Τουρισμός: Οκτώ επιχειρηματίες ανοίγουν τα χαρτιά τους

Γεωπολιτικές εξελίξεις, Brexit, επάνοδος των ανταγωνιστών, ψηφιακή επανάσταση αλλά και υπερφορολόγηση, Αirbnb και εργαλεία για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του ελληνικού τουριστικού προϊόντος. Οι μεταβλητές που μπορούν να επηρεάσουν την εξέλιξη των μεγεθών του τουρισμού πληθαίνουν χρόνο με τον χρόνο. Η χρονιά που μόλις ξεκίνησε φαίνεται πως θα είναι από τις πιο δύσκολες των τελευταίων χρόνων καθώς οι πιθανότητες νέων ρεκόρ αντιρροπούνται από τις ανησυχίες για «φρένο», ύστερα από τον καλπασμό των τελευταίων χρόνων.

Oι παράγοντες του χώρου που έσκυψαν πάνω από τη γυάλινη σφαίρα της χρονιάς που μόλις ξεκίνησε, για να διακρίνουν τα σημάδια ενός ταξιδιωτικού κόσμου που μεταλλάσσεται ταχύτατα, συμφωνούν χωρίς δυσκολία: Ένας κύκλος κλείνει και ο επόμενος πρέπει να βρει τον ελληνικό τουρισμό με σχέδιο που θα αντικρίζει το μέλλον!

Τους απευθύναμε ένα κοινό ερώτημα: Ποια θέματα/μέτωπα/μεταβλητές θα κρίνουν τις επιδόσεις του ελληνικού τουρισμού αλλά και την κατάσταση των επιχειρήσεων του χώρου το 2019;
Ιδού τι διέκριναν, σκύβοντας πάνω από τη γυάλινη σφαίρα τους…

Γιάννης Ρέτσος, πρόεδρος Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ)

Μετά από μια εξακολουθητικά καλή χρονιά στον τουρισμό, η εξέλιξη των βασικών μεγεθών της χώρας και κατ' επέκταση των αποτελεσμάτων των επιχειρήσεων του τομέα, το 2019 αναμένεται να διαμορφωθεί από μία σειρά εσωτερικών αλλά και εξωγενών παραγόντων.

Το οικονομικό περιβάλλον, όπως θα εξελιχθεί στην Ευρώπη, είναι μία παράμετρος σε σχέση με το διαθέσιμο εισόδημα για τα ταξίδια των επισκεπτών μας, ειδικά για τις σημαντικές αγορές από τις οποίες παραδοσιακά έχουμε αυξημένη ζήτηση, όπως η Γερμανία και η Μεγάλη Βρετανία.  Ιδιαίτερα για την περίπτωση της Βρετανίας, αναμένουμε τις εξελίξεις από τη διαδικασία εξόδου της χώρας από την Ε.Ε. και τον βαθμό που θα επηρεάσουν το ταξιδιωτικό ρεύμα Βρετανών τουριστών προς την Ελλάδα.

Ταυτόχρονα, θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας την ταχεία ανάκαμψη των γειτονικών προορισμών, όπως της Τουρκίας και της Αιγύπτου, που προσφέρουν παρόμοιο τουριστικό προϊόν αλλά πιο ανταγωνιστικό σε οικονομικούς όρους.

Με βάση τα παραπάνω, η διατήρηση της θέσης μας σε αγορές με υψηλότερη μέση δαπάνη και περισσότερες ημέρες διαμονής θα πρέπει να αποτελέσει έναν από τους βασικούς μας στόχους για την πορεία των τουριστικών εσόδων και των διανυκτερεύσεων. Στην κατεύθυνση αυτή, απαιτούνται συγκεκριμένες ενέργειες για τη βελτίωση του επενδυτικού κλίματος αλλά και για το ζήτημα της υπερφορολόγησης των επιχειρήσεων του τομέα, που ακόμα δεν έχει αντιμετωπιστεί και συνεχίζει να επηρεάζει αρνητικά την ανταγωνιστικότητα του ελληνικού τουριστικού προϊόντος.

