Σκουπίδια: Το στοίχημα της πλαστικής σακούλας

Με αιχμή το σχέδιο περιορισμού της πλαστικής σακούλας μιας χρήσης και σειρά ρυθμίσεων με χαρακτήρα «μαστιγίου και καρότου», το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) επιχειρεί να ενεργοποιήσει τους δήμους ώστε να προχωρήσουν τα σχέδια διαχείρισης απορριμμάτων και να σταματήσει η χώρα να πληρώνει πρόστιμα στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Ο σχεδιασμός παρουσιάζει, πάντως, σοβαρή καθυστέρηση όπως δείχνουν και οι ελάχιστοι διαγωνισμοί που έχουν γίνει ανά την Ελλάδα για νέες μονάδες καθώς και οι ελάχιστες πρωτοβουλίες των ΟΤΑ για ουσιαστικό περιορισμό των σκουπιδιών που φτάνουν στις χωματερές ή τις μονάδες επεξεργασίας.

Χθες, κατά τη διάρκεια συνέντευξης Tύπου για το πιλοτικό έργο διανομής σακούλας πολλαπλών χρήσεων σε τέσσερις δήμους της χώρας, ο αναπληρωτής υπουργός Περιβάλλοντος Σωκράτης Φάμελλος είπε πως οι δημοτικοί άρχοντες έχουν ενημερωθεί με επιστολές πως μέτρα περιορισμού της ποσότητας απορριμμάτων που φτάνει στο τελικό στάδιο επεξεργασίας, με διαλογή στην πηγή κ.λπ., είναι απαραίτητα ώστε να αδειοδοτηθούν τα σχέδια των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ) στη διαχείριση των σκουπιδιών. Παράλληλα, με επιστολές, έχουν ενημερωθεί οι δημόσιες υπηρεσίες πως είναι υποχρεωτική η διαλογή στην πηγή για τα δικά τους απορρίμματα καθώς και σε χώρους συνάθροισης (ξενοδοχεία, εστιατόρια κ.λπ.).

Εντός των προσεχών ημερών, όπως είπε χθες ο πρόεδρος του Εθνικού Οργανισμού Ανακύκλωσης (ΕΟΑΝ) Δημήτρης Πολιτόπουλος, θα εκδοθεί νέα Κοινή Υπουργική Απόφαση (ΚΥΑ), η οποία προβλέπει πως όλοι οι δήμοι της χώρας καλούνται να καταθέσουν στον οργανισμό τον τρόπο εφαρμογής του τοπικού σχεδίου διαχείρισης απορριμμάτων, πώς θα εφαρμόσουν τα τέσσερα ρεύματα διαλογής στην πηγή (χαρτί, γυαλί, πλαστικό, μέταλλο), πώς ακριβώς θα καλύψουν τους άλλους εθνικούς στόχους ανακύκλωσης /διαχείρισης αποβλήτων κ.ά. Ταυτόχρονα, σε πληροφοριακό σύστημα του ΕΟΑΝ θα καταγράφονται και θα παρακολουθούνται τα αποτελέσματα των τοπικών σχεδίων διαχείρισης αποβλήτων.

Σακούλες πολλαπλών χρήσεων σε κάθε σπίτι μέσω των δήμων

Τόσο ο κ. Φάμελλος όσο και οι τέσσερις δήμαρχοι των περιοχών που συμμετέχουν στο πιλοτικό πρόγραμμα διανομής σακούλας πολλαπλών χρήσεων καθώς και τροχήλατων αμαξιδίων (για τους πιο ηλικιωμένους) υποστήριξαν πως πρόκειται για σχέδιο που συμβάλλει στην ενεργοποίηση των πολιτών στον τομέα της ανακύκλωσης.

Το πιλοτικό πρόγραμμα αποτελεί τον προπομπό για τον μεγάλο διαγωνισμό, ύψους 13.000.000 ευρώ που προωθεί ο ΕΟΑΝ, ώστε να προμηθευτεί περίπου 10.800.000 τσάντες πολλαπλής χρήσης (πλαστικές και υφασμάτινες), που θα μοιραστούν σε ολόκληρη τη χώρα, μέσω των δήμων. Μάλιστα, όπως είπε ο κ. Πολιτόπουλος, ο σχεδιασμός για τις υφασμάτινες τσάντες έγινε από τη γνωστή σχεδιάστρια μόδας Σίλια Κριθαριώτη. Ο διαγωνισμός για τα 10.800.000 τσάντες θα προκηρυχθεί μέσα στο πρώτο τετράμηνο, σε συνεργασία με τη Γ.Γ. Εμπορίου και ο ανάδοχος θα υπογράψει συμφωνία-πλαίσιο.

