Ολο το σχέδιο ψηφιακής στρατηγικής της κυβέρνησης

Τον φιλόδοξο στόχο να φτάσει η Ελλάδα τον μέσο όρο της Ε.Ε. στον δείκτη ψηφιακής ετοιμότητας (Digital Economy & Society Index - DESI) μέσα στην επόμενη τετραετία, από ουραγός που είναι σήμερα, με νέο μοντέλο υλοποίησης των έργων πληροφορικής στο δημόσιο, αλλά και πρωτοβουλίες σε επίπεδο διοικητικής αναδιάταξης, έχουν θέσει στο υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης.

Πρόκειται για στόχο που ο υπουργός Κυριάκος Πιερρακάκης και οι συνεργάτες του θεωρούν πως μπορεί να επιτευχθεί, όχι μόνο μέσω τεράστιων και πολύπλοκων έργων τεχνολογίας, αλλά και μέσω πρωτοβουλιών ενίσχυσης της διαλειτουργικότητας στα τεχνολογικά συστήματα του δημοσίου και θεσμικών ή άλλων παρεμβάσεων που θα αλλάζουν διοικητικές διαδικασίες. Στόχος είναι να υπάρξουν αλλαγές από τις επόμενες εβδομάδες μέσα από πολλές «μικρές νίκες», όπως υποστηρίζουν.

Γιατί ο ψηφιακός μετασχηματισμός αποτελεί αντικείμενο ενός υπουργείου Επικρατείας που υπάγεται κατευθείαν στον πρωθυπουργό; Επειδή διαπιστώθηκε πως στις χώρες όπου «προχώρησε γρήγορα ο ψηφιακός μετασχηματισμός, η αρμοδιότητα ήταν στο πρωθυπουργικό γραφείο. Οι κυβερνήσεις κάνουν σχετικά εύκολα κάθετες πολιτικές (π.χ. παιδεία), αλλά έχουν τεράστια προβλήματα στις οριζόντιες, όταν απαιτείται συνεργασία πολλών υπουργείων, όπως για παράδειγμα στην περίπτωση της ψηφιακής διακυβέρνησης.

Ρόλο στο νέο σχεδιασμό θα έχει και μία Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων, στην οποία θα συμμετέχουν Ελληνες και ξένοι ειδικοί σε θέματα ψηφιακής διακυβέρνησης και η σύστασή της θα προβλέπεται στο επικείμενο πολυνομοσχέδιο του υπουργείου Ανάπτυξης. Ένα από τα μέλη της άμισθης επιτροπής θα είναι ο πρώην πρόεδρος της Εσθονίας Toomas Hendrik Ilves, που συνέδεσε το όνομά του με τον μετασχηματισμό της Εσθονίας στο πλέον πρότυπο ψηφιακό κράτος σε παγκόσμιο επίπεδο.

Ο νέος σχεδιασμός θα βασίζεται στη Βίβλο Ψηφιακού Μετασχηματισμού, ένα έργο που έχει αναλάβει να συντονίσει ο υφυπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης Γρηγόρης Ζαριφόπουλος, ο οποίος εγκατέλειψε την Google προκειμένου να αναλάβει κυβερνητική θέση. Όπως επισημαίνουν τα αρμόδια στελέχη, «δεν θα είναι μια έκθεση ιδεών αλλά εργαλείο υλοποίησης. Θα αποτυπώνει τις σημερινές ανάγκες, πού βρισκόμαστε σήμερα και πού θα έπρεπε να είμαστε, σε επίπεδο δράσεων και με συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα υλοποίησης». Αυτή η Βίβλος Ψηφιακού Μετασχηματισμού χρειάζεται όσο το δυνατόν μεγαλύτερη αρωγή από διεθνείς συμβούλους, διεθνές δίκτυο για πρόσβαση σε καλές πρακτικές καθώς και πρόσβαση σε εταιρείες που πιθανώς θέλουν να συμμετάσχουν στα έργα».

