Ολες οι αλλαγές για την ασφάλιση αμειβόμενων με «τίτλους κτήσης»

Από την 1η Φεβρουαρίου 2019 θα ισχύσει τελικά το νέο καθεστώς ασφάλισης όσων αμείβονται με παραστατικά παρεχόμενων υπηρεσιών, τους λεγόμενους τίτλους κτήσης, που στο παρελθόν ήταν γνωστοί και ως «αποδείξεις δαπάνης».

Ο υφυπουργός Κοινωνικής Ασφάλισης Τάσος Πετρόπουλος υπέγραψε χθες εγκύκλιο η οποία προβλέπει ότι οι ρυθμίσεις για την καταβολή ασφαλιστικών εισφορών στον ΕΦΚΑ, ύψους 20,28%, για τους αμειβόμενους με τίτλους κτήσης θα έχουν εφαρμογή σε συμβάσεις που καταρτίζονται από την 1η Φεβρουαρίου 2019. Η σχετική πλατφόρμα υποβολής των συμβάσεων αναμένεται να ανοίξει στον ΕΦΚΑ τις επόμενες ημέρες και θα καθορίζει εν πολλοίς το ύψος της τελικής εισφοράς αλλά και τον προβλεπόμενο χρόνο ασφάλισης.

Να σημειωθεί ότι η πολυαναμενόμενη υπουργική απόφαση, που εκδόθηκε στην εκπνοή του 2018, προέβλεπε την έναρξη εφαρμογής των ρυθμίσεων από τις αρχές του νέου έτους. Όμως, για λόγους ασφάλειας δικαίου, αποφασίστηκε ως νέα ημερομηνία εφαρμογής των ρυθμίσεων η 1η/2/2019, με δεδομένη την αύξηση του κατώτατου μισθού σε 650 ευρώ από την ίδια ημερομηνία.

Προσοχή: για γραπτές συμβάσεις που έχουν καταρτισθεί μέχρι 31/01/2019, ανεξάρτητα εάν το παραστατικό παρεχόμενων υπηρεσιών εκδοθεί πριν ή μετά την 1/2/2019, εφαρμόζεται το προγενέστερο καθεστώς. Αντίθετα, σε περίπτωση που υπάρχει προφορική συμφωνία μεταξύ ασφαλισμένου και αντισυμβαλλόμενου, ακόμη και αν αυτή έχει γίνει πριν από την 31/1/2019 ή δεν υπάρχει σύμβαση, οι νέες ρυθμίσεις εφαρμόζονται για παραστατικά που εκδίδονται μετά την 1/2/2019. Μάλιστα, για λόγους χρηστής διοίκησης, στην εγκύκλιο ξεκαθαρίζεται ότι δεν θα αναζητηθούν ασφαλιστικές εισφορές που έχουν καταλογισθεί για τίτλους κτήσης οι οποίοι έχουν εκδοθεί κατά το παρελθόν.

Η χθεσινή εγκύκλιος ξεκαθαρίζει επίσης ότι τα πρόσωπα που αμείβονται με παραστατικά παρεχόμενων υπηρεσιών καταβάλλουν ασφαλιστικές εισφορές υπέρ ΕΦΚΑ για κύρια σύνταξη, ύψους 13,33% και 6,95% για υγειονομική περίθαλψη (6,45% για παροχές σε είδος και 0,45% για παροχές σε χρήμα). Αυτές υπολογίζονται επί της καθαρής αξίας του παραστατικού, όπως προκύπτει μετά την αφαίρεση του αναλογούντος φόρου (20%) και άλλων επιβαρύνσεων (χαρτόσημο -3,60%). Μάλιστα, αποσαφηνίζεται ότι στις περιπτώσεις που η καθαρή αξία του παραστατικού είναι κάτω από τα 650 ευρώ (νέος βασικός μισθός), οι ασφαλιστικές εισφορές υπολογίζονται επί της καθαρής αξίας του παραστατικού και όχι επί του βασικού μισθού.

