Σιδηρόδρομος: Πώς θα «κουρευτεί» μισή ώρα το δρομολόγιο Αθήνα-Θεσσαλονίκη

Σειρά μελετών και νέων δημοπρατήσεων προωθεί η ΕΡΓΟΣΕ για την ολοκλήρωση του σιδηροδρομικού άξονα Πάτρα – Αθήνα – Θεσσαλονίκη – Ειδομένη / Προμαχώνας (ΠΑΘΕ / Π) και κάθετων αξόνων.

Στόχος των έργων που βρίσκονται σε τελικό στάδιο ή θα δημοπρατηθούν σύντομα είναι η διάρκεια του express δρομολογίου Αθήνα – Θεσσαλονίκη να μην ξεπερνά τις τρεισήμισι ώρες. Έτσι ο σιδηρόδρομος θα είναι πλήρως ανταγωνιστικός με τα άλλα μέσα μεταφοράς (ΚΤΕΛ, ιδιωτικά αυτοκίνητα και αεροπλάνα) εξασφαλίζοντας στους επιβάτες άνεση και ασφάλεια μεταφοράς και εξαιρετικά θετικές συνέπειες για το περιβάλλον.

Ηδη η διοίκηση της ΤΡΑΙΝΟΣΕ ανακοίνωσε πως με την υφιστάμενη υποδομή δρομολογεί συγκεκριμένους συρμούς που θα διανύουν τη διαδρομή Αθήνα – Θεσσαλονίκη σε τέσσερις ώρες. Το πρώτο δρομολόγιο πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη με συμμετοχή του υπουργού Υποδομών και Μεταφορών Χρήστου Σπίρτζη.

Στο τμήμα Σιδηροδρομικό Κέντρο Αχαρνών (ΣΚΑ) – Τιθορέα, ολοκληρώθηκε πέρυσι η ανάταξη της ηλεκτροκίνησης ώστε να αξιοποιηθεί ένα έργο, σε μήκος 145 χιλιομέτρων, που είχε ολοκληρωθεί αλλά δε μπορούσε να αξιοποιηθεί εξαιτίας των βανδαλισμών (των κλοπών εξοπλισμού). 

Σήμερα είναι σε εξέλιξη η εκπόνηση μελετών αναβάθμισης της υφιστάμενης διπλής γραμμής στο τμήμα ΣΚΑ – Οινόη, το οποίο συνιστά εξαιρετικής σημασίας τμήμα του άξονα. Η εν λόγω αναβάθμιση αποσκοπεί στη βελτίωση της υποδομής για την επίτευξη παραμέτρων διαλειτουργικότητας (δημιουργία γραμμών υπέρβασης εμπορικών αμαξοστοιχιών, βελτίωση περιτυπώματος γραμμής) και άρση των υφιστάμενων βραδυποριών που έχουν επέλθει ως αποτέλεσμα του μη εκσυγχρονισμού της από τον χρόνο κατασκευής της (δεκαετία ’80). Η ολοκλήρωση των μελετών εκτιμάται το β’ τρίμηνο του 2020 και θα ακολουθήσει η δημοπράτηση και κατασκευή των έργων.

Επιπλέον, έχει ολοκληρωθεί η εκπόνηση μελετών της νέας διπλής σιδηροδρομικής γραμμής για τη σύνδεση του Κέντρου Αχαρνών (ΣΚΑ) με την κύρια γραμμή του ΟΣΕ προς Βόρεια Ελλάδα με παράκαμψη του Δήμου Αχαρνών στην οποία περιλαμβάνεται η σήραγγα Αχαρνών μήκους 800 μέτρων περίπου. Ένα μικρό τμήμα των μελετών που απομένει, θα ολοκληρωθεί τον Σεπτέμβριο του 2019. Μετά την ένταξη του έργου σε πρόγραμμα χρηματοδότησης θα προκηρυχθεί άμεσα η κατασκευή του.

Με την ολοκλήρωση της συγκεκριμένης σήραγγας θα επιτευχθεί μείωση της όχλησης στον οικιστικό ιστό του Δήμου Αχαρνών από τη δρομολόγηση εμπορευματικών συρμών, αύξηση της χωρητικότητας της γραμμής και δυνατότητα απευθείας σύνδεσης της σιδηροδρομικής γραμμής Πελοποννήσου και του Θριασίου Πεδίου με τη Θεσσαλονίκη και τη Βόρεια Ελλάδα. Να σημειωθεί πως η μελέτη παραλήφθηκε το 2015 χωρίς χρηματοδότηση και εντάχθηκε το 2017 στο ΠΔΕ. Επίσης το έργο είχε απενταχθεί το 2014 από το Στρατηγικό Σχεδιασμό Μεταφορών και επανεντάχθηκε.