«Ψηφιακή διακυβέρνηση δεν είναι μόνο τα έργα»

Η «Βίβλος» θα είναι έτοιμη μέχρι το τέλος του έτους, ώστε σταδιακά από τις αρχές του 2020 να προχωρήσουν οι προκηρύξεις συγκεκριμένων μεγάλων έργων. Στο μεσοδιάστημα, θα υλοποιηθούν και θεσμικές ή άλλες παρεμβάσεις σε επίπεδο διοικητικών διαδικασιών, ώστε να υπάρξουν άμεσα αποτελέσματα στην καθημερινή επαφή των πολιτών με τις δημόσιες υπηρεσίες.

Ο κ. Πιερρακάκης δεν κρύβει την προτίμηση της νέας ηγεσίας του υπουργείου σε λύσεις όπως οι Συμβάσεις Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ), μέσω των οποίων θα σταματήσει ο φαύλος κύκλος των τεράστιων καθυστερήσεων στους διαγωνισμούς και των ημιτελών ή μη λειτουργικών έργων τεχνολογίας στο δημόσιο.

Μέσω των ΣΔΙΤ και των συμφωνιών για συγκεκριμένο επίπεδο πολυετών υπηρεσιών υποστήριξης (Service Level Agreements - SLAs) εκτιμάται πως θα σταματήσει η χώρα μας να αποτελεί πανευρωπαϊκό αστείο στο χρονοδιάγραμμα υλοποίησης ενός έργου τεχνολογίας, χρειαζόμαστε μέχρι και πέντε χρόνια για την ολοκλήρωση ενός διαγωνισμού!

Όπως φαίνεται, θα επιδιωχθεί, μέσω διαπραγμάτευσης με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, να αξιοποιηθούν και κονδύλια του ΕΣΠΑ για τις λεγόμενες «πληρωμές διαθεσιμότητας», δηλαδή το «νοίκι» που θα πληρώνει το δημόσιο σε εταιρείες που θα αναλαμβάνουν την υλοποίηση και πολυετή διαχείριση τεχνολογικών συστημάτων.

Σε πρόσφατο σχέδιο νόμου ψηφίστηκε και ο ενδιάμεσος φορέας διαχείρισης όλων των έργων πληροφορικής στο δημόσιο, με στόχο την επιτάχυνση των διαγωνισμών. Κεντρικό ρόλο θα διαδραματίσει η Κοινωνία της Πληροφορίας ΑΕ (ΚτΠ ΑΕ), η οποία αναμένεται να προκηρύξει τους περισσότερους εξ αυτών.

Οι καλύτερες υπηρεσίες προς τον πολίτη δεν συνδέονται μόνο με έργα τεχνολογίας. Τον ρόλο του συντονισμού της προσπάθειας απλοποίησης ή/και του ουσιαστικού επανασχεδιασμού διοικητικών διαδικασιών έχει αναλάβει ο υφυπουργός Γιώργος Γεωργαντάς. Μία από τις προκλήσεις του κ. Γεωργαντά είναι και η διαλειτουργικότητα μεταξύ διαφόρων τεχνολογικών συστημάτων κρατικών υπηρεσιών, ώστε να μην τρέχει ο πολίτης από φορέα σε φορέα με «επικυρωμένα αντίγραφα» π.χ. της ταυτότητάς του! Στο υπουργείο υποστηρίζουν πως θα αξιολογηθούν από την αρχή κάποιες διοικητικές διαδικασίες, ώστε να διαπιστωθεί ποια βήματα ή έγγραφα πρέπει να καταργηθούν.

Έτσι θα επιτευχθούν και οι «μικρές νίκες» που επιδιώκουν στην κυβέρνηση, μέχρι να προχωρήσουν και να ολοκληρωθούν τα πιο σύνθετα έργα τεχνολογίας στο δημόσιο. Χθες όλα τα υπουργεία έλαβαν επιστολή με την οποία ζητούνται πληροφορίες για τα εν εξελίξει έργα απλοποίησης διαδικασιών, ώστε να συγκεντρωθούν συνολικά στοιχεία. Ρόλο θα διαδραματίσουν και τα ΚΕΠ, για τους συμπολίτες μας που δεν έχουν εξοικείωση με τις νέες τεχνολογίες. Όμως, και τα ΚΕΠ χρειάζονται τεχνολογική αναβάθμιση και νέο προσωπικό. 

