Ευρ. Επιτροπή: Η Ελλάδα παραβιάζει την αντιμονοπωλιακή νομοθεσία στην ενέργεια

Με αστερίσκους υποδέχεται η Ευρωπαϊκή Επιτροπή τις σχεδιαζόμενες μεταρρυθμίσεις της κυβέρνησης στην αγορά ενέργειας, αν και τις επικροτεί χαρακτηρίζοντας τες «φιλόδοξες».

Οι Βρυξέλλες, σύμφωνα με την τέταρτη έκθεση της ενισχυμένης μεταμνημονιακής εποπτείας της ελληνικής οικονομίας, αφήνει με έμμεσο τρόπο να διαφανεί η επιφυλακτική της στάση απέναντι στην πολιτική που ξεδιπλώνει η Αθήνα στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας.

Μάλιστα, σημειώνει στις πρώτες παραγράφους της έκθεσης της για την «ενέργεια» στη σελίδα 90 πως «αναφορικά με την εφαρμογή της αντιμονοπωλιακής νομοθεσίας η Ελλάδα επί του παρόντος παραβιάζει τη δέσμευσή της». Και πιο συγκεκριμένα αναφέρεται στις καθυστερήσεις και την άγονη έκβαση των διαγωνιστικών διαδικασιών πώλησης των λιγνιτικών μονάδων (Μελίτη και Μεγαλόπολη), τις οποίες είχε συμφωνήσει η προηγούμενη κυβέρνηση σε συμμόρφωση της καταδικαστικής απόφασης του ευρωπαϊκού δικαστηρίου για τη μονοπωλιακή θέση της ΔΕΗ στο λιγνίτη.

Οι συντάκτες της έκθεσης παραθέτουν όλο το ιστορικό από τον Οκτώβριο του 2018 έως και τον Ιούλιο του 2019, οπότε και κανείς από τους ενδιαφερόμενους παίκτες δεν υπέβαλε προσφορά. Η Κομισιόν επιρρίπτει ευθύνες στις «μονομερείς» ενέργειες της ΔΕΗ καθώς και στη «νομική αβεβαιότητα» και την «έλλειψη διαφάνειας» που οδήγησε τους διεκδικητές να μη συμμετέχουν στον διαγωνισμό.

Σκληρό παζάρι

Επιπλέον, οι Βρυξέλλες κάνουν λόγο για «διαρκείς στεβλώσεις στη χονδρική αγορά υπέρ της ΔΕΗ λόγω της αποκλειστικής πρόσβασης της ΔΕΗ στην παραγωγή ρεύματος με λιγνίτη». Οι αρχές, αναφέρεται στην έκθεση, κατόπιν τούτων «ετοιμάζουν εναλλακτικά αντιμονοπωλιακά μέτρα για την πρόσβαση των ανταγωνιστών της στη λιγνιτική παραγωγή. Η εφαρμογή τους αφορά όλη τη διάρκεια της διατήρησης της λιγνιτικής παραγωγής, μέχρι δηλαδή την πλήρη απολιγνιτοποίηση».

Από την έκθεση προκύπτει επίσης ότι η ελληνική πλευρά αντέτεινε, κοινοποιώντας επισήμως, την απόφαση της να προτείνει αναθεωρημένα διορθωτικά μέτρα τον Ιανουάριο του 2020. «Δεδομένης της σπουδαιότητας αυτού του θέματος για εύρυθμη λειτουργία της Ελληνικής χονδρικής αγοράς, η αποτελεσματικότητα των άλλων μεταρρυθμίσεων θα επηρεαστεί από την πρόοδο στο θέμα αυτό», σημειώνει με νόημα η Κομισιόν, μη αποσύροντας όμως από το τραπέζι την απειλή για λήψη εναλλακτικών αντιμονοπωλιακών μέτρων.

Η Κομισιόν, εμμέσως πλην σαφώς, διατηρεί τις επιφυλάξεις της καθώς έχει καθυστερήσει η εφαρμογή του target model (αγορά στόχος), όπως σημειώνει θα έπρεπε να λειτουργεί στα μέσα του 2019 και έχει μεταφερθεί η ημερομηνία για τον Ιούνιο του 2020. Πάντως, οι Βρυξέλλες αναγνωρίζουν την πρόοδο που έχει σημειωθεί.

Φαίνεται επίσης, από το κείμενο, ότι δεν έχει πειστεί με την απόφαση της κυβέρνησης για την κατάργηση των δημοπρασιών ΝΟΜΕ. Όπως σημειώνει ως μέτρο αντικατάστασης των δημοπρασιών η ελληνική πλευρά πρότεινε την έναρξη δημοπρασιών προθεσμιακών προϊόντων τον Φεβρουάριο ωστόσο, οι Βρυξέλλες δείχνουν να αποδέχτηκαν με επιφύλαξη το μέτρο αυτό ζητώντας «να καθιερωθεί ένα σύστημα παρακολούθησης, ώστε η ΡΑΕ να είναι σε θέση για τη λήψη μέτρων σε περίπτωση κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης». Προσθέτουν δε οι Βρυξέλλες πως απαιτούνται περισσότερες πληροφορίες αναφορικά με τα προσφερόμενα προθεσμιακά προϊόντα. Πέραν τούτου, παρατηρούν τα υψηλά μερίδια της ΔΕΗ στη λιανική στο 72%, και συμπληρώνουν πως μειώθηκε ελαφρώς από το 77% του περασμένου Μαρτίου. Στη χονδρική αγορά το μερίδιο της ΔΕΗ ανέρχεται στο 55%.

