Ολες οι ευεργετικές διατάξεις στον νόμο για τις 120 δόσεις

Εκατομμύρια ασφαλισμένους, εργαζόμενους και συνταξιούχους αφορά το σχέδιο νόμου του υπουργείου Εργασίας που αναμένεται να κατατεθεί στη Βουλή, ώστε να ψηφιστεί έως τη Μεγάλη Τρίτη.

Οι ευνοϊκές διατάξεις του δεν αφορούν μόνο τη νέα πολυαναμενόμενη ρύθμιση οφειλών για 1,5 εκατ. οφειλέτες με χρέη-μαμούθ που αγγίζουν τα 35 δισ. ευρώ, αλλά και συνταξιούχους, κυρίως χήρους και χήρες, εργαζόμενους σε Βαρέα και Ανθυγιεινά, αλλά και όλους τους εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα, καθώς θεσμοθετείται ο «βάσιμος λόγος» για τις απολύσεις.

Πλέγμα προστατευτικών διατάξεων υπάρχει και για τους εργαζόμενους διανομείς-ταχυμεταφορείς, ενώ υπάρχουν και διατάξεις που στόχο έχουν να προστατεύσουν τους εργαζόμενους από  την κατάχρηση ευέλικτων μορφών εργασίας.

Κεντρικό ρόλο στο υπό κατάθεση σχέδιο νόμου έχει το νέο σχήμα ρύθμισης οφειλών, χωρίς αυστηρούς όρους, προϋποθέσεις και περιορισμούς, προκειμένου να ενταχθούν σε αυτό όσο το δυνατό περισσότεροι οφειλέτες.

Στόχος του υπουργείου, όπως επανειλημμένα έχει ξεκαθαρίσει ο υφυπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης Τάσος Πετρόπουλος, που θεωρείται και ο βασικός εμπνευστής του νέου σχήματος, είναι η σχετική πλατφόρμα να ανοίξει όσο πιο γρήγορα γίνεται, καθώς θα παραμείνει ανοικτή «αυστηρά» έως τις 30 Σεπτεμβρίου 2019. Το σχετικό σχέδιο νόμου δεν προβλέπει εισοδηματικούς ή περιουσιακούς περιορισμούς. Αντίθετα, ορίζει ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους, που οδηγούν σε ορισμένες περιπτώσεις, κυρίως ελεύθερων επαγγελματιών, ακόμη και κούρεμα της συνολικής οφειλής (αρχική συν προσαυξήσεις και πρόστιμα) κατά 60% με 65%.

Αφορά το σύνολο των οφειλών στα Ταμεία έως και τον Δεκέμβριο του 2018, που αγγίζουν τα 35 δισ. ευρώ.  Μάλιστα, καταργούνται όλες οι υπόλοιπες ενεργές ρυθμίσεις που «τρέχουν» αυτή τη στιγμή στο ΚΕΑΟ, και τα εναπομείναντα χρέη ρυθμίζονται με βάση τη νέα αυτή ρύθμιση. Ακόμη κι αν εκκρεμεί διαδικασία υπαγωγής οφειλών προς τα Ταμεία στο νόμο του εξωδικαστικού ή των υπερχρεωμένων, τότε ο οφειλέτης μπορεί να ενταχθεί στη νέα ευνοϊκότερη ρύθμιση, εφόσον παραιτηθεί. Από το νέο σχήμα εξαιρούνται μόνο όσοι έχουν τελεσίδικα ενταχθεί στον εξωδικαστικό και στον νόμο για τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά (Νόμος Κατσέλη - ν.3869/2010).

Όσο για τον επανυπολογισμό, αυτός θα επιλέγεται οικειοθελώς από τον μη μισθωτό, αφορά τα χρέη που δημιουργήθηκαν την περίοδο 2002-2016 και θα γίνεται με βάση την ελάχιστη εισφορά του νόμου Κατρούγκαλου, όπως διαμορφώνεται με τον προηγούμενο κατώτατο μισθό των 586,08 ευρώ. Οφειλές που δημιουργήθηκαν έως και 31/12/2001, όπως και όσες ανήκουν στη διετία 2017-2018, δεν επανυπολογίζονται. Προσοχή όμως. Ο οφειλέτης διατηρεί το δικαίωμα να ρυθμίσει την υφιστάμενη οφειλή του δίχως επανυπολογισμό, καθώς ο επανυπολογισμός κουρεύει όχι μόνο το χρέος αλλά και τις συντάξιμες αποδοχές του οφειλέτη. 

Ειδικά οι αγρότες (οφειλές προς πρ. ΟΓΑ) θα επωφελούνται από τις 120 δόσεις με ελάχιστη δόση τα 30 ευρώ και το κούρεμα των προσαυξήσεων κατά 100%, αλλά δεν θα εντάσσονται στον επανυπολογισμό.

Για τους εργοδότες με οφειλές προς το πρώην  ΙΚΑ, προβλέπεται  η αποπληρωμή σε 120 δόσεις, με 50% έκπτωση στα πρόστιμα. Αν η εξόφληση της βασικής οφειλής γίνει εφάπαξ, τότε η έκπτωση στα πρόστιμα θα είναι στο 100%.

