Πώς ξεδιπλώνονται οι φόροι του 2019

Η μοναδική ελάφρυνση την οποία μπορούν να προσδοκούν με τα σημερινά δεδομένα οι φορολογούμενοι το 2019 αφορά στη μείωση του ΕΝΦΙΑ κατά 260 εκατ. ευρώ, με τους «κερδισμένους» να είναι κυρίως όσοι έχουν μικρή ακίνητη περιουσία, συνολικής αξίας έως 60.000 ευρώ.

Για τους υπόλοιπους φορολογούμενους δεν προβλέπεται να αλλάξει τίποτα όσον αφορά τον όγκο των βαρών. Τα φορολογικά έσοδα προβλέπονται στον προϋπολογισμό σε 51,127 δισ. ευρώ και οι πιο δύσκολοι μήνες εντοπίζονται στο δεύτερο εξάμηνο του έτους, όταν σημαίνει η ώρα των εκκαθαριστικών δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος και ΕΝΦΙΑ.

Τα στατιστικά στοιχεία του παρελθόντος είναι αυτά τα οποία δείχνουν ότι με τη βεβαίωση φόρων εισοδήματος και ΕΝΦΙΑ και την έναρξη πληρωμής των δόσεων, σχεδόν αυτόματα αυξάνονται έως και κατά μισό εκατομμύριο οι φορολογούμενοι οι οποίοι περνούν στη λίστα των ληξιπρόθεσμων οφειλετών. Αυτό έδειξαν και τα στοιχεία της ΑΑΔΕ για τον περασμένο Σεπτέμβριο, όταν καταγράφηκε αύξηση των οφειλετών με ληξιπρόθεσμα χρέη από τα 3.801.967 άτομα (τον Αύγουστο) σε 4.312.395, χωρίς να γίνεται διάκριση όμως στο ύψος των ληξιπρόθεσμων οφειλών τους.

Νωρίτερα, η στατιστική τους επεξεργασία από το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή είχε φέρει στην επιφάνεια ένα ενδιαφέρον εύρημα. Το πλήθος των οφειλετών με ληξιπρόθεσμα χρέη αυξήθηκε από 4.068.857 στο τέλος του 2017 σε 4.312.395 τον Σεπτέμβρη (αύξηση 5,99%), αλλά οι «μικροί οφειλέτες» με χρέη έως 500 ευρώ αυξήθηκαν στο ίδιο διάστημα κατά 14,21% (από 2.201.910 σε 2.514.722). Οι μικρο-οφειλέτες είναι αυτοί οι οποίοι αποδεικνύεται ότι δυσκολεύονται περισσότερο να πληρώσουν στην ώρα τους.

Τα στοιχεία αυτά αξιολογούνται από τις αρμόδιες υπηρεσίες, οι οποίες είχαν επιφορτιστεί με μια μνημονιακή δέσμευση: την εκπόνηση μελέτης για την πληρωμή των φορολογικών υποχρεώσεων σε δώδεκα μηνιαίες δόσεις με τη χρήση ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής. Στο τραπέζι είχε πέσει η ιδέα να γίνει η αρχή από τον ΕΝΦΙΑ, με ενδεχόμενη επέκταση του μέτρου και στους φόρους εισοδήματος, σενάριο το οποίο είχε εξεταστεί να εφαρμοστεί από το 2019. Την τελική απόφαση θα πρέπει να πάρει η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών και παρότι αρμόδιες πηγές δεν αποκλείουν ένα τέτοιο ενδεχόμενο, δεν μπορούν την ίδια ώρα να προδιαγράψουν πως πράγματι το νέο σύστημα θα κάνει πρεμιέρα το 2109. «Παραμένει ανοιχτό», αναφέρουν χαρακτηριστικά.

Το σενάριο

Σύμφωνα με το σενάριο εργασίας, οι φόροι του 2019 θα έσπαγαν σε 12 μηνιαίες δόσεις, καθιστώντας ευκολότερη την πληρωμή τους από τους φορολογούμενους. Η αρχή θα μπορούσε να γίνει από τον ΕΝΦΙΑ, με μια απλή αριθμητική πράξη: ύψος περσινού φόρου δια 12.