Αλέξανδρος Βασιλικός, πρόεδρος Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδας (ΞΕΕ)

Προκειμένου να διατηρήσουμε την υψηλή ζήτηση για το προϊόν μας και τις καλές επιδόσεις των τελευταίων ετών, μέσα στις συνθήκες που διαμορφώνει ένας διαρκώς εντεινόμενος ανταγωνισμός, θα πρέπει να δούμε με καθαρή ματιά την εθνική στρατηγική μας. Σε αυτή την κατεύθυνση θα πρέπει πρώτα απ' όλα να στηριχτεί το ελληνικό ξενοδοχείο, που είναι φορτωμένο με δυσθεώρητα φορολογικά βάρη και απροστάτευτο απέναντι στις αθέμιτες πρακτικές της παραξενοδοχίας των βραχυχρόνιων μισθώσεων.

Ταυτόχρονα, όμως, θα πρέπει να δούμε και τη μεγάλη εικόνα. Χρειαζόμαστε άμεσα μια συνολική αναβάθμιση της ποιότητας στην καθημερινότητα των προορισμών μας. Ποιότητα που θα απολαμβάνουν πρωτίστως οι μόνιμοι κάτοικοι και κατ' επέκταση και οι επισκέπτες. Ένας προορισμός που δεν είναι φιλικός και λειτουργικός για τους κατοίκους του δεν μπορεί να είναι και για τους επισκέπτες του. Η συγκυρία απαιτεί ένα ολοκληρωμένο και συνεκτικό πρόγραμμα, το οποίο θα αξιοποιεί όλα τα διαθέσιμα χρηματοδοτικά εργαλεία και το επενδυτικό ενδιαφέρον που υπάρχει, με στόχο την ενίσχυση και αναβάθμιση όλων των υποδομών που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο συνδέονται με την αναβάθμιση της ποιότητας στην καθημερινότητα.

Η επανατοποθέτηση της Ελλάδας στην παγκόσμια αγορά με ανταγωνιστικότερους όρους, μέσα από νέες, σύγχρονες, καινοτόμες και πρωτοποριακές υποδομές είναι το μεγάλο στοίχημα που πρέπει να κερδηθεί, εμπλουτίζοντας το προϊόν μας, ανανεώνοντας την εικόνα των προορισμών και δίνοντας διαρκώς νέους λόγους στους επισκέπτες να έρχονται στη χώρα μας όλους τους μήνες του χρόνου.

Γρηγόρης Τάσιος, πρόεδρος Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων (ΠΟΞ)

Κρίσιμη η άμεση ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας

Το 2019 δεν προσφέρεται για ωραιοποιήσεις. Ο ανταγωνισμός στην ευρύτερη γειτονιά μας επανακάμπτει και μπορεί να υπήρξε μια κινητικότητα στις προκρατήσεις την περίοδο των εορτών, αλλά η τάση αυτή πρέπει να επιβεβαιωθεί. Κύρια αγορά θα είναι η γερμανική, με τη βρετανική να αποτελεί ερωτηματικό, αν και το Brexit δεν επηρεάζει τα ταξίδια στην Ε.Ε. Η ρωσική αγορά συνιστά επίσης ερωτηματικό σε σχέση με την άνοδο της Τουρκίας και γενικότερα θα πρέπει να περιμένουμε μέχρι τον Μάρτιο για να έχουμε πιο καθαρή εικόνα.

Σε κάθε περίπτωση, η ανταγωνιστικότητα είναι «κλειδί» και υπάρχουν τρεις μεγάλες προτεραιότητες που απαιτούν άμεσες ολοκληρωμένες απαντήσεις, ξεπερνώντας τη γραφειοκρατία των συναρμοδιοτήτων.