Στον αντίποδα βέβαια, ισχύουν οι προβλέψεις για πλαφόν στις περιπτώσεις που η καθαρή αξία του παραστατικού υπερβαίνει τις 6.500 ευρώ, ήτοι το δεκαπλάσιο του βασικού μισθού. Σε αυτή την περίπτωση και υπό την προϋπόθεση ότι η διάρκεια της σύμβασης θα είναι ενός μήνα, οι ασφαλιστικές εισφορές υπολογίζονται επί του δεκαπλάσιου του βασικού μισθού, ακόμη κι αν η αξία του παραστατικού ανέρχεται σε έως και 10.000 ευρώ.

Σε περίπτωση που εντός του ίδιου μήνα εκδίδονται για τον ίδιο ασφαλισμένο περισσότερα του ενός παραστατικά, τα εισοδήματα δεν αθροίζονται. Τα προβλεπόμενα εφαρμόζονται αυτοτελώς για κάθε έναν τίτλο κτήσης.

Εάν ο αμειβόμενος με τίτλο κτήσης ασκεί άλλη επαγγελματική δραστηριότητα, μισθωτή ή μη μισθωτή χωρίς την υποχρέωση έναρξης επαγγελματικής δραστηριότητας στη Δ.Ο.Υ., για την οποία υπάγεται στην ασφάλιση άλλου, πλην του ΟΑΕΕ, πρώην φορέα κύριας ασφάλισης, εφαρμόζονται οι διατάξεις περί παράλληλης ασφάλισης.

Στις περιπτώσεις που για την άλλη ασκούμενη επαγγελματική δραστηριότητα προκύπτει υποχρέωση ασφάλισης στον πρώην ΟΑΕΕ για άσκηση δραστηριότητας χωρίς υποχρέωση έναρξης επαγγελματικής δραστηριότητας στη Δ.Ο.Υ. (για παράδειγμα ασφάλιση στον ΟΑΕΕ λόγω συμμετοχής σε εταιρεία), ασφαλιστικές εισφορές που έχουν καταβληθεί εντός του έτους για τα παραστατικά παρεχόμενων υπηρεσιών που εκδίδονται, λαμβάνονται υπόψη κατά τη διαδικασία της ετήσιας εκκαθάρισης των ασφαλιστικών εισφορών (παραδείγματα 1-2).

Υπολογισμός χρόνου ασφάλισης

Για τον υπολογισμό του χρόνου ασφάλισης, καθοριστικής σημασίας είναι η ύπαρξη ή όχι γραπτής σύμβασης και η διάρκεια αυτής.

Εάν για παράδειγμα υπάρχει σύμβαση, διάρκειας μεγαλύτερης του μήνα, ως χρόνος ασφάλισης λαμβάνεται το πηλίκο της καθαρής αξίας του παραστατικού, επί της οποίας έχουν υπολογιστεί οι ασφαλιστικές εισφορές, δια του βασικού μισθού.Προσοχή όμως, γιατί ο χρόνος ασφάλισης που προκύπτει από τη διαίρεση δεν μπορεί να υπερβαίνει τον χρόνο ασφάλισης που προκύπτει από τη σύμβαση. Εάν υπερβαίνει, τότε ο χρόνος ασφάλισης περιορίζεται στον χρόνο ασφάλισης που προκύπτει με βάση τη σύμβαση. Οι ασφαλιστικές εισφορές που έχουν καταβληθεί για τον πλεονάζοντα χρόνο κατανέμονται ισομερώς στους μήνες ασφάλισης που προκύπτουν βάσει της σύμβασης. Εάν μετά τον ανωτέρω επιμερισμό προκύπτει υπέρβαση του ανώτατου ορίου μηνιαίου εισοδήματος (σήμερα 6.500 ευρώ), τότε οι επιπλέον εισφορές επιστρέφονται στον ασφαλισμένο ως αχρεωστήτως καταβληθείσες.

Ως ημερομηνία έναρξης και λήξης της ασφάλισης λαμβάνεται η ημερομηνία που προκύπτει από τη γραπτή σύμβαση (παραδείγματα 3 - 4).

