Δ. Λιάκος: Χρειάζεται νέα κουλτούρα για τις επιχειρήσεις

Η αναζήτηση νέων χρηματοδοτικών εργαλείων ώστε να καλυφθούν τα κενά χρηματοδότησης της οικονομίας αποτελεί προτεραιότητα για την κυβέρνηση, υποστήριξε σήμερα στο 4ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, σε ενότητα που παρουσιάστηκε η δραστηριότητα της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ), ο υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ Δημήτρης Λιάκος.

Ο κ. Λιάκος είπε πως παράλληλα με τα νέα χρηματοδοτικά εργαλεία, ζητούμενο είναι και η αλλαγή κουλτούρας στην ελληνική επιχειρηματική κοινότητα. Να αντιμετωπιστούν, δηλαδή, όπως εξήγησε, «κατεστημένες λογικές, οικογενειοκρατικές λογικές» και παράλληλα να ενισχυθεί η κουλτούρα των συνεργασιών μεταξύ επιχειρήσεων για τη δημιουργία μεγαλύτερων σχημάτων.

Η στροφή προς νέα εργαλεία χρηματοδότησης είναι στην ουσία αναγκαστική, εξήγησε ο υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ, καθώς οι νέοι κανόνες τραπεζικής εποπτείας οδηγούν σε μια περίοδο που θα είναι πιο δύσκολη και πιο ακριβή χρηματοδότηση. Συνεπώς η ελληνική οικονομία χρειάζεται νέα σχήματα χρηματοδότησης, αλλά και περαιτέρω ενίσχυση του ρόλου της κεφαλαιαγοράς.

Ο κ. Λιάκος αναφέρθηκε και στο σχέδιο αναπτυξιακής στρατηγικής που παρουσιάστηκε πέρυσι, επισημαίνοντας πως «δεν έχει γραφτεί σε μαρμάρινη πλάκα» καθώς πρέπει «συνεχώς να έρχονται ιδέες και να εξελίσσεται». Για παράδειγμα, όπως είπε, προ τριετίας δεν μπορούσε κάποιος να σκεφτεί τους εμπορικούς πολέμους. Σε κάθε περίπτωση, εξήγησε, «καλούμαστε να επιταχύνουμε τους αναπτυξιακούς ρυθμούς». Προανήγγειλε, μάλιστα, πως τις επόμενες εβδομάδες θα παρουσιαστεί και σχέδιο κινήτρων για συγχωνεύσεις επιχειρήσεων.

Για την αναπτυξιακή τράπεζα, είπε πως ιδρύθηκε για να συντονίζει μια σειρά από προγράμματα που υπήρχαν, χωρίς να υπάρχει κεντρικό σχήμα διαχείρισης. Ο κ. Λιάκος ανακοίνωσε πως το ΕΤΕΑΝ προχωρά και το νέο χρηματοδοτικό εργαλείο, μέσω του οποίου θα ενισχύονται επενδυτικές εταιρείες που συμμετέχουν σε ομολογιακές εκδόσεις.

Στη δραστηριότητα του Equifund, μέσω του οποίου παρέχεται χρηματοδότηση περί τα 500 εκατ. ευρώ σε επενδυτικά σχήματα (εταιρείες private equity) που στη συνέχεια τα τοποθετούν σε νεοφυείς, καινοτόμες, επιχειρήσεις, αναφέρθηκε ο κ. Απόστολος Ταμβακάκης, πρόεδρος και διευθύνων εταίρος στην εταιρεία EoS Capital Partners. Οπως είπε, με το Equifund, σε μια δύσκολη στιγμή, βρέθηκαν καινούργιες ομάδες διαχειριστών funds από μίξη παλαιότερων και νέων γενιών που διαχειρίζονται τα συγκεκριμένα 500 εκατ. ευρώ Ο κ. Ταμβακάκης θεωρεί πως υπάρχουν πλέον πιο πολλοί επιχειρηματίες που θέλουν να βάλουν νέους επενδυτές στις εταιρείες τους, σε σύγκριση με το παρελθόν. Γι’ αυτό και υπάρχει ροή επενδύσεων αφού, πρώτον, υπάρχουν τα funds, δεύτερον, πολλές επιχειρήσεις θέλουν φρέσκα και υγιή χρήματα και τρίτον, οι τράπεζες συμβάλλουν γιατί προσπαθούν να διαχειριστούν τα κόκκινα δάνεια.