Πρώτον, η ελάφρυνση του ελληνικού ξενοδοχείου από δυσθεώρητα φορολογικά και ασφαλιστικά βάρη, από πνευματικά και συγγενικά δικαιώματα, την ώρα μάλιστα που είναι εκτεθειμένο και απροστάτευτο στην ανεξέλεγκτη παραξενοδοχία των βραχυχρόνιων μισθώσεων. Όταν το ελληνικό ξενοδοχείο πρακτικά έχει σήμερα μηδενικά περιθώρια ευελιξίας, υπάρχουν λόγοι για να ανησυχούμε. Διότι στο τέλος της ημέρας πρέπει να ζουν και οι επιχειρήσεις και οι εργαζόμενοί τους και οι προμηθευτές τους και όχι μόνο να βγαίνουν πλεονάσματα στα δημόσια έσοδα.

Δεύτερον, το ζήτημα των δημόσιων υποδομών. Κανένας προορισμός που δεν έχει λύσει βασικά ζητήματα για την ποιότητα ζωής των κατοίκων του, δεν μπορεί να υποσχεθεί ποιότητα τουριστικής εμπειρίας στον επισκέπτη του. Καλές οι 365 μέρες τουρισμού, αλλά πρέπει να δίνουμε και σοβαρούς λόγους στον επισκέπτη για να το κάνει. Το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων είναι αναντίστοιχο των πραγματικών αναγκών της χώρας.

Τρίτον, οι επενδύσεις. Προϋποθέτουν υποστηρικτικό περιβάλλον αλλά δυστυχώς ακόμη δεν υπάρχει ούτε χωροταξικό. Επιπλέον, βλέπουμε μεγάλους tour operators να επενδύουν σε ξενοδοχεία για να μπορούν να αποκτήσουν έλεγχο στις τιμές, αλλά την ίδια στιγμή, κάθε επένδυση μεσαίου ξενοδόχου δεν υποστηρίζεται όπως θα έπρεπε. Το ΕΣΠΑ από μόνο του δεν φτάνει, όταν μάλιστα οι τράπεζες δεν έχουν επιστρέψει στην κανονικότητα του χρηματοδοτικού ρόλου τους.

Λύσανδρος Τσιλίδης, πρόεδρος Ομοσπονδίας Ελληνικών Ενώσεων Γραφείων Ταξιδίων & Τουρισμού (FedHATTA)

Θεματικός τουρισμός και στοχευμένη προβολή το «κλειδί»

Την τελευταία πενταετία, δώσαμε μεγάλη προσοχή στην προετοιμασία ενός έργου το οποίο βρίσκεται σε συνεχή εμπλουτισμό: το ΔΩΔΕΚΑ (www.dodekatravel.gr). Η συλλογή πληροφοριών για το ΔΩΔΕΚΑ κινείται σε δύο άξονες: αφενός, για να πληροφορήσει και αφετέρου, για να αποσαφηνίσει, μέσα από θεματικούς άξονες, το τουριστικό μας προϊόν.

Αναφέρομαι σε αυτό, γιατί αυτοί ακριβώς οι θεματικοί άξονες του τουρισμού είναι οι συνδυαστικοί παράγοντες που πιστεύουμε ότι θα λειτουργήσουν υποστηρικτικά για τον τουρισμό μας. Ο απώτερος σκοπός της δημιουργίας του ΔΩΔΕΚΑ είναι η επιβεβαίωση ότι η Ελλάδα αποτελεί προορισμό 12 μηνών. Υπάρχουν ταξιδιώτες απ’ όλο τον κόσμο, που πραγματοποιούν ταξίδια μεγαλύτερου χρόνου ή που αγαπούν να ταξιδεύουν εκτός θερινής περιόδου. Αυτό που παρουσιάζουμε στοχευμένα σε όλα τα forum και τις εκθέσεις που συμμετέχουμε, είναι ακριβώς αυτή η δυνατότητα της Ελλάδας να προσφέρει ταξίδια-εμπειρίες όλο τον χρόνο, σε όλες τις περιοχές της. Οι θεματικοί άξονες αγγίζουν τα ενδιαφέροντα κάθε ομάδας ταξιδιωτών: ο πολιτιστικός, ο θρησκευτικός, ο αθλητικός τουρισμός, ο οινοτουρισμός, ο τουρισμός γαστρονομίας, οι δραστηριότητες στη φύση -δεν υπάρχει γκάμα ενδιαφέροντος, που να μην μπορεί να βιωθεί στη χώρα μας, όλο τον χρόνο.