Η απολιγνιτοποίηση και ο ΔΕΔΔΗΕ

Η Κομισιόν στην έκθεση της επισημαίνει και σε άλλο σημείο πως οι μεταρρυθμίσεις της κυβέρνησης στην ενέργεια είναι φιλόδοξες. «Οι αρχές πρότειναν ένα φιλόδοξο σχέδιο που εκσυγχρονίζει στην αγορά ενέργειας και αντιμετωπίζει τα κύρια θέματά της, συμπεριλαμβανομένης της δεσπόζουσας θέσης της ΔΕH και του αντίκτυπου που μπορεί να έχει», αναφέρει και τονίζει: «Ο ακρογωνιαίος λίθος της νέας ενεργειακής στρατηγικής είναι ο πρόωρος παροπλισμός της διαθεσιμότητας του λιγνίτη, που είναι ένα φιλόδοξο σχέδιο το οποίο, σε συνδυασμό με την εφαρμογή των αναθεωρημένων αντιμονοπωλιακών διορθωτικών μέτρων και του μοντέλου-στόχου, θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια μεταμόρφωση της αγοράς ενέργειας».

Η Κομισιόν στέκεται επίσης και στις κυβερνητικές προσπάθειες για τη διάσωση της ΔΕH: «Οι αρχές ανέλαβαν τις προσπάθειες για σταθεροποίηση της οικονομικής θέσης της ΔΕH. Στο πίσω μέρος του σχεδίου διάσωσης της που αφορά την ενεργειακή πολιτική και τις διαρθρωτικές αλλαγές της, ελήφθησαν ορισμένα μέτρα κατά την περίοδο που πραγματοποιήθηκε η δημοσίευση της τριετούς δημοσιονομικής έκθεσης τον Σεπτέμβριο».

Οι συντάκτες της έκθεσης τα περιγράφουν: «Η δράση των αρχών περιελάμβανε αλλαγές τιμολόγησης, όπως η μείωση του ΦΠΑ στους λογαριασμούς ενέργειας, ώστε να καταστεί δυνατή η αύξηση των τιμολογίων, διατηρώντας παράλληλα το ίδιο επίπεδο τιμών για καταναλωτές και η εκκαθάριση των ποσών που οφείλονται στο πλαίσιο της υποχρέωσης της απόδοσης των ΥΚΩ που πρέπει να επιστραφεί στη ΔΕH. Πολλές βασικές δράσεις ελήφθησαν επίσης από τη ΔΕΗ για τις ληξιπρόθεσμες οφειλές».

Κατά την Κομισιόν μετά από αυτά τα μέτρα, η χρηματοοικονομική έκθεση της ΔΕH τον Σεπτέμβριο ήταν θετική. «Οι καθυστερούμενες οφειλές εξακολουθούν να αποτελούν μεγάλη πρόκληση για την εταιρεία, αν και λαμβάνονται μέτρα για την αντιμετώπισή της, όπως η άσκηση περαιτέρω πιέσεων για την αντιμετώπιση των στρατηγικών κακοπληρωτών και η καθιέρωση νέων συστημάτων δόσεων για τους οφειλέτες».

Στην έκθεση γίνεται επίσης και θετική αναφορά για την ιδιωτικοποίηση του ΔΕΔΔΗΕ: «Υπάρχουν ενδείξεις ότι η ΔΕΗ θα πωλήσει το εναπομένον μερίδιό της στο δίκτυο διανομής, το οποίο θα βοηθούσε τόσο την οικονομική της κατάσταση όσο και το άνοιγμα της αγοράς».

Κύκλοι ΥΠΕΝ: Θα συνεργαστούμε με την επιτροπή

Η έκθεση συνιστά πολύ θετική εξέλιξη, σχολιάζουν από την πλευρά τους κύκλοι του υπουργείου Ενέργειας. «Αναγνωρίζει τις μεταρρυθμιστικές προτεραιότητες της ελληνικής κυβέρνησης. Αποδέχεται ότι περαιτέρω πρωτοβουλίες θα αναληφθούν τον Ιανουάριο όταν θα έχει εγκριθεί το νέο επιχειρηματικό σχέδιο της ΔΕΗ, αλλά και το αναθεωρημένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ)», σχολιάζουν. 

«Η κυβέρνηση θα συνεργαστεί με την Επιτροπή για να εξασφαλίσει μια συνολική συμφωνία για το Target Model, τον Μεταβατικό Μηχανισμό Αποζημίωσης Ευελιξίας, τον Μηχανισμό Διακοψιμότητας, τις επιπτώσεις της απολιγνιτοποίησης στη χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και τον Μόνιμο Μηχανισμό Αποζημίωσης Επάρκειας Ισχύος».