«Στο νέο γύρο υπάρχουν και μεγάλες ευκαιρίες για συγχωνεύσεις», τόνισε ο ίδιος και πρόσθεσε πως «στο επίπεδο των 10-15 εκατομμυρίων ευρώ δεν υπάρχουν πολλοί επενδυτές, ειδικά για τις τράπεζες που θέλουν "λευκούς ιππότες" για συγκεκριμένες εταιρείες που συνδέονται με κόκκινα δάνεια». Ο κ. Ταμβακάκης είπε πως το fund έχει εντοπίσει 500 εταιρείες που μέσα στην κρίση είχαν αύξηση κερδών προ φόρων, τόκων και αποσβέσεων 40%. Σχεδόν οι μισές προέρχονται από αγροδιατροφικό τομέα και ειδικά τον τομέα των τροφίμων. Πρόσθεσε πως απαιτούνται και φορολογικά κίνητρα για συγχωνεύσεις, ώστε να δημιουργηθούν μεγαλύτερα μεγέθη στις επιχειρήσεις, ειδικά τώρα που ανασυντάσσεται το τοπίο λόγω των κόκκινων δανείων. Αντίστοιχο μοντέλο εφαρμόστηκε π.χ. στη Γαλλία.

Ο κ. Αρίστος Δοξιάδης, εταίρος στην εταιρεία επιχειρηματικών συμμετοχών BigPi Ventures, που επίσης χρηματοδοτείται από το Equifund, είπε πως τα startups συμμετέχουν άμεσα στο inclusive growth (στην ανάπτυξη για όλους) αν στηθούν σωστά, καθώς «ενισχύουν τον ρόλο της ελληνικής οικονομίας στη διεθνή αγορά, μας βοηθούν να μην είμαστε μια μικρή επαρχία που απλώς ακολουθεί τα δυτικά καταναλωτικά πρότυπα. Βοηθούν κάποιους να μετέχουν εκεί που δημιουργείται ο καινούργιος πλούτος». Ο κ. Δοξιάδης αναφέρθηκε στο παράδειγμα της ελληνικής εταιρείας Workable, η οποία ξεκίνησε με 700.000 ευρώ από το Openfund (την προηγούμενη εταιρεία επενδύσεων που συμμετείχε ο κ. Δοξιάδης) και μέχρι σήμερα έχει αντλήσει 35 εκατ. ευρώ από διεθνείς επενδυτές. Οι εταιρείες επιχειρηματικών συμμετοχών (private equity) κατά τον κ. Δοξιάδη «μέσα από μηχανισμούς διαφάνειας, υψηλούς στόχους και αξιοκρατία, δίνουμε τη δυνατότητα να δουλέψουν άνθρωποι σε καινοτόμες επιχειρήσεις που δεν έχουν τις απαραίτητες διασυνδέσεις».

Οι πετυχημένες startups μπορούν να μεγαλώσουν πολύ γρήγορα, σε ορίζοντα 5 έως 10 χρόνων, «σε ελληνικά μέτρα». Οπως είπε ο κ. Δοξιάδης, «δεν μπορείς να δουλεύεις μόνο με μικρές επιχειρήσεις. Πρέπει να ενισχύσεις και τις μεγάλες».