Τέλος στο τμήμα Οινόη – Χαλκίδα που σήμερα λειτουργεί μονή γραμμή με ηλεκτροκίνηση έχουν δρομολογηθεί οι αναγκαίες εργασίες ολοκλήρωσης των συστημάτων σηματοδότησης με εκτιμώμενη περαίωση τους επόμενους τέσσερις μήνες.

Στο τμήμα Τιθορέα – Δομοκός, στο οποίο εκτελέστηκαν και τα μεγαλύτερα έργα επί του σιδηροδρομικού δικτύου τα τελευταία χρόνια (περιλαμβάνονται οι σήραγγες Καλλιδρόμου - μεγαλύτερη σιδηροδρομική σήραγγα των Βαλκανίων - και Όθρυος, 12 μικρότερες σήραγγες, 49 σιδηροδρομικές γέφυρες, κλπ) υλοποιούνται πλέον μόνο δευτερεύοντα έργα, που θα ολοκληρωθούν μέχρι το καλοκαίρι του 2020. Περιλαμβάνουν έργα φυτεύσεων για περιβαλλοντική αποκατάσταση και προστασία κατά μήκος της γραμμής, έργα για την προστασία της πανίδας της περιοχής όπως κατασκευή νέας ανισόπεδης διάβασης στο Λιανοκλάδι, έργα αντιπλημμυρικής προστασίας στον ποταμό Σπερχειό. έργα σήμανσης στους νέους σταθμούς και στάσεις του τμήματος, κ.α.

Στο τμήμα Δομοκός – Θεσσαλονίκη δημοπρατείται μέσα στο καλοκαίρι η κατασκευή της νέας σιδηροδρομικής στάσης στον Ν. Παντελεήμονα Πιερίας στη θέση της υφιστάμενης Άνω Διάβασης Πεζών στην περιοχή της εξόδου της Σήραγγας Πλαταμώνα, με την οποία επιτυγχάνεται καλύτερη πρόσβαση του επιβατικού κοινού στην παραλιακή ζώνη της περιοχής. Μέσα στον μήνα υπογράφεται η σύμβαση για την κατασκευή νέας γέφυρας στον Γαλλικό ποταμό για την αντικατάσταση παλαιάς υφιστάμενης μεταλλικής.

Επίσης προγραμματίζεται η αξιοποίηση μέσω ανάπλασης των κτιρίων του παλαιού Σ.Σ. Πλαταμώνα και η διαμόρφωση του διαδρόμου μίας εκ των γραμμών του σε οδό ήπιας κυκλοφορίας με ένταξή του στον κυκλοφοριακό σχεδιασμό της περιοχή και η συνολική ανάπλαση της παλαιάς γραμμής προς όφελος της τοπικής κοινωνίας.

Για την αντιμετώπιση των θεμάτων ασφαλούς κυκλοφορίας που προκύπτουν στην πόλη της Λάρισας και συγκεκριμένα στην περιοχή από Σ.Σ. Λάρισας μέχρι την ανισόπεδη διασταύρωση με ΝΕΟ Αθηνών – Θεσσαλονίκης, όπου η ηλεκτροκινούμενη σιδηροδρομική γραμμή διασταυρώνεται ισόπεδα με τρεις κύριες οδικές αρτηρίες της πόλης, έχει δρομολογηθεί, η εκπόνηση ειδικής μελέτης σκοπιμότητας για τη διερεύνηση εναλλακτικών σεναρίων για τη διέλευση της σιδηροδρομικής γραμμής από την πόλη στην οποία θα ληφθούν υπ’ όψιν τόσο οι ανάγκες της τοπικής κοινωνίας όσο και οι περιορισμοί που προκύπτουν λόγω της ανάγκης αδιάλειπτης λειτουργίας των σιδηροδρομικών γραμμών. Επίσης μελετάται η μετεγκατάσταση του σταθμού διαλογής Λάρισας και η αξιοποίηση της περιοχής ιδιοκτησίας ΟΣΕ στο Σ.Σ. Λάρισας.