Αυτό πρέπει να προβάλλουν οι τουριστικές επιχειρήσεις, και αυτό ακριβώς είναι το δεύτερο θέμα στο οποίο θα σταθώ: Οι παρουσιάσεις και κάθε προβολή της χώρας μας στις διεθνείς διοργανώσεις θα πρέπει να στοχεύουν με συνέπεια και συνέχεια προς αυτή την κατεύθυνση. Δηλαδή, στο να προβάλλουν τις δυνατότητες της Ελλάδας ως τουριστικού προορισμού να εξυπηρετήσει τις απαιτήσεις των σύγχρονων ταξιδιωτών.

Ας μην ξεχνάμε ότι κάθε τουριστική αγορά έχει τις δικές της προτιμήσεις. Οι προσπάθειες προβολής θα πρέπει να γίνονται με γνώμονα τις προτιμήσεις αυτές, ώστε να αναφερόμαστε στο κατάλληλο κοινό, για κάθε προορισμό της χώρας που προβάλλουμε.

Αντώνης Στελλιάτος, πρόεδρος Ένωσης Πλοιοκτητών Ελληνικών Σκαφών Τουρισμού (ΕΠΕΣΤ)

Πέντε κινήσεις για να αξιοποιηθεί το θετικό momentum στο Γιώτινγκ

Έχουμε το καλύτερο προϊόν παγκοσμίως στον χώρο του Γιώτινγκ, με 5.000 νησιά και βραχονησίδες, 16.000 χιλιόμετρα ακτογραμμή, το κάθε νησί διαφορετικό από το άλλο. Όλα αποπνέουν αέρα Ελλάδας. Φεύγεις από το Αιγαίο και πας στο Ιόνιο και έχεις την αίσθηση ότι βρίσκεσαι σε άλλη χώρα. Μια Πελοπόννησο, που νομίζω ότι άλλο μέρος στον κόσμο δεν υπάρχει. Προσφέρει τα πάντα. Μοναδικές κλιματικές συνθήκες, ιδιαίτερη κουλτούρα, ήθη και έθιμα. Σε όποιο πέλαγος και να πλεύσεις, αναπνέεις πολιτισμό και ιστορία. Μοναδικά παγκοσμίως! Και τελική επιβράβευση, η εξαιρετική φιλοξενία που μόνο ο Έλληνας ξέρει να προσφέρει.

Το 2018 ήταν μια εξαιρετική χρονιά σε ό,τι αφορά τις ναυλώσεις των ελληνικών επαγγελματικών σκαφών. Αυτό οφείλεται στην τεράστια αύξηση του ελληνικού τουρισμού και στην άψογη συνεργασία με το Υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας και το Λιμενικό Σώμα - Ελληνική Ακτοφυλακή για την καταπολέμηση των ναυλώσεων σε σκάφη ξένης σημαίας που δεν διαθέτουν ελληνική άδεια επαγγελματικού σκάφους. Αυτά έδωσαν ώθηση στις ναυλώσεις των ελληνικών σκαφών με ελληνική σημαία. Αυτή τη στιγμή υπάρχει θετικό momentum για τις ναυλώσεις των ελληνικών σκαφών.

Για να διατηρηθεί και να φτάσουμε πάλι σε σημείο ώστε το ελληνικό επαγγελματικό σκάφος να συνεισφέρει ξανά στην ελληνική οικονομία -όπως πριν 8 χρόνια-, το 3,2% του ΑΕΠ από το 18% που συνεισέφερε συνολικά ο τουρισμός, θα πρέπει: να υπάρχει σταθερό φορολογικό και θεσμικό πλαίσιο, να παταχθεί η γραφειοκρατία, να γίνεται στοχευμένη διαφημιστική προβολή παρουσιάζοντας την πολυνησία της Ελλάδας που είναι μοναδική παγκοσμίως και να απλοποιηθεί η διαδικασία προκειμένου ξένα σκάφη να αποκτούν επαγγελματική άδεια για να δραστηριοποιούνται νόμιμα στην Ελλάδα.

