Ποιοι φόροι «αβγάτισαν» τα έσοδα 8μήνου

Το ράλι των εισπράξεων από ΦΠΑ στο πρώτο οκτάμηνο του έτους φαίνεται να αποτελεί τον ισχυρότερο τροφοδότη της υπέρβασης των δημοσίων εσόδων, πέραν των έκτακτων εισπράξεων από την παράταση της σύμβασης παραχώρησης του Διεθνούς Αερολιμένα Ελ. Βενιζέλος οι οποίες ενώ αρχικά είχαν προϋπολογιστεί το 2018, μπήκαν στο ταμείο το 2019.

Το κρίσιμο ζητούμενο τώρα είναι κατά πόσο η θετική πορεία των εσόδων από ΦΠΑ θα αποδειχθεί φαινόμενο διαρκείας ή η δυναμική του θα κατεβάσει ταχύτητα τους επόμενους μήνες. Το στοιχείο αυτό κρίνει στη δεδομένη συγκυρία πολλά περισσότερα από την πορεία του προϋπολογισμού. Στις συζητήσεις ανάμεσα στην κυβέρνηση και τους θεσμούς αναφορικά με την πορεία των δημοσιονομικών μεγεθών, μια τάση μόνιμης αύξησης των εσόδων από ΦΠΑ μπορεί να μεταβάλλει την κατάσταση αναφορικά με τα «έξυπνα» μέτρα τα οποία αναζητά το υπουργείο Οικονομικών για να αποκρούσει ενδεχόμενη μονιμοποίηση των αρχικών εκτιμήσεων των θεσμών για δημοσιονομικό κενό το επόμενο έτος.

Τα αναλυτικά στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού τα οποία δόθηκαν σήμερα στη δημοσιότητα δείχνουν υπέρβαση εσόδων ΦΠΑ στο οκτάμηνο ύψους 573 εκατ. ευρώ. Από αυτά τα 271,6 εκατ. ευρώ προέρχονται από την παραχώρηση του αεροδρομίου.

Δείχνουν όμως παράλληλα και μια παράξενη υστέρηση στις εισπράξεις από ΦΠΑ και ΕΦΚ καπνικών προϊόντων η οποία δύσκολα εξηγείται δεδομένου ότι δεν υπήρξε η παραμικρή μεταβολή στο καθεστώς φορολόγησης των καπνικών προϊόντων. Οι συγκεκριμένες εισπράξεις όμως εμφανίζουν υστέρηση 134 εκατ. ευρώ σε σχέση με το στόχο, η οποία αναλύεται σε 112 εκατ. ευρώ λιγότερα έσοδα από ΕΦΚ και 22 εκατ. ευρώ λιγότερα από ΦΠΑ καπνικών. Τα στοιχεία αυτά υποδεικνύουν πιθανή έξαρση λαθρεμπορίου τσιγάρων.

Στη μεγάλη εικόνα, με τη βοήθεια μεγαλύτερων εισπράξεων εσόδων και χαμηλότερων (παραδοσιακά) δαπανών το πρωτογενές πλεόνασμα ανήλθε στο οκτάμηνο σε 2,906 δις ευρώ έναντι στόχου για πρωτογενές έλλειμμα 272 εκατ. ευρώ και πρωτογενούς αποτελέσματος 1,124 δις ευρώ το αντίστοιχο περυσινό διάστημα.

Το ύψος των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε σε 33.130 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση κατά 2.424 εκατ. ευρώ ή 7,9% έναντι του στόχου που έχει περιληφθεί για το 2019 στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού 2019. Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 36.110 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 2.742 εκατ. ευρώ ή 8,2% έναντι του στόχου.

Ειδικότερα, την περίοδο Ιανουαρίου-Αυγούστου 2019 αύξηση έναντι του στόχου παρατηρήθηκε στις εξής κύριες κατηγορίες εσόδων:

α) ΦΠΑ λοιπών προϊόντων και υπηρεσιών κατά 653 εκατ. ευρώ ή 6,8%, στο οποίο περιλαμβάνεται ΦΠΑ ύψους 271,6 εκατ. Ευρώ, που εισπράχθηκε το μήνα Μάρτιο 2019 και που αφορά στην επέκταση της σύμβασης παραχώρησης του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών,

β) Φόροι ταξινόμησης οχημάτων κατά 14 εκατ. ευρώ ή 7,2%,

γ) Λοιποί φόροι επί συγκεκριμένων υπηρεσιών κατά 48 εκατ. ευρώ ή 4,2%,

δ) Φόροι και δασμοί επί εισαγωγών κατά 41 εκατ. ευρώ ή 25,8%,

ε) Τακτικοί φόροι ακίνητης περιουσίας κατά 77 εκατ. ευρώ ή 11,9%, εκ των οποίων ΕΝΦΙΑ κατά 60 εκατ. ευρώ,

