Νόμος Κατσέλη: Τι κρίνεται στο παζάρι της τελευταίας στιγμής

Στις 28 Φεβρουαρίου, οι διατάξεις του άρθρου 9 παράγραφος 2 του νόμου Κατσέλη για την προστασία της πρώτης κατοικίας παύουν να ισχύουν. Το σενάριο παράτασης ξορκίζεται τόσο από την ελληνική κυβέρνηση όσο και από τους θεσμούς, με τις δύο πλευρές να συνεχίζουν τις διαβουλεύσεις προκειμένου να λάβει σάρκα και οστά, υπό μορφή νομοσχεδίου, το διάδοχο πλαίσιο προστασίας της πρώτης κατοικίας.

Σε χρόνο παράλληλο εξελίσσεται μια ακόμα «διαπραγμάτευση» ανάμεσα στην κυβέρνηση και τους εγχώριους τραπεζίτες. Για το σκοπό αυτό πραγματοποιείται νέο ραντεβού μεταξύ των τραπεζιτών και των κκ Λιάκου-Φλαμπουράρη στο Μέγαρο Μαξίμου.

Κάθε μέρα που περνά, οι πιθανότητες ψήφισης του νέου πλαισίου και λειτουργίας της νέας πλατφόρμας μέσω της οποίας θα διεκπεραιώνονται οι αιτήσεις υπαγωγής έως τις 28 Φεβρουαρίου περιορίζονται, αυξάνοντας τον κίνδυνο από την 1η Μάρτη οι δανειολήπτες με «κόκκινες» υποχρεώσεις αλλά εντός της περιμέτρου των νέων ορίων να βρεθούν σε... κενό αέρος.

Σε αυτό το σενάριο, πληροφορίες επιμένουν πως έχει συμφωνηθεί ένα άτυπο μορατόριουμ με τις τράπεζες, ώστε για όσο χρόνο διαρκέσει η εκκρεμότητα να μη γίνονται πλειστηριασμοί ακινήτων δανειοληπτών που δικαιούνται προστασίας.

«Ισχύει αλλά δεν θα επιβεβαιωθεί ποτέ από τους εμπλεκόμενους», αναφέρει πηγή με γνώση των διεργασιών. Τραπεζικές πηγές επί του θέματος σημειώνουν πως δεν ετέθη θέμα παγώματος των πλειστηριασμών για τις συγκεκριμένες κατηγορίες δανειοληπτών στη συμφωνία κυβέρνησης-τραπεζών, ενώ συμπληρώνουν πως πρόκειται για θεωρία της κυβέρνησης.

Τραπεζίτες και κυβέρνηση, δεν είναι υπερβολή να ειπωθεί, επιχειρούν από κοινού να γράψουν τις διατάξεις του νέου νομοσχεδίου, ώστε να συνδυάζονται και το αναγκαίο -ιδίως σε προεκλογική περίοδο- κοινωνικό περίβλημα και οι ανάγκες του τραπεζικού συστήματος για ταχεία μείωση των κόκκινων δανείων.

Την ίδια ώρα, σε Βρυξέλλες και Φρανκφούρτη, οι προτάσεις της κυβέρνησης ζυγίζονται και όπως αναφέρουν πληροφορίες, έχουν εντοπιστεί ορισμένα σοβαρά ζητήματα επί των οποίων εγείρονται ερωτήματα.

Τα ερωτήματα

Το βασικότερο εξ αυτών αφορά στον λεγόμενο «ηθικό κίνδυνο». Όπως εξηγούν πηγές, με την αρχική μορφή των προτάσεων υπάρχει ο κίνδυνος να θεωρηθεί ότι οι προτεινόμενες διατάξεις θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ενισχυτικά προς τη φοροδιαφυγή, με τελικό αποτέλεσμα την «επιβράβευσή τους με παροχή επιδόματος δόσης».

Η παρατήρηση αυτή έρχεται να «πατήσει» στις αρχικές προβλέψεις ένταξης στο νέο πλαίσιο και κόκκινων δανειοληπτών από τους κόλπους των ελεύθερων επαγγελματιών. Το όριο των 12.500 ευρώ (για το εισόδημα) κρίνεται ιδιαιτέρως υψηλό για αυτή την κατηγορία, ιδίως εάν ληφθεί υπόψη ότι εννιά στους δέκα ελεύθερους επαγγελματίες δηλώνουν εισόδημα χαμηλότερο από 7.000 ευρώ.

Ερωτήματα εγείρονται, ιδίως για την ίδια κατηγορία δανειοληπτών και αναφορικά με τα περιουσιακά κριτήρια. Το όριο των 250.000 σε αξία πρώτης κατοικίας κρίνεται ελλιπές και όπως μεταφέρεται από αρμόδιες πηγές, «θα μπορούσε να ικανοποιηθεί η τράπεζα από άλλα περιουσιακά στοιχεία του οφειλέτη». Αν για παράδειγμα υπάρχουν στην κατοχή του, εκτός από την πρώτη κατοικία η οποία έχει εγγραφεί ως υποθήκη για το κόκκινο δάνειο, και καταθέσεις, μετοχές, ομόλογα, σκάφη αναψυχής ή άλλα περιουσιακά στοιχεία, τίθενται ερωτήματα για την τύχη τους.

Ένα επιπρόσθετο ερώτημα έχει σχέση με τον χρόνο. Πόσο θα διαρκεί αυτό το νέο πλαίσιο προστασίας της πρώτης κατοικίας και με ποια περιοδικότητα θα πρέπει να επανεξετάζεται η εισοδηματική-περιουσιακή κατάσταση του οφειλέτη. Σε εκκρεμότητα παραμένει επίσης η απάντηση του SSM στο σκέλος των πρόσθετων προβλέψεων που θα πρέπει να σχηματίσουν οι τράπεζες.

