Ερχεται εργασιακό νομοσχέδιο-σκούπα

Το δεύτερο πακέτο αλλαγών σε εργασιακά και ασφαλιστικά θέματα και κατ’ επέκταση το δεύτερο δείγμα γραφής της νέας κυβέρνησης στους δύο καίριας σημασίας τομείς που αφορούν εκατομμύρια εργαζόμενους και ασφαλισμένους αλλά και το σύνολο των επιχειρήσεων, αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή, με τη μορφή διατάξεων αυτή τη φορά, στο αναπτυξιακό σχέδιο νόμου.

Οι προωθούμενες από το υπουργείο Εργασίας διατάξεις αφορούν παρεμβάσεις στον συνδικαλιστικό νόμο, στη διεκδίκηση αποζημίωσης σε περιπτώσεις μη καταβολής δεδουλευμένων, αλλά και αλλαγές στις κλαδικές συμβάσεις.

Κάποιες δε, από αυτές, αναμένεται να προκαλέσουν έντονες αντιδράσεις από τους συνδικαλιστές αλλά και την αντιπολίτευση. Στον αντίποδα, εκτιμάται ότι θα γίνουν αποδεκτές με ιδιαίτερη ικανοποίηση από τους εκπροσώπους των εργοδοτικών φορέων, αφού απαντούν σε δικά τους αιτήματα.

Αναλυτικά, σύμφωνα με πληροφορίες, στο υπό κατάθεση σχέδιο νόμου θα υπάρχει διάταξη με την οποία θα εισάγεται η δυνατότητα εξαίρεσης από την υποχρεωτική εφαρμογή μιας κλαδικής σύμβασης, σε επιχειρήσεις που βρίσκονται ένα βήμα πριν το λουκέτο.

Βάσει των εισηγήσεων και των σεναρίων που εξετάζονται, θα δίνεται η ευκαιρία σε επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν πρόβλημα βιωσιμότητας, είναι υπερχρεωμένες ή σε διαδικασία αναδιάρθρωσης, να παρεκκλίνουν της κλαδικής σύμβασης. Μάλιστα, με στόχο να διασφαλιστούν οι θέσεις εργασίας όσων απασχολούνται στις συγκεκριμένες επιχειρήσεις, θα περιλαμβάνεται και ρήτρα διατήρησης της απασχόλησης από τις συγκεκριμένες επιχειρήσεις.

Η ρήτρα εξαίρεσης θα μπορεί να περιλαμβάνεται ως όρος στις κλαδικές συμβάσεις που συνυπογράφουν εργοδότες και εργαζόμενοι, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Μεταξύ αυτών, θα είναι για παράδειγμα το ποσοστό ανεργίας. Συγκεκριμένα, θα προβλέπεται ως προϋπόθεση για την εξαίρεση, η ύπαρξη ποσοστού ανεργίας υψηλότερου από τον εθνικό μέσο όρο, στην περιφέρεια που δραστηριοποιούνται οι εν λόγω επιχειρήσεις. Εξαίρεση μπορεί επίσης να προβλέπεται για τις νεοφυείς επιχειρήσεις που έχουν δημιουργηθεί από νέους έως 25 ετών, όπως επίσης και για τις επιχειρήσεις κοινωνικής οικονομίας.

Να σημειωθεί ότι μετά τη λήξη του προγράμματος οικονομικής προσαρμογής, στις 20 Αυγούστου 2018, επανήλθε σε ισχύ η αρχή της ευνοϊκότερης ρύθμισης, που ορίζει ότι σε περίπτωση συρροής Κλαδικής Σύμβασης Εργασίας που έχει κηρυχθεί υποχρεωτική και Επιχειρησιακής ΣΣΕ, εφαρμόζεται πλέον η πιο ευνοϊκή για τον εργαζόμενο συλλογική σύμβαση εργασίας. Από την ίδια ημερομηνία και μετά, αναβίωσε και το υπουργικό δικαίωμα της επέκτασης και της κήρυξης γενικώς υποχρεωτικών των κλαδικών ΣΣΕ.