Στην περιοχή της Θεσσαλονίκης βρίσκεται σε φάση προετοιμασίας για δημοπράτηση εργολαβία για την εγκατάσταση σύγχρονης αυτόματης σηματοδότησης στη μονή γραμμή Θεσσαλονίκη – Ειδομένη, μέσω της νέας παραλλαγής που ολοκληρώνεται εντός του 2019 στο τμήμα Πολύκαστρο – Ειδομένη. Επίσης, στην περιοχή της Θεσσαλονίκης προγραμματίζονται τα εξής νέα έργα για τα οποία οι μελέτες ωρίμανσης έχουν δημοπρατηθεί και αναμένεται να ανατεθούν εντός του 2019:

• κατασκευή νέας Σιδηροδρομικής Σύνδεσης με τον 6ο προβλήτα Λιμένα Θεσσαλονίκης.
Πρόκειται για τη δυτική σιδηροδρομική σύνδεση του 6ου προβλήτα με το υφιστάμενο σιδηροδρομικό δίκτυο με μονή σιδηροδρομική γραμμή συνολικού μήκους 3 χλμ. από τα οποία το 1 χλμ. σε ενιαία γέφυρα, προκειμένου να αποφευχθούν οι ισόπεδες διασταυρώσεις με το υφιστάμενο οδικό και σιδηροδρομικό δίκτυο. Περιλαμβάνεται επίσης και επιλιμένιος σταθμός, στη βάση του 6ου προβλήτα. Στόχος του έργου είναι η αναβάθμιση της σιδηροδρομικής σύνδεσης του λιμένα Θεσσαλονίκης, προκειμένου να ενισχυθεί η ανταγωνιστική του θέση και να είναι σε θέση να διαχειριστεί την προβλεπόμενη αυξημένη εμπορευματική κίνηση.

• Ανάπτυξη του Προαστιακού Δυτικής Θεσσαλονίκης.
Ανάπτυξη δικτύου προαστιακού σιδηροδρόμου στη Δυτική Θεσσαλονίκη επί υφιστάμενων σιδηροδρομικών γραμμών ή/και νέων τμημάτων γραμμών που θα προκύψουν από τη σχετική μελέτη. Το δίκτυο θα έχει γενική μορφή «Χ» δηλαδή δύο κύριες διασταυρούμενες γραμμές. Η μία γραμμή θα έχει δυτικό τερματικό σταθμό στη Σίνδο και ανατολικό τον κεντρικό Επιβατικό Σιδηροδρομικό Σταθμό. Η άλλη γραμμή θα έχει το δυτικό άκρο στα Διαβατά και ανατολικό στην περιοχή του Λιμένα. Κάθε γραμμή έχει στο σύνολό της επτά στάσεις. Στο κοινό κεντρικό τμήμα των δύο γραμμών θα υπάρχει δυνατότητα μετεπιβίβασης.

Σε φάση δημοπράτησης με αναμενόμενη ανάθεση εντός του καλοκαιριού του 2019 βρίσκεται η εργολαβία για την εγκατάσταση ηλεκτροκίνησης, σηματοδότησης και συστήματος αυτόματης προστασίας συρμών (ETCS – Level 1) στην υφιστάμενη μονή γραμμή Παλαιοφάρσαλος – Καλαμπάκα. Επίσης θα κατασκευασθεί μία παρακαμπτήριος στον Σιδηροδρομικό Σταθμό Σοφάδων και μια νέα αποβάθρα.

Προγραμματίζεται άμεσα η δημοπράτηση αντίστοιχης εργολαβίας για την υφιστάμενη μονή γραμμή Λάρισα – Βόλος με κατασκευή νέας παραλλαγής στο τμήμα από την είσοδο του Σ.Σ. Λατομείου έως την είσοδο στο Σ.Σ. Βόλου προς αντικατάσταση της υπάρχουσας μη λειτουργούσας γραμμής στο ίδιο τμήμα. Θα ανακαινισθούν οι σταθμοί & στάσεις του τμήματος, ενώ θα κατασκευασθεί και μία νέα επιβατική στάση στη ΒΙΠΕ Βόλου προς εξυπηρέτηση των εργαζομένων. Τα έργα αυτά θα βελτιώσουν τις συνδέσεις προς τα αστικά κέντρα στις διαδρομές προς Καλαμπάκα και Βόλο μέσω των απευθείας ηλεκτροκίνητων δρομολογίων, χωρίς να χρειάζεται αλλαγή συρμού.

Τέλος, σε στάδιο προετοιμασίας για δημοπράτηση βρίσκεται η εργολαβία για την εγκατάσταση ηλεκτροκίνησης στην υφιστάμενη μονή γραμμή Πλατύ – Βέροια – Έδεσσα με παράλληλη αναβάθμισή της. Η μελέτη έχει γίνει in House από την ΕΡΓΟΣΕ. Προς ένταξη σε χρηματοδοτικό πρόγραμμα οδεύει και η μελέτη για τη νέα γραμμή σύνδεσης των Γιαννιτσών.