Θεωρώ ότι ο τουρισμός αποτελεί εθνική υπόθεση. Όλοι μαζί, ανεξαρτήτως πολιτικών κομμάτων, θα πρέπει να ενωθούμε ώστε το 2019 να αποτελέσει χρονιά νέων ρεκόρ για τον τουρισμό και τη στήριξη που παρέχει στην ελληνική οικονομία.

Σπύρος Διβάνης, Ξενοδοχειακός όμιλος Διβάνη

Ώρα να κατοχυρώσει η Ελλάδα το μερίδιο αγοράς που της ανήκει

Η χρονιά του 2018 έκλεισε με θετικό πρόσημο σε όλα τα μεγέθη, αν και έκρυβε κάποιες εκπλήξεις στα μεγάλα τουριστικά νησιά το δίμηνο Ιουλίου - Αυγούστου, που είναι και η ακριβή περίοδος. Ο συνδυασμός των ακριβών τιμών, της επαναδραστηριοποίησης πιο ανταγωνιστικών αγορών όπως η Τουρκία και η Αίγυπτος αλλά και η ενεργοποίηση μεγάλης προσφοράς διαμονής μέσω Airbnb, άφησε κενά σε αρκετά ξενοδοχεία.

Το 2019 είναι μια χρονιά που ενώ θεωρητικά δείχνει να έχει αέρα αισιοδοξίας, υπάρχουν παράμετροι οι οποίες μπορεί να δημιουργήσουν ανατροπές. Για να το εξειδικεύσω, εννοώ γεωπολιτικές εξελίξεις στον πλανήτη οι οποίες μπορεί να δημιουργήσουν αστάθεια και μείωση στα εισοδήματα, τα οποία θα έχουν αντίκτυπο στις τουριστικές ροές.

Η Ελλάδα πρέπει ως χώρα να επενδύσει τώρα που διαθέτει ένα καλό δυναμικό παροχής τουριστικών υπηρεσιών, για να μπορέσει να κατοχυρώσει το κομμάτι της πίτας που της ανήκει, χωρίς σκαμπανεβάσματα.

Αλέξανδρος Αγγελόπουλος, Aldemar

Παζλ για δυνατούς λύτες το 2019

Το 2019 ξεκίνησε με σημαντική αύξηση των προκρατήσεων από την Αγγλία, συνέπεια των αρνητικών σεναρίων του Brexit. Η συνέχεια μόνο χαμόγελα δεν χαρίζει, αφού το σύνολο των αγορών πλην Αγγλίας -που πάντως βρίσκεται οριακά πάνω σε σχέση με πέρυσι- παρουσιάζει μείωση από 10% ως και 40%. Στο σύνολό της, η επόμενη τουριστική σεζόν φαντάζει ως παζλ για γερούς λύτες, αφού σε επίπεδο προκρατήσεων ο ρυθμός είναι χαμηλός, ενώ αντίστοιχα πολύ υψηλός στην Τουρκία, η οποία τέτοια περίοδο πέρυσι ήταν σχεδόν κλειστή σε κρατήσεις. Αν και οι προκρατήσεις είναι συνήθως εκπτωτικές, εντούτοις δίνουν το στίγμα της χρονιάς που ακολουθεί. Περιμένουμε, λοιπόν, την ανταγωνιστική ποιοτικά και πολύ φθηνότερη Τουρκία να γεμίσει!

Συμπέρασμα: Brexit, επάνοδος Τουρκίας και Αιγύπτου εν μέρει, το άλυτο θέμα της παράνομης -στην πράξη- φιλοξενίας,με κύριους εκφραστές όσους υιοθετούν το μοντέλο της Airbnb (και είναι πολλές οι εταιρίες) και η διαχρονικά υπερφορολογημένη ξενοδοχία, προμηνύουν μια χειρότερη χρονιά και, κυρίως, με χειρότερα αποτελέσματα.

