«Αντέχουν» στον ανταγωνισμό τα μικρά παντοπωλεία

Ισχυρό μερίδιο στην αγορά τροφίμων και ειδών παντοπωλείου εξακολουθούν να διατηρούν στην Ελλάδα τα μεμονωμένα ανεξάρτητα καταστήματα, το οποίο ανέρχεται στο 43% της συνολικής πίτας της εγχώριας κατανάλωσης.

Σύμφωνα με στοιχεία του ΙΕΛΚΑ, το οργανωμένο λιανεμπόριο, δηλαδή οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ, διατηρεί μερίδιο της τάξης του 57% στην Ελλάδα, ποσοστό που αποτελεί το χαμηλότερο στην Ευρώπη, όπου ο μέσος όρος μεριδίων αγγίζει το 70%-80%.

Αναλυτικότερα, η δαπάνη ανά νοικοκυριό σε είδη παντοπωλείου διαμορφώθηκε το 2018 στα 366,67 ευρώ, αυξημένη κατά 0,86% σύμφωνα με μελέτη του Ινστιτούτου Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ). Η συνολική δαπάνη σε είδη παντοπωλείου στη χώρα έμεινε σχεδόν αμετάβλητη με ελάχιστη μεταβολή κατά 0,10% στα 17,81 δισ. ευρώ, λόγω της μείωσης που παρουσίασε ο αριθμός των νοικοκυριών.

Με δεδομένο ότι οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ πραγματοποιούν πωλήσεις συνολικά περί τα 10 δισ. ευρώ (πηγή: Πανόραμα των Αλυσίδων Σουπερμάρκετ 2019), πρακτικά αυτό σημαίνει ότι τουλάχιστον το 43% της αγοράς του λιανεμπορίου τροφίμων πραγματοποιείται εκτός, σε οπωροπωλεία, κρεοπωλεία, φούρνους κ.λπ. (καθώς οι πωλήσεις των σούπερ μάρκετ περιλαμβάνουν και είδη εκτός των ειδών παντοπωλείου).

Το 2018 η ανάπτυξη πωλήσεων των αλυσίδων οργανωμένου λιανεμπορίου ξεπέρασε τον ρυθμό των μεμονωμένων καταστημάτων, ωστόσο, η αντοχή τους παραμένει αξιοπρόσεκτη. Ειδικότερα, και σύμφωνα με τα στοιχεία του δείκτη κύκλου εργασιών στο λιανικό εμπόριο, τα μεγάλα καταστήματα τροφίμων (σούπερ μάρκετ) παρουσίασαν αύξηση κατά 3,55% σε σχέση με το 2017, ενώ τα υπόλοιπα καταστήματα τροφίμων-ποτών-καπνού παρουσιάζουν την ίδια περίοδο μείωση κατά 2,19%.

Πάντως η μεταβολή αυτή δεν είναι συνολική και υπάρχουν σημαντικές διαφοροποιήσεις ανά κατηγορία. Μείωση παρουσίασε η δαπάνη σε έλαια και λίπη (-0,87%), σε οινοπνευματώδη ποτά (-1,08%) και σε γαλακτοκομικά και αυγά (-1,68%). Οι υπόλοιπες γενικές κατηγορίες παρουσίασαν αύξηση, με μεγαλύτερη αυτή στα φρούτα (+5,21%), στα είδη ατομικού ευπρεπισμού (+2,50%) και στα μη οινοπνευματώδη ποτά (+2,43%).

Σημειώνεται ότι οι μεταβολές αυτές έχουν πολύ μικρή επίδραση από τις αλλαγές στις τιμές καθώς ο δείκτης τιμών καταναλωτή της ΕΛ.ΣΤΑΤ. για τα τρόφιμα και μη αλκοολούχα ποτά παρουσιάζει ελάχιστη αύξηση το 2018 κατά 0,40% σε σχέση με το 2017, ενώ και οι επιμέρους δείκτες έχουν μικρότερες μεταβολές. Για παράδειγμα, ο αντίστοιχος δείκτης τιμών για τα φρούτα παρουσιάζει αύξηση κατά 1,64%, ενώ οι αγορές φρούτων αυξήθηκαν κατά 5,21%. Οι διαφοροποιήσεις μπορούν επομένως να αποδοθούν σε εναλλακτικές επιλογές των καταναλωτών, σε επιλογή διαφορετικού μείγματος προϊόντων, ακόμα και σε διαφοροποίηση στις διατροφικές συνήθειες.

Αντίστοιχα, σύμφωνα με τη μελέτη, σημαντικές διαφοροποιήσεις καταγράφονται και στη δαπάνη ανά περιφέρεια, με αυτή να παρουσιάζει μείωση στα Ιόνια Νησιά (-11,87%), στην Πελοπόννησο (-12,15%) και στην Ήπειρο (-8,92%), ενώ αντίστοιχα αύξηση στη Δυτική Μακεδονία (+21,93%), στη Στερεά Ελλάδα (+19,35%) και στο Βόρειο Αιγαίο (+10,43%). Στη Δυτική Μακεδονία και στη Στερεά Ελλάδα συγκεκριμένα υπάρχει αύξηση τόσο στη δαπάνη ανά νοικοκυριό, όσο και αύξηση των νοικοκυριών κατά 11,50% και 5,21% αντίστοιχα, κάτι που οδηγεί σε συνολική αύξηση της δαπάνης.

Παρά αυτές τις μεταβολές, η Αττική εξακολουθεί να είναι η περιοχή με τη μεγαλύτερη δαπάνη με 7,78 δισ. ευρώ και ποσοστό 43,66% επί του συνόλου. Ακολουθεί η Κεντρική Μακεδονία με 2,77 δισ. ευρώ και 15,56% και η Θεσσαλία με 1,02 δισ. ευρώ και ποσοστό 5,73%. Τη μικρότερη δαπάνη παρά τη σημαντική αύξηση έχει η περιφέρεια Βορείου Αιγαίου με 243,56 εκατ. ευρώ και ποσοστό 1,37%.