Οι παρατηρήσεις της ΕΣΕΕ στο νομοσχέδιο για τη μείωση ασφαλιστικών εισφορών

Στο νομοσχέδιο του Υπ. Εργασίας που κατατέθηκε προς διαβούλευση και συζητείται στη Βουλή στις 19 Νοεμβρίου, περιλαμβάνονται σημαντικές αλλαγές στον τρόπο υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών των μη μισθωτών και ειδικότερα των ασφαλισμένων στα πρώην ταμεία του ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ και ΟΓΑ.

Στην ουσία, σύμφωνα με ανακοίνωση της ΕΣΕΕ, υλοποιούνται οι προ καιρού εξαγγελίες που κινούνται στο πλαίσιο ανακούφισης των ελεύθερων επαγγελματιών.

Η ΕΣΕΕ ως εκπρόσωπος του ελληνικού εμπορίου και του συνόλου των επιτηδευματιών που δραστηριοποιούνται στον κλάδο, εκφράζει την ικανοποίησή της από τον εξορθολογισμό του ύψους των ασφαλιστικών εισφορών και τις επικείμενες ελαφρύνσεις στη διάρκεια του 2019. Ωστόσο, αν και η συγκεκριμένη νομοθετική πρωτοβουλία αποτιμάται ως θετική, δεν λύνει το γενικότερο πρόβλημα της ελλιπούς ανταποδοτικότητας και σε αρκετές περιπτώσεις του υπέρμετρου ύψους των ασφαλιστικών εισφορών, ούτε επιλύει τα πολλά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι μικρομεσαίοι επιχειρηματίες ως προς την ασφαλιστική τους κάλυψη.

Θεωρούμε ότι το παρόν Νομοσχέδιο πρέπει να αποτελέσει την απαρχή μίας δέσμης μέτρων που πρέπει να υλοποιηθεί, για την αποκατάσταση των αδικιών που έχουν υποστεί οι ασφαλισμένοι του πρώην ΟΑΕΕ, ιδίως κατά την περίοδο της κρίσης. Προς αυτή την κατεύθυνση, η υιοθέτηση των τεκμηριωμένων θέσεων και προτάσεων που έχουν κατά καιρούς υποβληθεί από την ΕΣΕΕ με στόχο τη βελτίωση του ασφαλιστικού συστήματος, συνιστά την ενδεδειγμένη λύση.

Ακολουθούν οι παρατηρήσεις της ΕΣΕΕ επί των άρθρων του Νομοσχεδίου:

➢ Άρθρο 1: Από 1/1/2019 το ποσοστό της ασφαλιστικής εισφοράς επί του μηνιαίου εισοδήματος για τον κλάδο κύριας σύνταξης μειώνεται από 20,00% σε 13,33% για τους πρώην ασφαλισμένους του ΟΑΕΕ, με τις αρνητικές επιπτώσεις να αποτυπώνονται στη συρρίκνωση των συντάξιμων αποδοχών (ανταποδοτική σύνταξη).

Η συγκεκριμένη διάταξη αναμένεται να περιορίσει τις επιβαρύνσεις των ασφαλισμένων που δηλώνουν ετήσια εισοδήματα άνω των 7.032 € (καθαρά κέρδη & ασφαλιστικές εισφορές προηγούμενου έτους), καθώς στο ίδιο άρθρο τονίζεται πως το ύψος της κατώτατης ασφαλιστικής εισφοράς παραμένει αμετάβλητο στα 157,9 € (εισφορά υπέρ κλάδου σύνταξης & ασφάλισης → 167,9 € εάν συνυπολογιστεί και η εισφορά υπέρ ανεργίας ΟΑΕΔ).

➢ Με βάση τα παραπάνω, για όσους δηλώνουν ετήσια εισοδήματα έως 7.032 € δεν θα επέλθει κάποια ελάφρυνση, καθώς να εξακολουθούν να καταβάλλουν την ελάχιστη προβλεπόμενη εισφορά των 157,9 €. Αντιθέτως, μεταξύ των ευνοημένων είναι εκείνοι οι μη μισθωτοί/ελ. επαγγελματίες με ετήσια μεικτά εισοδήματα (καθ. κέρδη + εισφορές) 7.033 - 9.346 €, καθώς ενώ με το καθεστώς που θα ίσχυε το 2019 θα επιβάλλονταν στο εν λόγω εισοδηματικό κλιμάκιο ο αναλογικός συντελεστής 26,95%, με το νέο από 1/1/2019 καθεστώς θα πληρώνουν την κατώτατη ετήσια εισφορά των 1.895,4 € (ή μηνιαία 157,9 €). Παρατηρείται δηλαδή μία διεύρυνση του αριθμού των μη μισθωτών ασφαλισμένων που θα καταβάλλουν την ελάχιστη εισφορά των 157,9 €.