Τα έργα που συνεχίζονται

«Υπάρχει η αίσθηση του επείγοντος», εξηγούν στο υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης. Όμως ο κ. Πιερρακάκης υποστήριξε πρόσφατα στη Βουλή πως «δεν ήρθαμε με φιλοσοφία ακύρωσης όσων έχουν γίνει μέχρι σήμερα, αλλά για να κτίσουμε πάνω σ’ αυτά». Για παράδειγμα, μπορεί να ακυρώθηκε το έργο για τα parking στις πόλεις ανά την Ελλάδα, αλλά θα βγει νέος διαγωνισμός «με πιο ευέλικτα χαρακτηριστικά». Για άλλους διαγωνισμούς που βρίσκονται σε εξέλιξη (π.χ. Ψηφιακή Γεωργία) αναμένονται οι αποφάσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

Μεταξύ των διαγωνισμών που συνεχίζονται, πάντως, είναι το έργο ΣΔΙΤ των 870 εκατ. ευρώ για τις ευρυζωνικές συνδέσεις (Ultra Fast Broadband), μέσω του οποίου περίπου 2,5 εκατ. πολίτες, που δεν περιλαμβάνονται στα σημερινά σχέδια των τηλεπικοινωνιακών παρόχων, θα αποκτήσουν πρόσβαση σε τηλεπικοινωνιακά δίκτυα νέας γενιάς (ταχύτητες τουλάχιστον 100 Mbps, αναβαθμίσιμες σε 1 Gbps). Η εκδήλωση ενδιαφέροντος, προκειμένου να ξεκινήσει ο ανταγωνιστικός διάλογος, έχει οριστεί για τις 22 Οκτωβρίου. Κατά πληροφορίες, «είναι πιθανό να εκδηλωθεί ενδιαφέρον και από τηλεπικοινωνιακούς παρόχους ή επενδυτές που παλαιότερα δεν είχαν εμφανιστεί».

Πρόκειται για έργο που βρίσκεται στη σφαίρα ευθύνης του γενικού γραμματέα Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων Αντώνη Τζωρτζακάκη, ο οποίος θα συντονίσει και την προσπάθεια για την ανάπτυξη των δικτύων πέμπτης γενιάς (5G) στην κινητή τηλεφωνία. Στόχος είναι να γίνει ο διαγωνισμός για το φάσμα προς το τέλος του 2020, με τον κ. Πιερρακάκη να έχει μιλήσει για «καινοτόμο διαδικασία» παραχώρησης των συχνοτήτων.

Η κυβερνοασφάλεια

Το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης έχει οριστεί ως Εθνική Αρχή Κυβερνοασφάλειας, αλλά η χώρα έχει μείνει πίσω σε σχέση με τις κοινοτικές οδηγίες. Και σε αυτό το μέτωπο αναμένονται θεσμικές πρωτοβουλίες. Για παράδειγμα, με βάση τις κοινοτικές οδηγίες, η Ελλάδα πρέπει να ορίσει ποιες είναι οι κρίσιμες υποδομές της χώρας, πράγμα που δεν έχει γίνει μέχρι σήμερα και θα γίνει άμεσα. Επιπλέον, γι’ αυτές τις κρίσιμες υποδομές πρέπει να δημιουργηθεί μηχανισμός παρακολούθησης. Οι διοικήσεις των οργανισμών/εταιρειών που διαχειρίζονται τις συγκεκριμένες υποδομές (από τον ΔΕΔΔΗΕ μέχρι τη ζεύξη Ρίου - Αντιρρίου) πρέπει να προχωρήσουν σε μελέτες επικινδυνότητας και στη συνέχεια το υπουργείο να εξετάσει τις μελέτες και να προτείνει βελτιώσεις, αν χρειάζονται, αλλά και να επιβάλει πρόστιμα αν υπάρξουν καθυστερήσεις.