Πρωτογενές πλεόνασμα-μαμούθ στο 10μηνο

Πρωτογενές πλεόνασμα 5,755 δισ. ευρώ έναντι στόχου για αποτέλεσμα 2,314 δισ. ευρώ εμφανίζει ο κρατικός προϋπολογισμός στο τέλος Οκτωβρίου, σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε σήμερα στη δημοσιότητα το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους.

Η εκρηκτική αύξηση του πλεονάσματος καθόλου δεν σημαίνει, όμως, ότι τις επόμενες εβδομάδες η κυβέρνηση θα διανείμει ένα εξίσου εντυπωσιακό υπερπλεόνασμα, καθώς ο τελικός λογαριασμός της Γενικής Κυβέρνησης αναμένεται να περιορίσει τις υπερβάσεις πλεονάσματος και τον έξτρα δημοσιονομικό χώρο στο τέλος της χρονιάς σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα.

Οι αποφάσεις για το κοινωνικό μέρισμα, κόντρα στις προσδοκίες που είχαν καλλιεργηθεί, δεν θα περιλαμβάνονται στον προϋπολογισμό, ο οποίος θα κατατεθεί την Πέμπτη στη Βουλή.

Τις επόμενες ημέρες ο αρμόδιος υφυπουργός Οικονομικών Θεόδωρος Σκυλακάκης και ο πολιτικός του προϊστάμενος Χρήστος Σταϊκούρας θα έχουν στη διάθεσή τους την ανάλυση των στοιχείων του Οκτωβρίου και θα ενημερώσουν τον πρωθυπουργό προκειμένου να λάβει τις τελικές αποφάσεις.

Με τα μέχρι σήμερα δεδομένα, ο δημοσιονομικός χώρος είναι κοντά στην πρόβλεψη του προσχεδίου του προϋπολογισμού (346 εκατ. ευρώ), ποσό στο οποίο θα πρέπει να προστεθεί και ένα μέρος αδιάθετων δαπανών του αποθεματικού. Όπως έχει ανακοινώσει στο παρελθόν το υπουργείο Οικονομικών, στις 7 Ιουλίου το αποθεματικό έφτανε τα 380 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 68 εκατ. ευρώ θα διατεθούν για το αυξημένο επίδομα θέρμανσης.

Από τον περισσευούμενο δημοσιονομικό χώρο αναμένεται επίσης πως θα καλυφθεί μεγάλο μέρος των Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ) που οφείλει το δημόσιο στη ΔEH και έχουν προσδιοριστεί σε έως 200 εκατ. ευρώ, ενώ σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, δεν θα υπάρξει αύξηση στην έκπτωση προκαταβολής φόρου προς τις επιχειρήσεις. Στο προσχέδιο είχαν προβλεφθεί 143 εκατ. ευρώ ως επιστροφές προκαταβολών μετά την εφάπαξ μείωσή τους από το 100% στο 95% για φέτος. Το οικονομικό επιτελείο είχε αφήσει ανοικτό το ενδεχόμενο περαιτέρω αύξησης των επιστροφών αυτών για φέτος, πιθανότητα η οποία, όμως, δεν επιβεβαιώνεται.

Ένα μέρος πάντως από το «περισσευούμενο» ποσό θα κρατηθεί ως «μαξιλάρι ασφαλείας».

Παρουσιάζοντας τα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού, ο υφυπουργός Δημοσιονομικής Πολιτικής Θεόδωρος Σκυλακάκης ανέφερε ότι «τα έσοδα του Οκτωβρίου ήταν υψηλότερα του μηνιαίου στόχου κατά 71 εκατ. ευρώ, ποσό που ανταποκρίνεται αυξημένο κατά τι στις προβλέψεις για το πρωτογενές πλεόνασμα που έχουν αποτυπωθεί στο προσχέδιο του προϋπολογισμού. Τα φορολογικά έσοδα κυμάνθηκαν λίγο υψηλότερα, αλλά η πρόσθετη αύξηση αντιστοιχήθηκε από υστέρηση εσόδων στο ΠΔΕ. Οι δαπάνες του προϋπολογισμού κινούνται επίσης χαμηλότερα στο 10μηνο, ως επί το πλείστον -φαινόμενο που παρουσιάζεται από την αρχή του έτους- λόγω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων.

