Υδρογονάνθρακες: Οι έρευνες της Κρήτης και το μήνυμα στην Αγκυρα

Την ερχόμενη Πέμπτη 27 Ιουνίου, εκτός απρόοπτου, οι εκπρόσωποι της κοινοπραξίας Total - ExxonMobil - Eλληνικά Πετρέλαια και ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Γιώργος Σταθάκης υπογράφουν τη σύμβαση παραχώρησης των δικαιωμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης υδρογονανθράκων στο θαλάσσιο μπλοκ «Δυτικά της Κρήτης».

Η σχετική σύμβαση πήρε το «πράσινο» φως από το Ελεγκτικό Συνέδριο και εκκρεμεί και η δεύτερη για το διπλανό θαλάσσιο οικόπεδο «Νοτιοδυτικά της Κρήτης», που επίσης έχει ανατεθεί για εκμετάλλευση στις τρεις εταιρείες.

Η αναγγελία των υπογραφών έγινε την περασμένη Παρασκευή από τον ίδιο τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα, αμέσως μετά τη Σύνοδο Κορυφής της Ε.Ε. Οι Βρυξέλλες απεύθυναν σαφείς προειδοποιήσεις σε βάρος της Άγκυρας για τις προκλητικές ενέργειές της με τις γεωτρήσεις του «Πορθητή» στην κυπριακή ΑΟΖ. Συνεπώς η ανακοίνωση της υπογραφής από τον ίδιο τον Αλέξη Τσίπρα για τις έρευνες νότια της Κρήτης μόνο τυχαία δεν μπορεί να θεωρείται, με δεδομένο το ότι στην κοινοπραξία των εταιρειών που ανέλαβαν τα δύο μπλοκ συμμετέχουν η γαλλική Total και η αμερικανική ExxonMobil. Γαλλία και ΗΠΑ έχουν ταχθεί υπέρ των θέσεων της Αθήνας και της Λευκωσίας κόντρα στην Άγκυρα, ενώ οι εταιρείες συμμετέχουν δραστήρια στις έρευνες της κυπριακής ΑΟΖ.

Επιπλέον, όπως ερμηνεύουν αρμόδιες πηγές, η ανακοίνωση των υπογραφών αποτελεί ένα ακόμη βήμα της Ελλάδας στη σκακιέρα των γεωστρατηγικών εξελίξεων της Νοτιοανατολικής Μεσογείου, οι οποίες εκδηλώνονται τα τελευταία τρία με τέσσερα χρόνια μέσα από τις μεγάλες ανακαλύψεις κοιτασμάτων στην ευρύτερη περιοχή. Συνεπώς με τη δρομολόγηση των ερευνών στην Κρήτη, και την παρουσία των δύο πετρελαϊκών κολοσσών, η Ελλάδα επιδιώκει να στέλνει το δικό της μήνυμα απέναντι στην Τουρκία.

Τα κοιτάσματα της Κρήτης

Αναφορικά με την πιθανότητα ύπαρξης κοιτασμάτων φυσικού αερίου και πετρελαίου νότια της Κρήτης, η Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥ) στην τελευταία ετήσια οικονομική της έκθεση δίνει εμμέσως πλην σαφώς την απάντηση: «Μετά τις πρόσφατες ανακαλύψεις στην Ανατολική Μεσόγειο (Zohr, Καλυψώ, Αφροδίτη, Λεβιάθαν) και στη δυτική Μαύρη Θάλασσα (Νέπτουν), η βιομηχανία πετρελαίου και φυσικού αερίου δείχνει αυξανόμενο ενδιαφέρον για να εξερευνήσει τις περιοχές νότια και δυτικά της Κρήτης και του Ιόνιου Πελάγους, λόγω γεωλογικών ομοιοτήτων με τις προαναφερόμενες».

