόν για πρώτη φορά σε έκθεσή της προσδιορίζει το μερίδιο της ΔEH στη χονδρεμπορική αγορά, εξαιρουμένων των ΑΠΕ, λέγοντας ότι είναι υπεύθυνη για το 70% της παραγωγής ρεύματος. Και όχι μόνο αυτό: Αποδίδει το ότι η Ελλάδα έχει από τις υψηλότερες τιμές χονδρικής στην Ε.Ε. στο αυξημένο κόστος των δικαιωμάτων ρύπων. Δείχνει δηλαδή και πάλι τον λιγνίτη…

4. ΕΤΜΕΑΡ και Ειδικός Λογαριασμός ΑΠΕ

Την ανησυχία της για τον Ειδικό Λογαριασμό ΑΠΕ (ΕΛΑΠΕ), μετά την απόφαση της κυβέρνησης να μειώσει το Ειδικό Τέλος Μείωσης Εκπομπών Αέριων Ρύπων (ΕΤΜΕΑΡ) που πληρώνουν όλοι οι καταναλωτές, εκφράζει η Κομισιόν. Οι «ανησυχίες» πηγάζουν από το γεγονός ότι τα έσοδα του ΕΤΜΕΑΡ που κατευθύνονται στον ΕΛΑΠΕ μειώνονται με ενδεχόμενες επιπτώσεις στη χρηματοδότηση των έργων ΑΠΕ.

5. Κόστη στους παραγωγούς ΑΠΕ

«Επιβλαβείς» για νέες επενδύσεις σε ΑΠΕ είναι και τα τέλη που καλούνται να πληρώσουν οι επενδυτές για καθυστερήσεις στην ανάπτυξη των έργων, για τις οποίες δεν ευθύνονται εκείνοι, καυτηριάζει επίσης η Ευρ. Επιτροπή.

Όπως υπογραμμίζει, η αναθεώρηση του χωροταξικού σχεδίου της Ελλάδας και η βελτίωση του συστήματος αδειοδότησης θα είναι καίριας σημασίας για να γίνουν οι επενδύσεις στο έπακρο.

6. Η αποκρατικοποίηση της ΔΕΠΑ

Αιχμές για νέα καθυστέρηση στην αποκρατικοποίηση της ΔΕΠΑ αφήνει η Κομισιόν. Όπως αναφέρει, έγιναν μικρές αλλαγές στο νομοσχέδιο, μεταφέροντας τη δέσμευση της κυβέρνησης για την εκκίνηση των διαγωνισμών πώλησης των ΔΕΠΑ Εμπορίας και Υποδομών.

7. Καθυστερήσεις στη διείσδυση του φυσικού αερίου

Η Κομισιόν τονίζει τη σημασία που θα έχει το φυσικό αέριο στη μεταβατική εποχή της αγοράς ενέργειας και μάλιστα επισημαίνει το γεγονός των πέντε νέων αδειών από ιδιώτες για την κατασκευή μονάδων ηλεκτροπαραγωγής συνολικής ισχύος 3.460 MW. Υπογραμμίζει δε ότι το 35% της ηλεκτροπαραγωγής σήμερα είναι με καύσιμο το φυσικό αέριο.

Ωστόσο, όπως επισημαίνει στην έκθεσή της, ο βαθμός διείσδυσής του στα νοικοκυριά είναι από τους χαμηλότερους στην Ε.Ε. Αναφέρει χαρακτηριστικά πως υπάρχουν περιοχές οι οποίες δεν έχουν καμία πρόσβαση. Εκφράζει την προσδοκία της αύξησης της επέκτασης, με την ιδιωτικοποίηση των δικτύων διανομής αερίου.

8. Ηλεκτρική διασύνδεση της Κρήτης

Ανάμεσα στις εκκρεμότητες, οι Βρυξέλλες αναφέρουν και την ηλεκτρική διασύνδεση της Κρήτης με το ηπειρωτικό σύστημα.

9. Μόνιμος Μηχανισμός Επάρκειας Ισχύος

Η έκθεση υπογραμμίζει και την ανάγκη εκπόνησης Μόνιμου Μηχανισμού Επάρκειας Ισχύος με βάση τους κανόνες της Ε.Ε. Κάτι που παραμένει ακόμη σε εκκρεμότητα.

10. Βιομηχανικές Εκπομπές

Επικριτική είναι η Ευρ. Επιτροπή και στην παραβίαση από την πλευρά της Ελλάδας της οδηγίας για τις Βιομηχανικές Εκπομπές ρύπων. Προφανώς αναφέρεται στο γεγονός της λειτουργίας ντιζελοκίνητων κι άλλων πεπαλαιωμένων μονάδων της ΔEH, παρά τις σχετικές απαγορεύσεις.