Ας υποθέσουμε ότι σε έναν ιδιοκτήτη ακινήτων βεβαιώθηκε φέτος φόρος ύψους 300 ευρώ, με την εξόφλησή του να γίνεται σε πέντε μηνιαίες δόσεις των 60 ευρώ. Στο σενάριο εργασίας, με βάση το φετινό εκκαθαριστικό, ο ιδιοκτήτης θα καλούνταν να πληρώσει 25 ευρώ κάθε μήνα από τον Ιανουάριο έως τον Δεκέμβριο του 2019 και με την εκκαθάριση του ΕΝΦΙΑ το καλοκαίρι, θα γινόταν νέα εκκαθάριση με τις εναπομείνασες δόσεις έως το τέλος του έτους να επαναπροσδιορίζονται αναλόγως.

Αντίστοιχα, θα μπορούσε να εφαρμοστεί το νέο σύστημα και στους φόρους εισοδήματος, με μεγαλύτερη ευκολία σε μισθωτούς και συνταξιούχους -εάν δεν υπάρχουν πρόσθετα εισοδήματα, αυτό γίνεται ήδη μέσω της μηνιαίας παρακράτησης φόρου- και πιο δύσκολα για τους ελεύθερους επαγγελματίες, τουλάχιστον στο μέτρο που αφορά την απευθείας παρακράτηση του φόρου.

Τα δεδομένα

Η κατανομή των φορολογικών εσόδων στη διάρκεια του έτους, όπως αποτυπώνεται στον προϋπολογισμό 2019 ο οποίος συζητείται στη Βουλή, υποδεικνύει ότι ούτε το επόμενο έτος θα αλλάξουν οι ημερομηνίες των «ραντεβού» με την εφορία.

Τα φοροέσοδα το πρώτο εξάμηνο του έτους αυξάνονται με ρυθμό 3-4 δισ. ευρώ τον μήνα. Ξεκινούν από 4,132 δισ. ευρώ τον Ιανουάριο, αυξάνονται σε 7,488 δισ. ευρώ στο τέλος Φεβρουαρίου, στα 10,654 δισ. ευρώ τον Μάρτη και φτάνουν στα 20,655 δισ. ευρώ τον Ιούνιο.

Μετά αρχίζουν τα «ζόρια». Από τον Ιούνιο στον Ιούλιο η αύξηση είναι περίπου 5 δισ. ευρώ. Από τα 21,5 δισ. ευρώ στα 26,455 δισ. ευρώ καθώς «πέφτει» η πρώτη δόση του φόρου εισοδήματος. Τον Αύγουστο φτάνουμε -εφόσον ο προϋπολογισμός εκτελείται σύμφωνα με τις προβλέψεις- στα 30,7 δισ. ευρώ και τον Σεπτέμβριο τα φορο-έσοδα κάνουν άλμα στα 35,691 δισ. ευρώ καθώς «χτυπά» ο ΕΝΦΙΑ. Ο Δεκέμβριος είναι ο χειρότερος. ΕΝΦΙΑ και τέλη κυκλοφορίας οδηγούν σε πρόβλεψη μηνιαίας αύξησης των φορολογικών εσόδων κατά περίπου 6 δισ. ευρώ (από τα 45,4 στα 51,1 δισ. ευρώ).

Το εκλογικό 2019, εξαρτάται από ποια οπτική θα το δει κανείς, θα μπορούσε να προσφέρεται για μια εξαγγελία διαμοιρασμού των φορολογικών υποχρεώσεων σε 12 μηνιαίες δόσεις. Από την άλλη πλευρά, κάποιοι θα πουν πως με τον τρόπο αυτό «παντρευόμαστε» την εφορία κάθε μήνα.

Όλοι μάλλον θα συμφωνήσουν πως το βασικό ζητούμενο δεν είναι το πλήθος των δόσεων, αλλά το ύψος των φόρων.