Ταυτόχρονα η ΕΔΕΥ παρουσιάζει και τα πλεονεκτήματα που έχει η Ελλάδα, πετυχαίνοντας να τραβήξει το ενδιαφέρον της διεθνούς πετρελαϊκής βιομηχανίας. Και αυτά έχουν να κάνουν με τα δίκτυα αγωγών μεταφοράς φυσικού αερίου που σχεδιάζονται και υλοποιούνται μέσω της ελληνικής επικράτειας: «Το μέλλον της εξερεύνησης υδρογονανθράκων στις υπεράκτιες περιοχές της Δυτικής και Νότιας Ελλάδας, μαζί με το πρόγραμμα του αγωγού φυσικού αερίου East-Med, αποτελούν τμήματα της ενεργειακής ανάπτυξης που πραγματοποιείται στην Ελλάδα. Αυτά τα βήματα εντάσσονται, επίσης, σε ένα σημαντικό ευρωπαϊκό σχέδιο ενεργειακού εφοδιασμού, γεωστρατηγικής σημασίας, ιδιαίτερα μετά τις ανακαλύψεις του φυσικού αερίου σε Ισραήλ, Αίγυπτο και Κύπρο και ακολουθώντας την υλοποίηση του αγωγού TAP, που θα μεταφέρει το φυσικό αέριο από την Κασπία θάλασσα στην ευρωπαϊκή αγορά».

Αξίζει δε να τονιστεί πως από τη στιγμή που οι συμβάσεις κυρωθούν από τη Βουλή, η πρώτη φάση των ερευνητικών εργασιών κρατά τρία χρόνια και η επενδυτική απόφαση για την έναρξη γεωτρήσεων δρομολογείται για μετά το 2022.

Η πρόκληση των βαθιών νερών

Μία από τις μεγάλες προκλήσεις για τις έρευνες κοιτασμάτων νότια της Κρήτης είναι τα βάθη των ελληνικών θαλασσών. Αυτά ξεπερνούν και τις 2.500 μέτρα και στα δύο μπλοκ των Total - ExxonMobil - ΕΛ.ΠΕ φτάνουν ακόμη και τις 3.500 μέτρα.

Η τεχνολογία του διεθνούς upstream έχει εξελιχθεί σημαντικά και μάλιστα, σύμφωνα με την ΕΔΕΥ, «κατά την τελευταία πενταετία το ποσοστό της παραγωγής από βαθιά υπεράκτιες γεωτρήσεις αυξήθηκε σε υψηλά επίπεδα, φθάνοντας σχεδόν το 30% της παγκόσμιας παραγωγής πετρελαίου».

Από την πλευρά της τεχνολογίας, πολλές μεγάλες εταιρείες επικεντρώνουν σήμερα την προσοχή τους στα βαθιά νερά, με στόχο για τα επόμενα χρόνια ένα μεγάλο μέρος της παραγωγής τους να προέρχεται από τέτοια θαλάσσια περιβάλλοντα. «Οι λεκάνες της Ιόνιας Θάλασσας και αυτές που βρίσκονται δυτικά της Κρήτης εντάσσονται σε αυτή την κατηγορία και υπόσχονται να δώσουν αποθέματα με αποδεκτό κόστος και να ενισχύσουν την ελκυστικότητα της περιοχής ως μελλοντικού κόμβου φυσικού αερίου στη Μεσόγειο», υποστηρίζουν οι τεχνοκράτες της αρμόδιας εταιρείας για τη διαχείριση των δικαιωμάτων έρευνας και εκμετάλλευσης του ελληνικού δημοσίου.

Η διεθνής βιομηχανία θεωρεί ότι μπορεί να βρει εμπορεύσιμους όγκους αερίου σε βάθη που υπερβαίνουν τις 3.000 μέτρα και να τους παραγάγει επικερδώς. Σύμφωνα με τα όσα αναφέρει στην ετήσια οικονομική της έκθεση η ΕΔΕΥ: «Οι πιθανότητες να βρεθεί επίσης αργό είναι μεγάλες, ενώ στο παρελθόν αναμέναμε μόνο αέριο και όχι αργό σε τέτοια βάθη. Μια ανακάλυψη 500 εκατομμυρίων βαρελιών (ισοδύναμων) θα δικαιολογούσε εμπορικές εξελίξεις. Στα βαθιά νερά της Ελλάδας, όπως είναι για παράδειγμα η περιοχή δυτικά και νοτιοδυτικά της Κρήτης, οι πιθανοί στόχοι βρίσκονται σε πετρώματα θαμμένα βαθιά κάτω από τον βυθό της θάλασσας, ενώ τα θαλάσσια βάθη ξεπερνούν κατά πολύ τα 1.500 μέτρα. Ο μέσος όρος βάθους νερού σε αυτές τις περιοχές ξεπερνάει τις 2.500 μέτρα και σε πολλές περιπτώσεις είναι γύρω στις 3.500 μέτρα».