➢ Περαιτέρω, περιορισμό των επιβαρύνσεών τους σε σχέση με το τι θα ίσχυε το 2019 θα διαπιστώσουν και οι έχοντες ετήσια εισοδήματα (καθαρά κέρδη & εισφορές) που κυμαίνονται από 9.346 € έως περίπου 93.500 € , από τη στιγμή που ο υπολογισμός των εισφορών θα γίνεται με συντελεστή 20,28% (για ασφάλιση & ιατροφαρμακευτική περίθαλψη) αντί 26,95%. Σύμφωνα με προβολές του ΙΝΕΜΥ/ΕΣΕΕ η πραγματική μεσοσταθμική μείωση των εισφορών για μεσαία και υψηλότερα εισοδήματα, εξαιτίας της επιβολής του μειωμένου συντελεστή υπέρ ασφάλισης 13,33%, κυμαίνεται στα επίπεδα του 22% - 25%.

➢ Όπως είναι ήδη γνωστό από 1/1/2019 ταυτόχρονα με τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών των μη μισθωτών, θα λάβει χώρα και η κατάργηση της έκπτωσης 15%, επί του αθροίσματος των φορολογητέων κερδών και των ασφαλιστικών εισφορών. Πλέον, αλλάζει η βάση υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών, με αποτέλεσμα ο συντελεστής υπέρ σύνταξης + υγείας 20,28% να επιβάλλεται στο σύνολο του αθροίσματος καθαρών κερδών + ασφ. εισφορών (στο 100%) και όχι στο 85% αυτού που ίσχυε για το 2018 (έκπτωση 15%).

Η παραπάνω επισήμανση σε συνδυασμό με την επικείμενη αύξηση του ισχύοντος πλαισίου καθορισμού του κατώτατου μισθού (586,08 € μεικτά) από 1/1/2019, θα αναπροσαρμόσει ανοδικά το ύψος της κατώτατης μηνιαίας ασφαλιστικής εισφοράς μη μισθωτών/ελ. επαγγελματιών. Η παραπάνω εξέλιξη, αναλόγως βεβαίως και του τελικού ποσοστού της αύξησης, θα περιορίσει τα οφέλη από τη μείωση της ασφαλιστικής εισφοράς υπέρ σύνταξης από το 20,00% στο 13,33%. Τούτων δοθέντων, η ποσοτικοποίηση των ελαφρύνσεων των ελευθέρων επαγγελματιών μπορεί να γίνει μόνο σε επίπεδο εκτιμήσεων, καθώς απαιτείται ο συνυπολογισμός και η αξιολόγηση μίας σειράς νευραλγικών παραμέτρων.

➢ Χρήζει επανεξέτασης το ποσοστό 6,95% υπέρ ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, καθώς η υποχρεωτικότητα της διάταξης θα πρέπει να έχει πεδίο εφαρμογής μόνο για συγκεκριμένα εισοδηματικά όρια (π.χ. σε όσους καταβάλουν την κατώτατη ασφαλιστική εισφορά ή εναλλακτικά σε όσους δηλώνουν χαμηλά ετήσια εισοδήματα π.χ. έως 9.000 - 10.000 €). Η προοδευτική αύξηση των δηλούμενων εισοδημάτων των υπόχρεων θα πρέπει να συνεπάγεται και ταυτόχρονη κλιμακωτή μείωση της εισφοράς υπέρ του κλάδου υγείας (συντελεστής αντίστροφης προοδευτικότητας) ή την παγιοποίηση ενός σταθερού ποσού εισφοράς για τα υψηλότερα εξ' αυτών εισοδήματα.