Στο 10μηνο, τα καθαρά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού παρουσίασαν υπέρβαση 1,666 δισ. ευρώ, οι επιστροφές εσόδων 358 εκατ. ευρώ, οι δαπάνες παρουσιάζουν υστέρηση 2,152 δισ. ευρώ (υστέρηση 366 εκατ. από τις μειωμένες δαπάνες τόκων και 811 εκατ. ευρώ από την υποεκτέλεση του ΠΔΕ), ενώ τα έσοδα του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων καταγράφουν υστέρηση 856 εκατ. ευρώ.

Η ανακοίνωση του ΥΠΟΙΚ

Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία εκτέλεσης του κρατικού προϋπολογισμού, σε τροποποιημένη ταμειακή βάση, για την περίοδο Ιανουαρίου – Οκτωβρίου 2019, παρουσιάζεται πλεόνασμα στο ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού ύψους 921 εκατ. ευρώ έναντι στόχου για έλλειμμα 2.896 εκατ. ευρώ που έχει περιληφθεί στην εισηγητική έκθεση του Προϋπολογισμού 2019, για το αντίστοιχο διάστημα του 2019 και ελλείμματος 460 εκατ. ευρώ το αντίστοιχο διάστημα του 2018. Το πρωτογενές αποτέλεσμα διαμορφώθηκε σε πλεόνασμα ύψους 5.755 εκατ. ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 2.314 εκατ. ευρώ και πρωτογενούς πλεονάσματος 3.811 εκατ. ευρώ για την ίδια περίοδο το 2018.

Το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 43.383 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 1.666 εκατ. ευρώ ή 4,0 % έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί για το 2019 στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού 2019.

Η σημαντική αυτή αύξηση οφείλεται κυρίως στα κάτωθι γεγονότα:

• Είσπραξη ποσού 1.119 εκατ. ευρώ που αφορά στο τίμημα (εκτός ΦΠΑ) της επέκτασης της σύμβασης παραχώρησης του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών, που είχε αρχικά εκτιμηθεί ότι θα εισπραχθεί στο έτος 2018.

• Είσπραξη ποσού 644 εκατ. ευρώ από ANFAs τον Μάιο 2019 που δεν είχε προβλεφθεί στον Προϋπολογισμό 2019.

Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 47.317 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 2.024 εκατ. ευρώ ή 4,5 % έναντι του στόχου. Η ακριβής κατανομή μεταξύ των κατηγοριών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού θα πραγματοποιηθεί με την έκδοση του οριστικού δελτίου.

Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 3.934 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 358 εκατ. ευρώ από το στόχο (3.575 εκατ. ευρώ). Τα έσοδα του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 1.585 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 856 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.

Ειδικότερα, τον Οκτώβριο 2019 το σύνολο των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε στα 4.858 εκατ. ευρώ αυξημένο κατά 71 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον μηνιαίο στόχο. Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 5.275 εκατ. ευρώ, αυξημένα έναντι του μηνιαίου στόχου κατά 85 εκατ. ευρώ. Τα έσοδα του ΠΔΕ ανήλθαν σε 11 εκατ. ευρώ, μειωμένα κατά 63 εκατ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου. Οι επιστροφές εσόδων του Οκτωβρίου 2019 ανήλθαν σε 417 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατά 14 εκατ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου (403 εκατ. ευρώ).

Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο Ιανουαρίου - Οκτωβρίου 2019 ανήλθαν στα 42.462 εκατ. ευρώ και παρουσιάζονται μειωμένες κατά 2.152 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου (44.614 εκατ. ευρώ). Οι κυριότερες αιτίες της εμφανιζόμενης αρνητικής απόκλισης είναι:

α) η μειωμένη δαπάνη τόκων, έναντι του στόχου κατά 336 εκατ. ευρώ,

β) η υποεκτέλεση του ΠΔΕ κατά 811 εκατ. ευρώ και

γ) οι μικρότερες έναντι του στόχου, πληρωμές οπλικών συστημάτων κατά 245 εκατ. ευρώ, οι οποίες δεν επηρεάζουν άμεσα το δημοσιονομικό αποτέλεσμα, καθότι σύμφωνα με την μεθοδολογία ESA το έλλειμμα επηρεάζεται από τις φυσικές παραλαβές.

Μειωτικά έναντι του στόχου λειτούργησε και η πίστωση ύψους 982 εκατ. ευρώ, που είχε προβλεφθεί προκειμένου να υπάρχει η δυνατότητα πληρωμής, κατά το έτος 2019, των εφάπαξ χρηματικών ποσών του νόμου 4575/2018 σε περίπτωση μη ολοκλήρωσης των πληρωμών εντός του 2018 (στις πιστώσεις υπό κατανομή). Επισημαίνεται ότι οι πληρωμές που υλοποιήθηκαν έως και τον Οκτώβριο του 2019 και αφορούν σε υπουργικές αποφάσεις εκδοθείσες το 2018, ήταν ύψους 326 εκατ. ευρώ (εμφανίζονται στη στήλη της πραγματοποίησης στη γραμμή «Παροχές σε εργαζόμενους»). Αντίθετα, αυξητικά έναντι του στόχου λειτούργησε η μεταβίβαση στον ΕΦΚΑ 971 εκατ. ευρώ για την χορήγηση της 13ης σύνταξης.

Στις πιστώσεις υπό κατανομή συμπεριλαμβάνονται μεταξύ άλλων και οι πιστώσεις του τακτικού αποθεματικού, οι οποίες κατά την διάρκεια του έτους μεταφέρονται σε άλλες μείζονες κατηγορίες για την πραγματοποίηση των σχετικών πληρωμών.

Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο Ιανουαρίου - Οκτωβρίου 2019 παρουσιάζονται αυξημένες σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2018 κατά 938 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω:

α) των αυξημένων επιχορηγήσεων προς τους ΟΚΑ κατά 1.140 εκατ. ευρώ, κυρίως για την χορήγηση της 13ης σύνταξης και την καταβολή οικογενειακών επιδομάτων τα οποία πλέον εμφανίζονται στις «Μεταβιβάσεις», ενώ το 2018 ήταν στην κατηγορία «Κοινωνικές Παροχές»,

β) των αυξημένων πληρωμών για τόκους κατά 598 εκατ. ευρώ και

γ) των αυξημένων δαπανών ΠΔΕ κατά 500 εκατ. ευρώ.

Με αντίρροπο χαρακτήρα (μειωμένη δαπάνη σε σχέση με πέρυσι) κινήθηκαν οι πληρωμές για καταπτώσεις εγγυήσεων, κατά 827 εκατ. ευρώ και οι αποδόσεις προς τους ΟΤΑ κατά 579 εκατ. ευρώ.

Ειδικότερα, τον Οκτώβριο 2019 το σύνολο των δαπανών του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε στα 3.818 εκατ. ευρώ μειωμένο κατά 429 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον μηνιαίο στόχο, κυρίως λόγω:

α) της υποεκτέλεσης του ΠΔΕ κατά 268 εκατ. ευρώ και

β) των μειωμένων μεταβιβάσεων σε λοιπά νομικά πρόσωπα εντός και εκτός Γενικής Κυβέρνησης κατά 140 εκατ. ευρώ.

* Δείτε αναλυτικά στοιχεία στη στήλη Συνοδευτικό Υλικό.