Με τον μηχανισμό αυτό περίπου 600.000 οφειλέτες στα πρώην ταμεία ΟΑΕΕ και ΕΤΑΑ που χρωστούν συνολικά 14,5 δισ. ευρώ θα μπορέσουν να καρπωθούν πολύ σημαντικό «κούρεμα» βασικής οφειλής. Οι οφειλές προς τον πρώην ΟΓΑ φτάνουν στο 1,5 δισ. ευρώ και έχουν δημιουργηθεί από 300.000 αγρότες.  Όσο για αυτές των εργοδοτών, τα χρέη περίπου 500.000 επιχειρήσεων προς το πρώην ΙΚΑ  αγγίζουν τα 18 δισ. ευρώ.

Η ρύθμιση των 120 δόσεων χάνεται:

α) Αν δεν καταβληθεί ποσό  που αντιστοιχεί σε 2 δόσεις της ρύθμισης.

β) Αν δεν καταβληθούν βεβαιωμένες οφειλές που δημιουργήθηκαν μετά την 1/1/2019.

γ) Αν δεν καταβληθούν εντός 3 μηνών από την άρση της αναστολής, οι οφειλές που κατά την ημερομηνία υπαγωγής στη ρύθμιση τελούσαν σε αναστολή είσπραξης και δεν υπήχθησαν, με επιλογή του οφειλέτη, στη ρύθμιση.

δ) Αν δεν καταβληθεί το σύνολο των δόσεων που αντιστοιχούν στο διάστημα από την υποβολή της αίτησης συνταξιοδότησης έως την επίδοση της απορριπτικής απόφασης,

Ωστόσο, η ρύθμιση δεν χάνεται, εάν οι οφειλές που δημιουργήθηκαν μετά την 1/1/2019 τελούν σε αναστολή είσπραξης, διοικητική, δικαστική ή εκ του νόμου, ή έχουν υπαχθεί σε ρύθμιση, οι όροι της οποίας τηρούνται.

Αυξήσεις στις συντάξεις χηρείας

Σημαντικό ρόλο στο σχέδιο νόμου του υπουργείου Εργασίας διαδραματίζουν και οι διατάξεις για τις συντάξεις χηρείας, καθώς έρχονται να βελτιώσουν τις αρνητικές διατάξεις του νόμου Κατρούγκαλου. Αλλάζει δε τόσο τους ηλικιακούς περιορισμούς, όσο και το ύψος της τελικής παροχής.

Μάλιστα, προβλέπει διπλές αυξήσεις, χωρίς όμως αναδρομικά, για χιλιάδες δικαιούχους συντάξεων θανάτου που ήδη έχουν λάβει σύνταξη. Αναλυτικά, με τις προωθούμενες διατάξεις καταργείται το ηλικιακό όριο των 55 ετών. Οι συντάξεις λόγω θανάτου συνταξιούχου ή ασφαλισμένου καταβάλλονται στους επιζώντες συζύγους ανεξάρτητα από την ηλικία τους, ακόμα και μετά την παρέλευση τριετίας.

Αυξάνεται το δικαιούμενο ποσοστό από 50% σε 70%. Η αύξηση αφορά όλες τις συντάξεις που εκδόθηκαν με βάση το νόμο Κατρούγκαλου. Δεν προβλέπεται όμως η καταβολή αναδρομικών ποσών.  

Διατηρείται η σύνταξη λόγω θανάτου που δικαιούνται τα άγαμα παιδιά μέχρι την ηλικία των 24 ετών, ανεξάρτητα από το αν σπουδάζουν ή όχι.

Μετά την πάροδο της τριετίας, αν ο επιζών εργάζεται ή αυτοαπασχολείται ή λαμβάνει σύνταξη από οποιαδήποτε πηγή, καταβάλλεται, αναλόγως της χρονικής διάρκειας της εργασίας ή αυτοαπασχόλησης, το 50% της σύνταξης, η οποία όμως δεν μπορεί να υπολείπεται από τα κατώτατο όρια των 360-384 ευρώ.

Προβλέπεται, τέλος, ότι σε περίπτωση θανάτου συνταξιούχου μετά τις 13 Μαΐου 2016, η σύνταξη επανυπολογίζεται και αποδίδεται στον επιζώντα σύζυγο το ποσοστό που δικαιούται χωρίς προσωπική διαφορά.

Σημαντικές αλλαγές στα εργασιακά

Προσπάθεια της κυβέρνησης να θέσει ένα επιπλέον ανάχωμα στις απολύσεις θεωρούν οι εργατολόγοι τη διάταξη του σχεδίου νόμου που ορίζει ότι οι απολύσεις θα πρέπει να στηρίζονται σε βάσιμο λόγο. Στην πράξη, το εθνικό μας δίκαιο ενσωματώνει τον Αναθεωρημένο Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Χάρτη.  

