Ογδόντα αλλαγές για επιτάχυνση των δημόσιων συμβάσεων

Χωρίς την υπογραφή του αρμόδιου υπουργού για τα δημόσια έργα Χρ. Σπίρτζη κατατέθηκε στη Βουλή σχέδιο νόμου του υπουργείου Οικονομίας με τίτλο «Εναρμόνιση της ελληνικής νομοθεσίας με την Οδηγία (ΕΕ) 2016/943 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 8ης Ιουνίου 2016, σχετικά με την προστασία της τεχνογνωσίας και των επιχειρηματικών πληροφοριών που δεν έχουν αποκαλυφθεί (εμπορικό απόρρητο) από την παράνομη απόκτηση, χρήση και αποκάλυψή τους (EEL 157 της 15.06.2016). Μέτρα για την επιτάχυνση του έργου του Υπουργείου Οικονομίας και Ανάπτυξης και άλλες διατάξεις».

Με το πολυσέλιδο άρθρο 43 του συγκεκριμένου σχεδίου νόμου προωθούνται περίπου 80 αλλαγές στο πολυνομοσχέδιο για τις δημόσιες συμβάσεις και εκπρόσωποι του κατασκευαστικού κλάδου διαμαρτύρονται πως οι ανατροπές γίνονται χωρίς να προηγηθεί διαβούλευση.

Ηδη η διοίκηση της εργοληπτικής οργάνωσης ΠΕΔΜΕΔΕ που εκπροσωπεί κυρίως μικρές τεχνικές εταιρείες έστειλε επιστολή στην ηγεσία του υπουργείου Οικονομίας στην οποία αναφέρει πως «μεγάλη έκπληξη μας προκάλεσαν οι αιφνιδιαστικές τροποποιήσεις άρθρων του Ν. 4412/2016 που ενσωματώθηκαν στις διατάξεις του Σχεδίου Νόμου του Υπουργείου σας, που βρίσκεται στη Βουλή στο στάδιο επεξεργασίας από τις αρμόδιες Επιτροπές…».

Στην ΠΕΔΜΕΔΕ υποστηρίζουν πως «παρότι, όπως αναφέρεται στην αιτιολογική έκθεση του ως άνω σχεδίου Νόμου, οι τροποποιήσεις σκοπό έχουν τη διευκόλυνση των Αναθετουσών Αρχών στις διαδικασίες σύναψης και εκτέλεσης συμβάσεων και στην επιτάχυνση των σχετικών διαδικασιών, αυτές προωθήθηκαν στη Βουλή εν αγνοία των Εργοληπτικών Οργανώσεων και κυρίως της Ένωσής μας, που είναι η πλέον αντιπροσωπευτική Οργάνωση της χώρας».

Το πολυνομοσχέδιο για τις δημόσιες συμβάσεις έχει ήδη υποστεί πολλές αλλαγές από το 2016 μέχρι σήμερα, εν μέσω αντιδράσεων από αναθέτουσες αρχές (π.χ. δήμους) και άλλους φορείς. Σύμφωνα με την αιτιολογική έκθεση του σχεδίου νόμου που κατατέθηκε στη Βουλή, «οι φιλόδοξες (…) καινοτομίες του νέου θεσμικού πλαισίου, αν και κινήθηκαν σε σωστή βάση, δεν έτυχαν αποδοχής εκ μέρους των Αναθετουσών Αρχών». Γι’ αυτό και υπήρξαν «καθυστερήσεις σύναψης και εκτέλεσης των συμβάσεων», οι οποίες «είναι ακόμη πιο έντονες στις περιπτώσεις των χρηματοδοτούμενων έργων, τα οποία λόγω των αυστηρών χρονοδιαγραμμάτων πολλές φορές απεντάσσονται, με δυσμενέστατες συνέπειες για την εθνική οικονομία».

Αναφέρεται, επίσης, πως «είναι κρίσιμο να απορροφηθούν το συντομότερο δυνατό τα κονδύλια από την Ευρωπαϊκή Ενωση και από άλλα χρηματοδοτικά εργαλεία και να ελαττωθεί ο κίνδυνος απώλειας χρηματοδοτήσεων. Με τις προτεινόμενες διατάξεις προβλέπεται μία σειρά μέτρων που θα διευκολύνει τις Αναθέτουσες Αρχές στις διαδικασίες σύναψης και εκτέλεσης συμβάσεων και θα συμβάλουν στην επιτάχυνση των διαδικασιών».