στ) Λοιποί φόροι επί παραγωγής κατά 19 εκατ. ευρώ ή 3,0%,

ζ) Φόρος εισοδήματος πληρωτέος από Φυσικά Πρόσωπα (ΦΠ) κατά 32 εκατ. ευρώ ή 0,5%,

η) Φόροι κεφαλαίου κατά 75 εκατ. ευρώ ή 83,0%,

θ) Μεταβιβάσεις κατά 858 εκατ. ευρώ ή 48,3%, στο οποίο περιλαμβάνεται ποσό ύψους 644 εκατ. ευρώ, που εισπράχθηκε τον μήνα Μάιο 2019 από ANFAs, που δεν είχε προβλεφθεί στον Προϋπολογισμό,

ι) Πωλήσεις αγαθών και υπηρεσιών κατά 1.097 εκατ. ευρώ ή 252,1%, στο οποίο περιλαμβάνεται ποσό ύψους 1.119 εκατ. ευρώ, που αφορά στο τίμημα (εκτός ΦΠΑ) της επέκτασης της σύμβασης παραχώρησης του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών,

ια) Λοιπά τρέχοντα έσοδα κατά 367 εκατ. ευρώ ή 36,6%, εκ των οποίων: Επιστροφές δαπανών κατά 202 εκατ. ευρώ ή 132,4%.

Μειωμένα έναντι του στόχου την ίδια περίοδο ήταν τα έσοδα στις κάτωθι βασικές κατηγορίες:

α) ΦΠΑ στα πετρελαιοειδή και στα παράγωγα αυτών κατά 58 εκατ. ευρώ ή 4,2%,

β) ΦΠΑ καπνικών προϊόντων κατά 22 εκατ. ευρώ ή 4,8%,

γ) ΕΦΚ ενεργειακών προϊόντων κατά 17 εκατ. ευρώ ή 0,6%,

δ) ΕΦΚ καπνικών προϊόντων κατά 112 εκατ. ευρώ ή 7,2%,

ε) Φόροι με μορφή χαρτοσήμου κατά 31 εκατ. ευρώ ή 14,0%,

στ) Φόρος εισοδήματος πληρωτέος από εταιρείες (ΝΠ) κατά 11 εκατ. ευρώ ή 0,7%,

ζ) Λοιποί φόροι εισοδήματος κατά 115 εκατ. ευρώ ή 13,0%,

η) Λοιποί τρέχοντες φόροι κατά 178 εκατ. ευρώ ή 17,3%.

Οι επιστροφές εσόδων ανήλθαν σε 2.980 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 319 εκατ. ευρώ από το στόχο (2.661 εκατ. ευρώ).

Τα έσοδα του Προϋπολογισμού Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) ανήλθαν σε 1.526 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 43 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου.

Η εικόνα του Αυγούστου

Ειδικότερα, τον Αύγουστο 2019 το σύνολο των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε στα 4.542 εκατ. ευρώ αυξημένο κατά 290 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον μηνιαίο στόχο.

Τα συνολικά έσοδα του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθαν σε 5.010 εκατ. ευρώ, αυξημένα έναντι του μηναίου στόχου κατά 357 εκατ. ευρώ. Οι κυριότερες κατηγορίες εσόδων στις οποίες σημειώθηκε αύξηση έναντι του στόχου τον Αύγουστο 2019, είναι οι κάτωθι:

α) Φόροι ταξινόμησης οχημάτων κατά 10 εκατ. ευρώ,

β) Φόρος εισοδήματος πληρωτέος από εταιρίες (ΝΠ) κατά 98 εκατ. ευρώ,

γ) Λοιποί φόροι εισοδήματος κατά 17 εκατ. ευρώ,

δ) Μεταβιβάσεις κατά 282 εκατ. ευρώ,

ε) Λοιπά τρέχοντα έσοδα κατά 103 εκατ. ευρώ.

Αντίθετα, μειωμένες έναντι του στόχου ήταν τον Αύγουστο 2019 κυρίως οι εξής κατηγορίες εσόδων:

α) ΦΠΑ στα πετρελαιοειδή και στα παράγωγα αυτών κατά 17 εκατ. ευρώ,

β) ΦΠΑ καπνικών προϊόντων κατά 12 εκατ. ευρώ,

γ) ΕΦΚ ενεργειακών προϊόντων κατά 17 εκατ. ευρώ,

δ) ΕΦΚ καπνικών προϊόντων κατά 38 εκατ. ευρώ,

ε) Λοιποί φόροι επί συγκεκριμένων υπηρεσιών κατά 24 εκατ. ευρώ,

στ) Φόρος εισοδήματος πληρωτέος από Φυσικά Πρόσωπα (ΦΠ) κατά 30 εκατ. ευρώ,

η) Λοιποί τρέχοντες φόροι κατά 34 εκατ. ευρώ.