Άλλες διατάξεις

Μεταξύ των 86 άρθρων του, το σχέδιο νόμου περιλαμβάνει επίσης διατάξεις για τα βαρέα και ανθυγιεινά αλλά και τους εργαζόμενους σε εταιρείες ταχυμεταφορών και εστίασης. Στον τομέα των εργασιακών, ενισχύεται και προστατεύεται ο ρόλος του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας, ενώ στο ασφαλιστικό, καθιερώνονται ενιαίες προϋποθέσεις χορήγησης ασφαλιστικής ενημερότητας.

Αναλυτικά, επιμηκύνεται από 13 σε 17 χρόνια το χρονικό διάστημα στο οποίο πρέπει να έχουν συμπληρωθεί οι 1.000 εκ των 3.600 απαιτούμενων ημερών εργασίας σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα (ΒΑΕ) από συνολικό χρόνο ασφάλισης 4.500 ημερών ή 15 ετών. Η διάταξη αυτή αφορά ασφαλισμένους για πρώτη φορά έως τις 31/12/1992, προκειμένου οι εργαζόμενοι που απασχολούνται σε αυτά τα επαγγέλματα να δικαιούνται σύνταξης, μέχρι τη συμπλήρωση του κατά περίπτωση οριζόμενου ορίου ηλικίας ή μέχρι την ημερομηνία υποβολής της αίτησης συνταξιοδότησης.

Το σχέδιο νόμου περιλαμβάνει και ρυθμίσεις προστασίας των εργαζόμενων στον τομέα των ταχυμεταφορών. Μεταξύ άλλων, ορίζει ως υποχρέωση του εργοδότη να δηλώνει γραπτά στο σύστημα Εργάνη το όχημα με τον αριθμό κυκλοφορίας που χρησιμοποιούν οι εργαζόμενοι στον κλάδο.

Παράλληλα προβλέπει τη λήψη αναγκαίων μέτρων ώστε τα οχήματα που χρησιμοποιούνται από τους εργαζόμενους να είναι κατάλληλα προσαρμοσμένα και συντηρημένα, προκειμένου να διασφαλίζεται η ασφάλεια και η υγεία τους. 

Τέλος, ορίζει πως ο εργοδότης οφείλει να εφοδιάζει με τον κατάλληλο εξοπλισμό ατομικής προστασίας τους εργαζόμενους που κατά την εκτέλεση της εργασίας τους χρησιμοποιούν μοτοποδήλατο ή μοτοσικλέτα ιδιοκτησίας, νομής ή κατοχής δικής του ή των εργαζόμενων. Επιπλέον όταν ο εργαζόμενος χρησιμοποιεί μεταφορικό μέσο δικής του ιδιοκτησίας, νομής ή κατοχής, ο εργοδότης οφείλει να καταβάλλει πρόσθετη μηνιαία αποζημίωση κίνησης και συντήρησης του οχήματος, ίση με το 15% του νόμιμου κατώτατου μισθού ή της προκύπτουσας αναλογίας σε περίπτωση μερικής απασχόλησης. Η αποζημίωση αυτή δεν υπόκειται σε ασφαλιστικές εισφορές.

Στο ίδιο νομοσχέδιο-σκούπα περιλαμβάνονται ρυθμίσεις που ενιαιοποιούν τις διαφορετικές, ανά πρώην ταμείο, προϋποθέσεις χορήγησης και πράξεις για τις οποίες είναι αναγκαία η προσκόμιση ασφαλιστικής ενημερότητας για μισθωτούς και μη μισθωτούς ασφαλισμένους.

Παράλληλα, θεσμοθετείται ενιαίο ποσό εξόδων κηδείας για όλους στα 850 ευρώ, καθώς παρατηρούνταν ανισότητες μεταξύ των πρώην φορέων όχι μόνο στα χορηγητέα ποσά αλλά και στους δικαιούχους.

Με τις προωθούμενες διατάξεις προστίθεται το κριτήριο του «καθεστώτος απασχόλησης», στα κριτήρια που καθορίζουν τις παραβάσεις της εργατικής νομοθεσίας και επισύρουν διοικητικές κυρώσεις και πρόστιμα από το ΣΕΠΕ. Στόχος της διάταξης είναι να δημιουργηθεί αντικίνητρο στην κατάχρηση ευέλικτων μορφών απασχόλησης, που κρύβουν περιπτώσεις υποδηλωμένης εργασίας.

Με άλλη διάταξη, εξαιρούνται οι ελεγκτές του ΣΕΠΕ από την αυτόφωρη διαδικασία και ενισχύεται το υφιστάμενο πλαίσιο ποινικών ευθυνών όσων παρεμποδίζουν τους ελέγχους του ΣΕΠΕ. Έτσι, με τη νέα διάταξη, προβλέπεται πως οποιοσδήποτε παρεμποδίζει την είσοδο σε υπάλληλο του ΣΕΠΕ ή του υπουργείου Εργασίας, που διενεργεί ή συμμετέχει σε έλεγχο, τιμωρείται με ποινή φυλάκισης τουλάχιστον 1 έτους ή με χρηματική ποινή τουλάχιστον 900 ευρώ ή και με τις δύο αυτές ποινές.