Ύπαρξη γραπτής σύμβασης διάρκειας μέχρι ένα μήνα

Στην περίπτωση που υπάρχει γραπτή σύμβαση διάρκειας μέχρι ένα μήνα ή 25 ημέρες ασφάλισης, για τον καθορισμό του χρόνου ασφάλισης εξετάζεται εάν το ημερήσιο εισόδημα, όπως προκύπτει από το πηλίκο της καθαρής αξίας του παραστατικού προς τον αριθμό των ημερών απασχόλησης, υπερβαίνει ή όχι το 1/25 του κατώτατου μισθού, δηλαδή το ποσό των 26 ευρώ. Εάν το υπερβαίνει, τότε ως χρόνος ασφάλισης λαμβάνεται ο χρόνος που καθορίζεται στη σύμβαση. Εάν όχι, τότε ο χρόνος ασφάλισης, η έναρξη και η λήξη της ασφάλισης, προκύπτει σύμφωνα με τη γραπτή σύμβαση διάρκειας μεγαλύτερης του μήνα (παραδείγματα 5 - 6).

Μη κατάρτιση γραπτής σύμβασης ή προφορική συμφωνία

Σε περίπτωση που δεν υπάρχει γραπτή σύμβαση ή η συμφωνία είναι προφορική, ο χρόνος ασφάλισης προκύπτει σύμφωνα με τα ανωτέρω για την περίπτωση ύπαρξης σύμβασης με διάρκεια μεγαλύτερη του μήνα.
Ως ημερομηνία έναρξης της ασφάλισης λαμβάνεται η ημερομηνία έκδοσης του παραστατικού και ως ημερομηνία λήξης της ασφάλισης εκείνη που προκύπτει σύμφωνα με τον υπολογισθέντα χρόνο ασφάλισης.

Τι πρέπει να κάνει ο ασφαλισμένος

Ειδικότερα, προβλέπεται ότι ο ασφαλισμένος θα πρέπει να απογράφεται στον ΕΦΚΑ για την ιδιότητά του ως απασχολούμενου με παραστατικό παρεχόμενων υπηρεσιών πριν από την έκδοση του παραστατικού, και αντίστοιχα ο αντισυμβαλλόμενος - αποδέκτης των υπηρεσιών να έχει απογραφεί ή να απογράφεται ως εργοδότης.

Τα στοιχεία που απαιτούνται για τον καθορισμό του χρόνου ασφάλισης και του ύψους των ασφαλιστικών εισφορών καταχωρούνται σε σχετική εφαρμογή στις ηλεκτρονικές υπηρεσίες του ΕΦΚΑ, μέχρι το τέλος του μήνα που εκδίδεται το παραστατικό.

Οι ασφαλιστικές εισφορές που προκύπτουν σύμφωνα με την κοινοποιούμενη ρύθμιση βαρύνουν τον ασφαλισμένο, παρακρατούνται από τον αντισυμβαλλόμενο και καταβάλλονται μέχρι το τέλος της τελευταίας εργάσιμης ημέρας του επόμενου μήνα της έκδοσης του παραστατικού. Σε περίπτωση εκπρόθεσμης καταβολής τους επιβαρύνονται με τις προβλεπόμενες προσαυξήσεις και βεβαιώνονται προς είσπραξη σύμφωνα με τα προβλεπόμενα για τις ασφαλιστικές εισφορές. Τα σχετικά ποσά των προσαυξήσεων βαρύνουν τον εκδότη του παραστατικού.

Τι ισχύει για συνταξιούχους

Στις περιπτώσεις συνταξιούχων, οι οποίοι αμείβονται με παραστατικά παρεχόμενων υπηρεσιών, ανάλογα με τον χρόνο ασφάλισης, όπως αυτός υπολογίζεται κάθε φορά, επέρχεται αναλογική περικοπή της σύνταξής τους.

Παραδείγματα

Παράδειγμα 1

Πωλητής του περιοδικού «Σχεδία» πουλάει μηνιαίως 160 περιοδικά, με ακαθάριστη αμοιβή 2,70 ευρώ ανά πωλούμενο περιοδικό (όπως αυτή προκύπτει μετά την αφαίρεση από την τιμή του περιοδικού ύψους 4 ευρώ, του ΦΠΑ και των λειτουργικών εξόδων).