Τελικά στοιχεία για το ποσοστό περιορισμού της λεπτής πλαστικής σακούλας από τον πρώτο χρόνο εφαρμογής του περιβαλλοντικού τέλους των 0,03 ευρώ (που αυξήθηκε σε 0,07 ευρώ από 1η Ιανουαρίου 2019) δεν υπάρχουν. Όμως τα έσοδα του δημοσίου (που θα επιστραφούν στους πολίτες μέσω της διανομής των τσαντών πολλαπλών χρήσεων) βαίνουν μειούμενα, εξέλιξη που δείχνει πως η χρήση περιορίζεται.

Η Ε.Ε. έχει θέση ως στόχο για την Ελλάδα τη μείωση της χρήσης σε 90 πλαστικές σακούλες ανά άτομο τον χρόνο μέχρι το τέλος του 2019 και σε 40 πλαστικές σακούλες μέχρι το 2025. Με βάση τα στοιχεία του εννεαμήνου 2018, προκύπτει συνεχής μείωση των εσόδων από το περιβαλλοντικό τέλος, από 6,1 εκατ. ευρώ στο πρώτο τρίμηνο σε 4,64 εκατ. ευρώ στο τρίτο τρίμηνο. Πρόκειται για έσοδα που αντιστοιχούν σε περίπου 48 σακούλες ανά κάτοικο για το εννεάμηνο (περίπου 64 για το σύνολο του έτους).

Στον τρόπο με τον οποίο θα διανεμηθούν οι σακούλες πολλαπλών χρήσεων στους δήμους τους και στις πρωτοβουλίες που έχουν αναλάβει στον τομέα της ανακύκλωσης αναφέρθηκαν οι τέσσερις δήμαρχοι που συμμετέχουν στο πιλοτικό, Χαλανδρίου Σίμος Ρούσος, Ναυπακτίας Παναγιώτης Λουκόπουλος, Βόλβης Διαμαντής Λιάμας και Αλοννήσου Πέτρος Βαφίνης. Με το πιλοτικό πρόγραμμα θα μοιραστούν στους πολίτες των τεσσάρων δήμων 48.000 πλαστικές σακούλες πολλαπλών χρήσεων, 10.156 πάνινες τσάντες και 2.380 καροτσάκια. Στόχος είναι να ολοκληρωθεί η διανομή μέχρι τον Απρίλιο-Μάιο.

Όπως τόνισε χθες ο δήμαρχος Χαλανδρίου Σίμος Ρούσσος, «το πρόγραμμα της πιλοτικής διανομής της σακούλας πολλαπλών χρήσεων εφαρμόζεται ως ένα τμήμα της γενικότερης προσπάθειας που ήδη γίνεται στο Χαλάνδρι από το 2014 σε σχέση με την ανακύκλωση και νομίζουμε πως θα βοηθήσει σημαντικά». Ο κ. Ρούσσος είπε πως «ήδη από το 2015 προχωρήσαμε σε πρόγραμμα ξεχωριστής διαλογής του χαρτιού με χίλιους κάδους. Η αστοχία του υλικού στον κίτρινο κάδο είναι της τάξης του 3% έως 5%, δηλαδή έχουμε 95% καθαρό χαρτί. Εχουμε εφαρμόσει τα τρία διαφορετικά ρεύματα στα σχολεία, έχουμε καφέ κάδους οικιακής κομποστοποίησης που μοιράζουμε στους πολίτες». Μέσω της συμμετοχής σε κοινοτικό πρόγραμμα, ο δήμος Χαλανδρίου προωθεί πρόγραμμα κομποστοποίησης οικιακών αποβλήτων της κουζίνας, που αυτές τις ημέρες θα επεκταθεί σε 10.000 κατοίκους.

Υψηλό ποσοστό ανακύκλωσης (20%) έχει και ο δήμος Ναυπακτίας, όπως τόνισε ο δήμαρχος Παν. Λουκόπουλος, ενώ στις ιδιομορφίες του δήμου Βόλβης αναφέρθηκε ο κ. Λιάμας. «Στόχος μας δεν είναι να μειώσουμε αλλά να εξαφανίσουμε την πλαστική σακούλα» είπε ο δήμαρχος Αλοννήσου Π. Βαφίνης. Ο πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανιών Πλαστικών Ελλάδος Δημ. Σύρμος αναφέρθηκε στη στάση που τηρεί ο κλάδος και τόνισε πως το εθνικό σχέδιο για την κυκλική οικονομία είναι πρόκληση για όλους.