Μάλιστα, η «επιστροφή στην κανονικότητα» όπως χαρακτήριζε την επαναφορά των προ μνημονίου διατάξεων για τις συμβάσεις, η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ είχε προκαλέσει τις αντιδράσεις των εκπροσώπων των επιχειρήσεων.

Λύση της σύμβασης μετά από δίμηνη μη καταβολή δεδουλευμένων

Με άλλη διάταξη, το υπουργείο Εργασίας επιδιώκει να δώσει λύση στο αδιέξοδο εργαζόμενων οι οποίοι παραμένουν απλήρωτοι. Συγκεκριμένα, θα προβλέπεται η δυνατότητα λύσης της σύμβασης εργασίας σε «εγκλωβισμένους» εργαζόμενους που παραμένουν απλήρωτοι για πολλούς μήνες, ώστε να ανοίξει ο δρόμος διεκδίκησης τόσο της αποζημίωσης όσο και του επιδόματος ανεργίας. Αναλυτικά, η νέα διάταξη θα ξεκαθαρίζει ότι η καθυστέρηση καταβολής δεδουλευμένων για περισσότερους από δύο μήνες θεωρείται μονομερής βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας των εργαζόμενων στον ιδιωτικό τομέα.

Να σημειωθεί ότι τον Αύγουστο του 2017, η προηγούμενη ηγεσία του υπουργείου Εργασίας είχε ψηφίσει διάταξη που συμπλήρωνε νόμο του 1920 (άρθρο 7 του Ν.2112/1920), σύμφωνα με την οποία «θεωρείται μονομερής βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας η αξιόλογη καθυστέρηση καταβολής των δεδουλευμένων αποδοχών του εργαζομένου από τον εργοδότη, ανεξαρτήτως της αιτίας της καθυστέρησης».

Σύμφωνα με πηγές από το υπουργείο Εργασίας, η έκφραση «αξιόλογη καθυστέρηση» ήταν ανοικτή για πολλαπλές ερμηνείες για το χρονικό διάστημα καθυστέρησης στην καταβολή των δεδουλευμένων, μετά το οποίο μπορεί να θεωρηθεί μονομερής βλαπτική μεταβολή των όρων εργασίας.

Άλλη διάταξη θα προβλέπει την αύξηση κατά 10% του κόστους για την επιπλέον εργασία όσων απασχολούνται με καθεστώς μερικής ή εκ περιτροπής απασχόλησης, με στόχο την καταπολέμηση της υποδηλωμένης εργασίας, που λαμβάνει ανησυχητικές διαστάσεις. Στην ουσία θα θεσμοθετηθεί η υπερωρία στη μερική απασχόληση και τις λοιπές ευέλικτες μορφές εργασίας, με προσαύξηση του κόστους για τον εργοδότη και αντίστοιχη αύξηση του ημερομίσθιου για τον εργαζόμενο.

Παράλληλα, θα προβλέπεται η υποχρέωση δήλωσης των περιστασιακά εργαζόμενων που αμείβονται με εργόσημο, στο πληροφοριακό σύστημα Εργάνη. Με την προωθούμενη αυτή διάταξη νόμου, οι εργοδότες θα υποχρεωθούν κατά τη διαδικασία έκδοσης του εργοσήμου στις τράπεζες να δηλώνουν τα στοιχεία του εργαζομένου που απασχολούν, στο σύστημα. Με αυτόν τον τρόπο, εφόσον ξεπεραστούν σημαντικά τεχνικού τύπου προβλήματα, το υπουργείο Εργασίας θα μπορεί να προχωρεί σε διασταύρωση στοιχείων, προκειμένου να γίνονται διασταυρώσεις για παράδειγμα με τον ΟΠΕΚΑ, που είναι υπεύθυνος για την καταβολή επιδομάτων.