Για την εν λόγω δραστηριότητα αμείβεται με παραστατικό παρεχόμενων υπηρεσιών (πρώην τίτλος κτήσης).
Το συνολικό ύψος της μηνιαίας αμοιβής ανέρχεται σε 432 ευρώ (160 περιοδικά x 2,70 ευρώ).

Οι ασφαλιστικές εισφορές υπολογίζονται επί της καθαρής αξίας του παραστατικού, δηλαδή επί της καθαρής μηνιαίας αμοιβής, η οποία προκύπτει μετά την αφαίρεση του φόρου (20%) και του χαρτοσήμου (3,60%).

Συνεπώς οι ασφαλιστικές εισφορές θα υπολογιστούν επί του ποσού 330,05 ευρώ [432 ευρώ - (23,60% x 432 ευρώ)].

Ασφαλιστικές εισφορές

Για κύρια σύνταξη: 330,05 x 13,33% = 44 ευρώ
Για υγειονομική περίθαλψη: 330,05 x 6,95% = 22,94 ευρώ
Σύνολο: 66,94 ευρώ

Παράδειγμα 2

Άτομο που διενεργεί προωθητικές πωλήσεις είτε αυτοτελώς είτε συνδεόμενο με συναφείς επιχειρήσεις αμείβεται με παραστατικό παρεχόμενων υπηρεσιών ύψους 250 ευρώ.

Η καθαρή αξία του παραστατικού ανέρχεται σε 191 ευρώ [250 - (23,60% x 250 ευρώ)].

Ασφαλιστικές εισφορές

Για κύρια σύνταξη: 191 x 13,33% = 25,46 ευρώ
Για υγειονομική περίθαλψη: 191 x 6,95% = 13,28 ευρώ
Σύνολο: 38,74 ευρώ

Παράδειγμα 3

Έστω την 1/5/2019 εκδίδεται παραστατικό παρεχόμενων υπηρεσιών, για την παροχή των οποίων έχει καταρτιστεί γραπτή σύμβαση διάρκειας δύο μηνών (από 1/3/2019 έως 30/4/2019).

Η καθαρή αξία του παραστατικού, μετά την αφαίρεση των αναλογούντων φόρων και επιβαρύνσεων, είναι 1.000 ευρώ.

Ο χρόνος ασφάλισης σύμφωνα με τα ανωτέρω είναι 1 μήνας και 14 ημέρες (1.000 /650 = 1,54, δηλαδή 1 μήνας και 13,5 ημέρες και εντέλει 1 μήνας και 14 ημέρες ασφάλισης).

Ημερομηνία έναρξης της ασφάλισης είναι η 1/3/2019 (ημερομηνία έναρξης απασχόλησης σύμφωνα με τη γραπτή σύμβαση) και ημερομηνία λήξης της ασφάλισης η 14/4/2019.

Παράδειγμα 4

Την 1/5/2019 εκδίδεται παραστατικό παρεχόμενων υπηρεσιών, για την παροχή των οποίων έχει καταρτιστεί γραπτή σύμβαση διάρκειας δύο μηνών (από 1/3/2019 έως 30/4/2019).

Η καθαρή αξία του παραστατικού, μετά την αφαίρεση των αναλογούντων φόρων και επιβαρύνσεων, είναι 8.000 ευρώ.

Ο χρόνος ασφάλισης σύμφωνα με τα ανωτέρω είναι 12 μήνες και 8 ημέρες ασφάλισης (8.000 / 650 = 12,31 δηλαδή 12 μήνες και 7,75 ημέρες και εν τέλει 12 μήνες και 8 ημέρες ασφάλισης).

Ο χρόνος ασφάλισης που προκύπτει σύμφωνα με τα ανωτέρω υπερβαίνει τη διάρκεια της σύμβασης (2 μήνες) και συνεπώς ο χρόνος ασφάλισης περιορίζεται στον χρόνο ασφάλισης που προκύπτει από τη σύμβαση, δηλαδή σε 2 μήνες.

