Ντράγκι: Οι χώρες πρέπει να βάλουν το χέρι στην τσέπη

Οσοι χαράσσουν πολιτική έχουν την ευθύνη να μάθουν από τα λάθη του παρελθόντος, να μελετήσουν τις εμπειρίες άλλων και να αποφύγουν προβλέψιμους κινδύνους αλλάζοντας τις πολιτικές σήμερα, τόνισε ο απερχόμενος πρόεδρος της ΕΚΤ στην ομιλία του στην Ακαδημία Αθηνών.

Η νομισματική μας ένωση, τόνισε, γεννήθηκε ημιτελής και μέσα σε μια δεκαετία αντιμετώπισε κρίσεις που ελάχιστοι περίμεναν. Είναι κατανοητό ότι δεν ήταν έτοιμη. Ξέρουμε όμως τώρα τι χρειάζεται για να υπάρξει σταθεροποίηση μεταξύ των χωρών και ξέρουμε τον κίνδυνο αν δράσουμε πολύ αργά για να σταθεροποιήσουμε την ένωση ως σύνολο. Αυτό οδηγεί σε μια μακρύτερη περίοδο υψηλά διευκολυντικών πολιτικών, τόνισε.

«Θέλουμε να ορίζουμε τις συγκυρίες, όχι να οδηγούμαστε από αυτές, τόνισε ο κεντρικός τραπεζίτης. Η διάγνωση για το τι πρέπει να γίνει είναι καθαρή και ο δρόμος έχει στρωθεί».

Ξεκινώντας την ομιλία του, ο Μάριο Ντράγι τόνισε πως η ανθεκτικότητα που επέδειξε η ευρωζώνη μετά από μια πολυετή κρίση διέψευσε τους επικριτές της.

Αρκετές χώρες, ιδίως η Ελλάδα, έχουν καταβάλει αξιοσημείωτες προσπάθειες για να ευημερήσουν ως μέλη της νομισματικής ένωσης, υπογράμμισε ο επικεφαλής της ΕΚΤ.

Ο ίδιος υποστήριξε πως το κρίσιμο ζήτημα για την ευρωζώνη είναι κατά πόσον έχει ενισχύσει τη δυνατότητά της να σταθεροποιεί μακροοικονομικά σοκ. Σε αυτό πρέπει να εξεταστούν δύο διαφορετικές διαστάσεις σύμφωνα με τον κ. Ντράγκι.

Η πρώτη είναι η ικανότητα να διασφαλιστεί η σταθεροποίηση μεταξύ των χωρών. Τούτου αφορά την εξεύρεση της σωστής ισορροπίας μεταξύ της σύγκλισης και της ασφάλειας.

Η δεύτερη είναι η ικανότητα να διασφαλιστεί η σταθεροποίηση κατά τη διάρκεια ολόκληρου του οικονομικού κύκλου. Τούτο έχει να κάνει με τη συμμετοχή όλων των φορέων άσκησης πολιτικής στην ανάπτυξη της ευρωζώνης.

Σταθεροποίηση μεταξύ των χωρών

Ο κ. Ντράγκι επισήμανε πως είναι σημαντικό να αξιολογηθεί η πορεία της ευρωζώνης όσον αφορά τη σύγκλιση και την ασφάλεια.

Όπως σημείωσε, όσον αφορά την πραγματική σύγκλιση, αρκετές χώρες της ευρωζώνης έχουν επιτύχει σημαντική πρόοδο, ειδικά οι χώρες της Βαλτικής, η Σλοβακία και σε μικρότερο βαθμό, η Μάλτα και η Σλοβενία.

Το χάσμα του πραγματικού κατά κεφαλήν ΑΕΠ των χωρών αυτών και του μέσου όρου της ευρωζώνης έχει μειωθεί κατά ένα τρίτο μετά το 1999. Ωστόσο, πρόσθεσε ο κ. Ντράγκι, άλλες χώρες οι οποίες είχαν μεγάλη απόσταση από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο – όπως η Πορτογαλία και η Ελλάδα – δεν κατάφεραν να τη μειώσουν ουσιαστικά.