Την ίδια ώρα, οι περισσότεροι εκ των Γερμανών Tour Operators καθετοποιούν τα πακέτα τους με εξαγορά ή έλεγχο ξενοδοχειακών μονάδων, στρέφοντας τις κρατήσεις τους κατά προτεραιότητα σε ξενοδοχεία που ελέγχουν. Αν και δεν συνιστά αθέμιτο ανταγωνισμό, σίγουρα καταδεικνύει τις αδυναμίες του πακέτου φιλοξενίας της χώρας μας, που δεν έχει τα εργαλεία να παραμείνει ανταγωνιστική. Ο σχεδόν μηδενικός έλεγχος στο πτητικό έργο προς τη χώρα, οι ασθενείς υποδομές και η έλλειψη ανταγωνιστικότητας έναντι ξενοδοχείων που λειτουργούν με άλλο φορολογικό καθεστώς, θα δώσουν συνέχεια στο κύμα αποχωρήσεων από τον κλάδο.

Γιάννης Κυρίτσης, Axia Hospitality

Ώρα για «ταμείο» με το βλέμμα στο μέλλον

Στον τερματισμό μιας ακόμα χρονιάς-ρεκόρ για τον ελληνικό τουρισμό (αφίξεις που ξεπέρασαν τα 30 εκατομμύρια και έσοδα που άγγιξαν τα 16 δισ. ευρώ), η χώρα μας πρέπει να «κάνει ταμείο» με αισιοδοξία μεν, αλλά και εγκράτεια.

Με δεδομένο ότι η μόνη πλουτοπαραγωγική πηγή της ελληνικής οικονομίας είναι ταυτόχρονα και η πιο ευαίσθητη από ένα πλήθος μεταβλητών και αστάθμητων παραγόντων και με καταγεγραμμένη πλέον τη σταθερή άνοδο των ανταγωνιστικών προς την Ελλάδα προορισμών, το 2019 θεωρώ ότι θα πρέπει να είναι η χρονιά της ευθύνης όλων όσοι δραστηριοποιούμαστε γύρω από τον τουρισμό.

Η τουριστική επίδοσή μας για τη νέα χρονιά πιστεύω ότι θα κριθεί από το ακόλουθο τρίπτυχο.

Πρώτον, τη συνεχόμενη βελτίωση των υπηρεσιών προς τους επισκέπτες μας. Η παροχή της «διανυκτέρευσης» έχει περάσει ανεπιστρεπτί. Οι σύγχρονοι ταξιδιώτες αναζητούν αυθεντικές εμπειρίες και εξατομικευμένες υπηρεσίες. Κι εμείς οφείλουμε να υπακούσουμε σε αυτό το ζητούμενο.

Δεύτερον, τη βελτίωση των υποδομών των προορισμών μας αλλά και τη σωστή διαχείριση των προορισμών με μεγάλη (σε κάποιες περιπτώσεις μεγαλύτερη από ό,τι αντέχουν) ζήτηση. Η χρήση καινοτόμων προϊόντων και νέων τεχνολογιών (σε συνδυασμό πάντα με τη διάθεση εξωστρέφειας) είναι απολύτως απαραίτητη για όσες ξενοδοχειακές επιχειρήσεις επιθυμούν να παραμείνουν πρωταγωνίστριες στον άτλαντα του ανταγωνισμού.

Από την άλλη, η υγιής επιχειρηματικότητα χρειάζεται άλλα τονωτικά...

Δεν θα αναφερθώ μόνο στη σωστή κατάρτιση, τη διαρκή ενημέρωση για τις εξελίξεις, την εξειδίκευση αλλά και την ελάφρυνση της φορολογίας, την ισονομία, το νομοθετικό πλαίσιο και τη διατήρηση των συλλογικών συμβάσεων, ώστε αφενός να επιτύχουμε τη βιωσιμότητα και την αειφόρο ανάπτυξη των τουριστικών επιχειρήσεων και, αφετέρου, ένα υγιές και ανταγωνιστικό περιβάλλον για όσους εργάζονται γύρω από αυτές.