Συνεπώς, ημερομηνία έναρξης της ασφάλισης είναι η 1/3/2019 και ημερομηνία λήξης της ασφάλισης η 30/4/2019.

Οι ασφαλιστικές εισφορές που έχουν καταβληθεί ύψους 1.622,40 (8.000 x 13,33% = 1.066,40 για την κύρια σύνταξη και 8.000 x 6,95% = 556 ευρώ για υγειονομική περίθαλψη) επιμερίζονται ισομερώς στους δύο μήνες. Δηλαδή θεωρείται ότι ο ασφαλισμένος κατέβαλε για τον μήνα Μάρτιο 2019 εισφορές ύψους 811,20 ευρώ και για τον μήνα Απρίλιο 2019 εισφορές ύψους 811,20 ευρώ.

Παράδειγμα 5

Την 1/5/2019 εκδίδεται παραστατικό παρεχόμενων υπηρεσιών, για την παροχή των οποίων έχει καταρτιστεί γραπτή σύμβαση διάρκειας 15 ημερών (από 1/3/2019 έως 15/3/2019).

Η καθαρή αξία του παραστατικού, μετά την αφαίρεση των αναλογούντων φόρων και επιβαρύνσεων, είναι 1.000 ευρώ.

Το ημερήσιο εισόδημα με βάση την καθαρή αξία του παραστατικού ανέρχεται σε 66,67 ευρώ (1.000 / 15 ημέρες), και υπερβαίνει το 1/25 του βασικού μισθού άγαμου μισθωτού (650 / 25 ημέρες = 26 ευρώ).

Συνεπώς ο χρόνος ασφάλισης είναι ο προβλεπόμενος από τη γραπτή σύμβαση, δηλαδή 15 ημέρες ασφάλισης.
Ημερομηνία έναρξης της ασφάλισης είναι η 1/3/2019 και ημερομηνία λήξης της ασφάλισης η 15/3/2019.

Παράδειγμα 6

Την 1/5/2019 εκδίδεται παραστατικό παρεχόμενων υπηρεσιών, για την παροχή των οποίων έχει καταρτιστεί γραπτή σύμβαση διάρκειας 15 ημερών (από 1/3/2019 έως 15/3/2019).

Η καθαρή αξία του παραστατικού, μετά την αφαίρεση των αναλογούντων φόρων και επιβαρύνσεων, είναι 300 ευρώ.

Το ημερήσιο εισόδημα με βάση την καθαρή αξία του παραστατικού ανέρχεται σε 20 ευρώ ( 300 ευρώ / 15 ημέρες), και δεν υπερβαίνει το 1/25 του βασικού μισθού άγαμου μισθωτού (650 / 25 ημέρες = 26 ευρώ).

Συνεπώς, εφαρμόζονται τα προβλεπόμενα για τις γραπτές συμβάσεις διάρκειας μεγαλύτερης του μήνα, και ο χρόνος ασφάλισης ανέρχεται σε 12 ημέρες ασφάλισης (300 / 650 = 0,46 δηλαδή 11,5 ημέρες και εντέλει 12 ημέρες ασφάλισης). Ημερομηνία έναρξης της ασφάλισης είναι η 1/3/2019 και ημερομηνία λήξης της ασφάλισης η 12/3/2019.

Παράδειγμα 7

Την 1/5/2019 εκδίδεται παραστατικό παρεχόμενων υπηρεσιών. Η καθαρή αξία του παραστατικού, μετά την αφαίρεση των αναλογούντων φόρων και επιβαρύνσεων, είναι 8.000.

Ο χρόνος ασφάλισης σύμφωνα με τα ανωτέρω είναι 12 μήνες και 8 ημέρες ασφάλισης (8.000/650 = 12,31 δηλαδή 12 μήνες και 7,75 ημέρες ασφάλισης και εντέλει 12 μήνες και 8 ημέρες ασφάλισης).

Ημερομηνία έναρξης της ασφάλισης είναι η 1/5/2019 και ημερομηνία λήξης της ασφάλισης η 12/5/2020.