Οι αλλαγές καλύπτουν ολόκληρο το φάσμα των δημόσιων έργων ή συμβάσεων και ξεκινούν από τις ημέρες που απαιτούνται μεταξύ της πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος και της κατάθεσης προσφορών (τα χρονικά περιθώρια μειώνονται), τον τρόπο αξιολόγησης των προσφορών και των σχετικών δικαιολογητικών κ.ά.

Στην αρχή του επίμαχου άρθρου 43 προβλέπονται «παράθυρα» για την απευθείας ανάθεση συμβάσεων. Κατά την αιτιολογική έκθεση, με τη συγκεκριμένη προσθήκη στο νόμο για τις δημόσιες συμβάσεις «καθορίζονται ειδικοί κανόνες για τις διαδικασίες διαπραγμάτευσης χωρίς δημοσίευση προκήρυξης, προκειμένου να απλουστευθεί η διαδικασία ανάθεσης των συμβάσεων αυτών. Οι εξαιρέσεις που εισάγονται, όπως η μη υποχρεωτική χρήση του ΕΣΗΔΗΣ, η μη υποχρεωτική χρήση του ΕΕΕΣ ή του ΤΕΥΔ είναι δικαιολογημένη, αφού οι διαδικασίες αυτές απευθύνονται σε έναν ή σε ορισμένους οικονομικούς φορείς. Στις περιπτώσεις αυτές, η χρήση ηλεκτρονικών μέσων ή του ΕΕΕΣ / ΤΕΥΔ κατά περίπτωση θα αποτελούσε περιττό διοικητικό φόρτο ή θα ήταν ακατάλληλα, λόγω των ιδιαιτεροτήτων της εν λόγω διαδικασίας».

Με άλλη ρύθμιση προβλέπεται πως στην περίπτωση συμφωνιών πλαισίου (δυναμικών συστημάτων αγορών - ΔΣΑ), στον προσυμβατικό έλεγχο υπάγονται μόνο η πρώτη σύμβαση, «ώστε να διασφαλίζεται εγκαίρως η νομιμότητα ολόκληρης της διαδικασίας ένταξης στο Δυναμικό Σύστημα, καθώς και οι συμβάσεις που συνάπτονται σε εκτέλεση ενός ΔΣΑ, εφόσον αυτοτελώς υπερβαίνουν τα εκάστοτε θεσπιζόμενα όρια».

Για τη μείωση του χρόνου που μεσολαβεί μεταξύ δημοσίευσης προκήρυξης και κατάθεσης προσφορών, σε εθνικό επίπεδο, στην αιτιολογική έκθεση αναφέρεται πως «με τη διάταξη αυτή επιτυγχάνεται η επίσπευση των διαδικασιών, όπως ακριβώς συνέβη και στους διαγωνισμούς άνω των (σ.σ. κοινοτικών) ορίων με την Οδηγία 2014/24/ΕΕ. Η μείωση αυτή δεν αναμένεται να επηρεάσει τον ανταγωνισμό, αφού πλέον η ενημέρωση των υποψηφίων μέσω του ΚΗΜΔΗΣ είναι άμεση, όπως επίσης και η πρόσβασή τους σε όλα τα κείμενα της σύμβασης, μέσω του διαδικτύου».

Με το άρθρο 44 του ίδιου σχεδίου νόμου αυξάνονται από 0,06% σε 0,007% οι κρατήσεις σε κάθε σύμβαση άνω των 2.500 €, που υπογράφεται για την κάλυψη των λειτουργικών αναγκών της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΑΔΗΣΥ).

Τέλος, με το άρθρο 45 η ΔΕΘ - HELEXPO ΑΕ, παρά το γεγονός πως ελέγχεται από το δημόσιο, εξαιρείται από τις προβλέψεις της νομοθεσίας περί δημόσιων έργων (!) επειδή «φέρει η ίδια τον οικονομικό έλεγχο δραστηριοτήτων της, έχει κερδοσκοπικό χαρακτήρα, δεν λαμβάνει καμία μορφή δημόσιας ή κρατικής χρηματοδότησης και το σύνολο των οικονομικών της πόρων προέρχεται αποκλειστικά και μόνο από την άσκηση των εμπορικών της δραστηριοτήτων, ενώ δρα σε ανταγωνιστικό περιβάλλον».