Ο κ. Γ. Καλτσάς, επικεφαλής του τμήματος δανειοδοτήσεων για την Ελλάδα στην ΕΤΕπ, είπε πως η τράπεζα ήρθε στην Ελλάδα το 1963 και παρέμεινε στη χώρα, με εξαίρεση τα επτά χρόνια της δικτατορίας. Το 2015 χρηματοδότησε την Ελλάδα με 1,5 δισ. ευρώ και το 2018 έφτασαν το 1,8 δισ. ευρώ. Ο ίδιος τόνισε πως «έχουν περάσει οι εποχές που η Ελλάδα αντιμετωπιζόταν από την ΕΤΕπ ως εξαιρετική περίπτωση. Η Ελλάδα είναι ένας μέτοχος της ΕΤΕπ που αντιμετωπίζεται με κανονικότητα όπως οι άλλες χώρες. Και πρέπει να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στις επενδύσεις για τη χώρα, για τα Βαλκάνια και την Ευρώπη».

Η κα Ειρήνη Μποτονάκη, υπεύθυνη τραπεζικού τομέα για την Ελλάδα στην ΕΤΕπ, είπε πως «κατά τη διάρκεια της κρίσης έχουμε αυξήσει το ποσοστό χρηματοδότησης προς μικρομεσαίες. Μόνο τα τελευταία 2,5 χρόνια έχουμε διαθέσει 2,3 δισ. ευρώ στις ελληνικές τράπεζες, που με τη μόχλευση φτάνουν τα 4,6 δισ. ευρώ. Μέχρι στιγμής από τα 2,3 δισ. ευρώ τα 2,1 έχουν ήδη διοχετευθεί σε 2.251 επιχειρήσεις, που συνολικά απασχολούν 183.000 εργαζόμενους. Στο νέο πρόγραμμα χρηματοδότησης που έχουμε υπό επεξεργασία, θέλουμε να κάνουμε ακόμα πιο στοχευμένη παρέμβαση. Μας ενδιαφέρει, επίσης, η καταπολέμηση της νεανικής ανεργίας. Με την πρωτοβουλία Jobs for EU, προσφέρουμε κίνητρα σε επιχειρήσεις που προσλαμβάνουν νέους. 510 εκατ. ευρώ έχουν τοποθετηθεί από τις τράπεζες που έχουν δημιουργήσει 2.200 θέσεις εργασίας για νέους».

Ο κ. Γ. Τσακίρης, επικεφαλής του τμήματος επιχειρηματικής ανάπτυξης για την Ελλάδα στο EIF (European Investment Fund) που ανήκει στον όμιλο της ΕΤΕπ, είπε πως «προσπαθούμε να καλύπτουμε κενά χρηματοδότησης της αγοράς και κατ’ επέκταση συμβάλλουμε στο λεγόμενο inclusive growth αφού παρεμβαίνουμε σε τομείς που δύσκολα μπορούν να χρηματοδοτηθούν από τράπεζες». Τέτοια προγράμματα είναι το Cosme, το Horizon 2020, EaSI (μικροδάνεια μέχρι 25.000 ευρώ), το CCS Guarantee Facility (εγγυήσεις σε εταιρείες του τομέα πολιτισμού) και Erasmus+ για εγγύηση φοιτητικών δανείων (π.χ. για μεταπτυχιακά στο εξωτερικό με μεγάλη περίοδο χάριτος και μηδενικού επιτοκίου). Δυστυχώς στην Ελλάδα δεν έχουν αναπτυχθεί τα δύο τελευταία προϊόντα του EIF.

Ο κ. Χρ. Πουρής, σύμβουλος χρηματοδοτήσεων στον όμιλο της ΕΤΕπ, είπε πως η τράπεζα «παρέχει και συμβουλευτική σε δημόσιους φορείς για υιοθέτηση καλών πρακτικών και μεταφορά τεχνογνωσίας στο πώς μπορούν κάποια πράγματα να γίνουν καλύτερα». Αναφέρθηκε ιδιαίτερα στην αγορά της αλληλέγγυας και κοινωνικής οικονομίας, η οποία «έχει μεγάλες προοπτικές και δυναμική. Η χρηματοδότηση είναι το ένα κομμάτι, όμως, που θα συμβάλει στην ανάπτυξή τους».