Και ο e-συνδικαλισμός

Στο ίδιο σχέδιο νόμου, αναμένεται να κατατεθεί η διάταξη για καθιέρωση ηλεκτρονικής ψηφοφορίας στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων για τη διεξαγωγή απεργίας, με στόχο την «ανεμπόδιστη και καθολική συμμετοχή των εργαζόμενων στην άσκηση του δικαιώματός τους».

Η δυνατότητα ηλεκτρονικής, εξ αποστάσεως, ψηφοφορίας θα αφορά βάσει του σχεδιασμού τόσο την επιλογή των συνδικαλιστικών εκπροσώπων σε ένα σωματείο ή οργάνωση, αλλά και για την προκήρυξη απεργίας. Επίσης, θα προβλεφθεί η δημιουργία ηλεκτρονικού μητρώου για συνδικαλιστικές οργανώσεις εργοδοτών κι εργαζομένων.

Στόχος αυτής της διάταξης είναι η οργάνωση ενός μητρώου μελών για κάθε συνδικαλιστική οργάνωση, με τον ακριβή αριθμό των συμμετεχόντων σε αυτήν και άρα διαφάνεια στη συμμετοχή των συνδικαλιστών σε όλες τις αποφάσεις που λαμβάνει το σωματείο ή η οργάνωση. Η καταγραφή των μελών θα ισχύει τόσο για τις οργανώσεις των εργαζομένων όσο και για των εργοδοτών.

Τέλος, διάταξη θα δίνει τη δυνατότητα δημιουργίας ειδικής ιστοσελίδας, από πλευράς των εργοδοτών, στην οποία θα μπορούν οι συνδικαλιστές οργανώσεις να δημοσιοποιούν τις ανακοινώσεις τους ηλεκτρονικά.

Τι αλλάζει στη ρύθμιση των 120 δόσεων

Παράλληλα, στο σχέδιο νόμου-σκούπα, θα υπάρχει διάταξη για τη ρύθμιση οφειλών σε 120 δόσεις. Συγκεκριμένα, θα δίνεται η δυνατότητα ολοκλήρωσης της διαδικασίας υπαγωγής στη ρύθμιση οφειλών προς τα ασφαλιστικά ταμεία ΕΦΚΑ και ΕΤΕΑΕΠ, ακόμη και μετά τη λήξη της 30ής Σεπτεμβρίου 2019.

Προσοχή όμως. Βασική προϋπόθεση για τους χιλιάδες ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενους και αγρότες που θα μπορούν να κάνουν χρήση της συγκεκριμένης διάταξης είναι να υποβάλουν την πρώτη απαιτούμενη αίτηση υπαγωγής στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του ΕΦΚΑ έως την καταληκτική ημερομηνία. Η οποία, όπως έχει ξεκαθαρίσει ο υπουργός Εργασίας Γιάννης Βρούτσης, θα παραμείνει η 30ή Σεπτεμβρίου, καθώς δεν πρόκειται να δοθεί παράταση.

Στην πράξη, με την προωθούμενη διάταξη θα διευκρινίζεται ότι η 30ή Σεπτεμβρίου 2019 αφορά την υποβολή και μόνο της αίτησης στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του ΕΦΚΑ. Σε δεύτερο στάδιο, ακόμα και μετά το πέρας της καταληκτικής ημερομηνίας, και εφόσον έχει διαβιβαστεί το ποσό των οφειλών για τα έτη έως και το 2018, από τον ΕΦΚΑ στο ΚΕΑΟ, θα μπορεί να ολοκληρωθεί η διαδικασία υπαγωγής στη ρύθμιση με την υποβολή μιας δεύτερης αίτησης, στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του ΕΦΚΑ αυτή τη φορά.

Στόχος της διάταξης είναι να εξασφαλιστεί η θεμελίωση του δικαιώματος και να κατοχυρωθεί η υπαγωγή στη ρύθμιση ήδη κατά το πρώτο στάδιο της διαδικασίας, καθώς παρατηρείται σημαντική καθυστέρηση στη βεβαίωση των οφειλόμενων ποσών.