Όσον αφορά την ασφάλεια, ο κ. Ντράγκι επισήμανε ότι όπως και στις ΗΠΑ, οι χώρες της ευρωζώνης παραμένουν εκτεθειμένες σε ιδιαίτερα σοκ λόγο των εμπορικών τους δομών, όπως συμβαίνει τώρα στη Γερμανία. Σε αντίθεση με τις ΗΠΑ, τα σοκ αυτά μπορεί να έχουν ασύμμετρο αντίκτυπο λόγω των διαφορετικών επιπέδων δημόσιου χρέους.

Για να αντιμετωπιστεί αυτό, τόνισε, πρέπει να υπάρξει ασφάλεια μεταξύ των χωρών της ευρωζώνης.

Αλλά η πρόοδος στον τομέα αυτό είναι περιορισμένη, υπογράμμισε. Συγκεκριμένα, μόνο το 25% των τοπικών σοκ εξομαλύνονται μέσω των χρηματοοικονομικών αγορών στην ευρωζώνη. Ακόμα δεν έχει συγκροτηθεί το μηχανισμός ασφαλείας του ESM για το ενιαίο ταμείο εκκαθάρισης και μια πανευρωπαϊκή εγγύηση καταθέσεων. Και έχει υπάρξει ελάχιστη ουσιαστική πρόοδος όσον αφορά τον συντονισμό της δημοσιονομικής πολιτικής.

Σταθεροποίηση στον δημοσιονομικό κύκλο

Aναφερόμενος στην ανάγκη σταθεροποίησης κατά τον οικονομικό κύκλο, ο Μάριο Ντράγκι τόνισε ότι η δημοσιονομική πολιτική παίζει πολύ περισσότερο υποστηρικτικό ρόλο μαζί με την νομισματική πολιτική και μπορεί να οδηγήσει σε γρήγορη επιστροφή σε σταθερότητα τιμών και γι’ αυτό σε λιγότερες παρενέργειες. Ο λόγος, εξήγησε, είναι ότι η δημοσιονομική πολιτική γίνεται πιο ισχυρή όταν η νομισματική είναι κοντά στο αποτελεσματικό κατώτερο όριο, καθώς οι πολλαπλασιαστές είναι υψηλότεροι. Επιπλέον, σε συγκεκριμένες συνθήκες η υποστηρικτική δημοσιονομική πολιτική μπορεί να συμπληρώσει την δημοσιονομική κόβοντας τα εμπόδια που βαραίνουν στη ζήτηση, κάτι που ισχύει σήμερα στην ευρωζώνη. 

Κατά τον ίδιο τα παραπάνω δεν σχετίζονται με τον συντονισμό πολιτικής. Το πλαίσιο στην ευρωζώνη είναι χτισμένο πάνω στη νομισματική κυριαρχία, όπου η κεντρική τράπεζα αποφασίζει ανεξάρτητα την πολιτική της βασισμένη μόνο στην εξέταση της σταθερότητας των τιμών. Αν οι κυβερνήσεις θέλουν να δουν γρηγορότερη έξοδο από τις αντισυμβατικές πολιτικές είναι προς το συμφέρον τους να ευθυγραμμιστούν με την νομισματική πολιτική. Αυτό, όμως, τόνισε δεν το έχουμε δει έως σήμερα. Από το 2009 έως το 2018 το μέσο κυλινδρικά προσαρμοσμένο κυβερνητικό πλεόνασμα ήταν -5,7% για την Ιαπωνία -3,6% για τις ΗΠΑ και 0,5% για την ευρωζώνη.

Κατά τον επικεφαλής της ΕΚΤ η περισσότερο αποτελεσματική αντίδραση θα ήταν ένα πακέτο τόνωσης που εστιάζει στις επενδύσεις, σε επίπεδο ευρωζώνης. Αυτός θα ήταν ο καλύτερος τρόπος να επιτευχθεί μια αποδοτική κατανομή των δαπανών μεταξύ των χωρών της ευρωζώνης και είναι ένας επιπλέον λόγος για τον οποίο κάνω έκκληση για ένα δημοσιονομικό εργαλείο της ευρωζώνης. Η συμφωνία για ένα εργαλείο προϋπολογισμού σύγκλισης και ανταγωνιστικότητας είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση αλλά δεν καλύπτει ακόμα τα απαραίτητα κριτήρια σε όρους μεγέθους και σχεδιασμού, δήλωσε.