Τα έσοδα του ΠΔΕ ανήλθαν σε 379 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 290 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου. Οι επιστροφές εσόδων του Αυγούστου 2019 ανήλθαν σε 468 εκατ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση κατά 66 εκατ. ευρώ έναντι του μηνιαίου στόχου (402 εκατ. ευρώ).

Οι δαπάνες

Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο Ιανουαρίου - Αυγούστου 2019 ανήλθαν στα 34.718 εκατ. ευρώ και παρουσιάζονται μειωμένες κατά 965 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου (35.683 εκατ. ευρώ). Οι κυριότερες αιτίες της εμφανιζόμενης αρνητικής απόκλισης είναι:

α) Η μειωμένη δαπάνη τόκων, έναντι του στόχου κατά 205 εκατ. ευρώ,

β) Η υποεκτέλεση του ΠΔΕ κατά 380 εκατ. ευρώ και

γ) Οι μικρότερες έναντι του στόχου, πληρωμές οπλικών συστημάτων κατά 251 εκατ. ευρώ, οι οποίες δεν επηρεάζουν άμεσα το δημοσιονομικό αποτέλεσμα, καθότι σύμφωνα με την μεθοδολογία ESA το έλλειμμα επηρεάζεται από τις φυσικές παραλαβές.

Μειωτικά έναντι του στόχου λειτούργησε και η πίστωση ύψους 982 εκατ. ευρώ, που είχε προβλεφθεί προκειμένου να υπάρχει η δυνατότητα πληρωμής, κατά το έτος 2019, των εφάπαξ χρηματικών ποσών του νόμου 4575/2018 σε περίπτωση μη ολοκλήρωσης των πληρωμών εντός του 2018 (στις πιστώσεις υπό κατανομή). Επισημαίνεται ότι οι πληρωμές που υλοποιήθηκαν έως και τον Αύγουστο του 2019 και αφορούν σε υπουργικές αποφάσεις εκδοθείσες το 2018, ήταν ύψους 326 εκατ. ευρώ (εμφανίζονται στη στήλη της πραγματοποίησης στη γραμμή «Παροχές σε εργαζόμενους»).

Αντίθετα, αυξητικά έναντι του στόχου λειτούργησε η μεταβίβαση στον ΕΦΚΑ 971 εκατ. ευρώ για την χορήγηση της 13ης σύνταξης.

Στις πιστώσεις υπό κατανομή συμπεριλαμβάνονται μεταξύ άλλων και οι πιστώσεις του τακτικού αποθεματικού, οι οποίες κατά την διάρκεια του έτους μεταφέρονται σε άλλες μείζονες κατηγορίες για την πραγματοποίηση των σχετικών πληρωμών.

Οι δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για την περίοδο Ιανουαρίου - Αυγούστου 2019 παρουσιάζονται αυξημένες σε σχέση με την αντίστοιχη περίοδο του 2018 κατά 928 εκατ. ευρώ, κυρίως λόγω:

α) Των αυξημένων επιχορηγήσεων προς τους ΟΚΑ κατά 874 εκατ. ευρώ κυρίως για την χορήγηση της 13ης σύνταξης και την καταβολή οικογενειακών επιδομάτων τα οποία πλέον εμφανίζονται στις «Μεταβιβάσεις», ενώ το 2018 ήταν στην κατηγορία «Κοινωνικές Παροχές»,

β) Των αυξημένων πληρωμών για τόκους κατά 693 εκατ. ευρώ και

γ) Των αυξημένων δαπανών ΠΔΕ κατά 523 εκατ. ευρώ.

Με αντίρροπο χαρακτήρα (μειωμένη δαπάνη σε σχέση με πέρυσι) κινήθηκαν οι πληρωμές για καταπτώσεις εγγυήσεων, κατά 826 εκατ. ευρώ.

Ειδικότερα, τον Αύγουστο 2019 το σύνολο των δαπανών του κρατικού προϋπολογισμού ανήλθε στα 4.262 εκατ. ευρώ μειωμένο κατά 338 εκατ. ευρώ σε σχέση με τον μηνιαίο στόχο, με κυριότερη αιτία την υποεκτέλεση του ΠΔΕ κατά 217 εκατ. ευρώ.

* Δείτε αναλυτικά στοιχεία στη στήλη Συνοδευτικό Υλικό.