Όπως δήλωσε χθες (στην ΕΡΤ) ο ειδικός γραμματέας ιδιωτικού χρέους Φώτης Κουρμούσης, «είμαστε πολύ κοντά σε συνολική συμφωνία, για να έρθει στη Βουλή την επόμενη εβδομάδα το νομοσχέδιο» ενώ όπως ο ίδιος διευκρίνισε, η επιδότηση δεν θα είναι οριζόντια για όλους (στο 1/3 της δόσης), η κατάσταση του δανειολήπτη θα επανεξετάζεται με την πάροδο του χρόνου, για να διαπιστωθεί εάν στο μεσοδιάστημα αυξηθούν τα εισοδήματά του (ώστε να κόβεται η επιδότηση). Ο ίδιος ξεκαθάρισε, άλλωστε, ότι όποιος έχει κάνει αίτηση προστασίας, αυτή θα εξεταστεί με τα κριτήρια του νόμου που ίσχυε όταν έκανε την αίτηση.

Τραπεζικές πηγές, την ίδια ώρα, αναφέρουν πως αναφορικά με όσους έχουν υποβάλει αίτηση στον υφιστάμενο νόμο «δεν μπορεί κανένας να τους αναγκάσει να ενταχθούν στο νέο νόμο». Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, πάντως, οι τράπεζες ζήτησαν από την Ειδική Γραμματεία Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους να κάνει έναν προέλεγχο των στοιχείων όσων περιμένουν δικάσιμο, για να διαπιστωθεί πόσοι πληρούν τα κριτήρια. Κι αυτό διότι σήμερα ο δικηγόρος φτιάχνει τον φάκελο, τον καταθέτει στη γραμματεία του Ειρηνοδικείου, δεν γίνεται κανένας έλεγχος αν πληροί τα κριτήρια του νόμου ο δανειολήπτης και όλοι παίρνουν ένταξη στη ρύθμιση και ασυλία μέχρι να εκδικαστεί η υπόθεση.

Παράλληλα, οι πληροφορίες αναφέρουν πως οι τράπεζες ζήτησαν να υπάρχει ένα ενιαίο σύστημα ρύθμισης/προστασίας για όλους και όχι ανάλογα με την επαγγελματική του δραστηριότητα ο δανειολήπτης να έχει τη δυνατότητα της επιλογής. Για παράδειγμα ένας επιχειρηματίας που έχει δάνειο με εγγύηση την πρώτη κατοικία μπορεί: να μπει στο πτωχευτικό δίκαιο, ενδεχομένως -ανάλογα με τα οικονομικά μεγέθη του- στον εξωδικαστικό, ενώ τώρα του δίνεται η δυνατότητα να μπει και στον νέο Κατσέλη.

Στην Αθήνα ο Μοσκοβισί

Με το θέμα των κόκκινων δανείων να αποτελεί τη βασική εκκρεμότητα για τη σύνταξη μιας θετικής έκθεσης από την πλευρά της Κομισιόν (μεγάλη βαρύτητα αποδίδεται και στην παράμετρο ΔEH, μετά και τον άκαρπο διαγωνισμό για τις λιγνιτικές μονάδες), οι θεσμοί φέρονται διατεθειμένοι να εξαντλήσουν κάθε περιθώριο χρόνου, ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος «ατυχήματος» με την εκταμίευση της δόσης του 1 δισ. ευρώ (640 εκατ. ευρώ από ANFAs και SMPs και περίπου 330 εκατ. ευρώ από την κατάργηση του επιτοκιακού πέναλτι).

Στις 27 Φεβρουαρίου η έκθεση της Κομισιόν θα δοθεί στη δημοσιότητα αλλά εάν έως τότε δεν έχουν κλείσει όλες οι ανοιχτές πληγές των 16 προαπαιτουμένων, θα υπάρξει ανοχή έως και το παρά πέντε της συνεδρίασης του Eurogroup στις 11 Μαρτίου. Αν έως και την τελευταία ώρα παραμένουν εκκρεμότητες, το πιθανότερο θεωρείται να μετατεθεί η συζήτηση για τη δόση στο Eurogroup του Απριλίου. Στο σενάριο αυτό, «χαλάει» το περιβάλλον έκδοσης νέου δεκαετούς ομολόγου μέσα στον Μάρτιο.

Εκκρεμότητες και προοπτικές αναμένεται να συζητηθούν σε επαφές με την ελληνική κυβέρνηση την ερχόμενη Πέμπτη 28 Φεβρουαρίου, κατά τη νέα επίσκεψη του κοινοτικού επιτρόπου Πιερ Μοσκοβισί. Ο επίτροπος επιβεβαίωσε τη συμμετοχή του στο Forum των Δελφών, αλλά πριν το συνέδριο αναμένεται να έχει επαφές στην Αθήνα.

Αισιόδοξος πάντως εμφανίστηκε ο Ευκλείδης Τσακαλώτος μιλώντας στο CNBC. «Εξακολουθεί να υπάρχει κάποια δουλειά που πρέπει να γίνει προκειμένου να περάσει η νομοθεσία που έχει ήδη συμφωνηθεί μέχρι το Eurogroup της 11ης Μαρτίου. Η έκθεση θα είναι ευνοϊκή, θα λέει πως τα έχουμε κάνει όλα αυτά. Υπάρχουν ένα δυο πράγματα που πρέπει να περάσουν από τη Βουλή, όμως είναι συμφωνημένη νομοθέτηση άρα πρόκειται για τυπικότητα μέχρι το Eurogroup της 11ης Μαρτίου».