➢ Άρθρο 7: Η επιβολής συντελεστή 20,00% και όχι 13,33% επί του ασφαλιστέου μηνιαίου εισοδήματος για τον υπολογισμό του ανταποδοτικού μέρους της σύνταξης κρίνεται ως ορθή. Κι αυτό γιατί εάν ορίζονταν συντελεστής 13,33% θα συνέβαινε το παράδοξο φαινόμενο ένας ασφαλισμένος μη μισθωτός/ελεύθερος επαγγελματίας που θα κατέβαλε χαμηλότερες ασφαλιστικές εισφορές από 1/1/2019, να λάμβανε όταν συνταξιοδοτούνταν υψηλότερες αποδοχές, απ' ότι αν ίσχυε συντελεστής κλάδου σύνταξης 20,00%. Δηλαδή όχι μόνο θα κατέβαλε χαμηλότερες εισφορές αλλά θα εισέπραττε και υψηλότερη σύνταξη. Από τα παραπάνω συνάγεται το συμπέρασμα πως το προς εξέταση άρθρο επιχειρεί να άρει μία αδικία που θα συντελούνταν και ως εκ τούτου έχει θετικό περιεχόμενο. Περαιτέρω, όποιος επιθυμεί να λάβει μεγαλύτερη σύνταξη θα μπορεί μέσω υποβολής στον ΕΦΚΑ να επιλέξει ανώτερη βάση υπολογισμού των ποσοστιαίων εισφορών από εκείνη που προκύπτει βάσει του μηνιαίου εισοδήματός του. Στη διακριτική ευχέρεια του ασφαλισμένου παραμένει και το χρονικό διάστημα κατά το οποίο θα πληρώνει αυξημένες εισφορές.

➢ Άρθρο 11: Εξοικονόμηση στα χρήματα που θα πρέπει να καταβάλουν για αναγνώριση, μέσω εξαγοράς πλασματικών ετών ασφάλισης, από 1/1/2019 θα έχουν χιλιάδες ελεύθεροι επαγγελματίες. Το κόστος εξαγοράς των πλασματικών ετών (εξαγορά στρατιωτικής θητείας, χρόνος ανατροφής παιδιών, χρόνος σπουδών, χρόνος επιδότησης λόγω ασθένειας, ανεργία κλπ) μειώνεται εξαιτίας της καταβολής μειωμένων ασφαλίστρων από το 2019, για όσους όμως δηλώνουν φορολογητέο εισόδημα άνω των 7.032 ευρώ ετησίως, επί του οποίου θα επιβάλλεται ο νέος αναλογικός συντελεστής υπέρ ασφάλισης 13,33%.

Η μείωση του συντελεστή κύριας ασφάλισης από 20,00% στο 13,33% δεν θα επηρεάσει εκείνους που καταβάλλουν την ελάχιστη εισφορά των 157,9 € μηνιαίως. Όσοι καταβάλλουν το ελάχιστο ασφάλιστρο των 117,2 ευρώ (μόνο εισφορά υπέρ σύνταξης), δηλώνουν δηλαδή εισόδημα έως 586 ευρώ τον μήνα, δεν αποκομίζουν κάποιο όφελος από τη μείωση στο κόστος εξαγοράς. Με την εξαγορά πλασματικών ετών οι ελεύθεροι επαγγελματίες με μεσαία και υψηλά φορολογητέα εισοδήματα πετυχαίνουν αφενός να βελτιώσουν το ύψος της κύριας ανταποδοτικής σύνταξης που θα λάβουν και αφετέρου δύνανται να συμπληρώσουν τυχόν υπολειπόμενο χρόνο για την κατοχύρωση της εθνικής σύνταξης των 384 ευρώ (20 έτη ασφάλισης) ή της μειωμένης των 346 ευρώ με 15 χρόνια υποχρεωτικής ασφάλισης.

➢ Άρθρο 21: Οι οριζόμενες νομοτεχνικές βελτιώσεις κινούνται προς τη σωστή κατεύθυνση, θα πρέπει ωστόσο να υπάρξει μεγαλύτερη εξειδίκευση και αποσαφήνιση αναφορικά με το τι θα ισχύσει για τις ασφαλιστικές εισφορές που καταβάλλουν όσοι αμείβονται με Δελτία Παροχής Υπηρεσιών ("Μπλοκάκια") αλλά και το τι μέλλει γενέσθαι για εκείνους που εκδίδουν τίτλους κτήσης (Αποδείξεις Δαπάνης).

Ο πρόεδρος της ΕΣΕΕ Βασίλης Κορκίδης τονίζει ότι θα πρέπει το συντομότερο δυνατόν να εκδοθεί η σχετική υπουργική απόφαση, η οποία θα ρυθμίζει επακριβώς τις συγκεκριμένες περιπτώσεις, αίροντας το κλίμα αβεβαιότητας και αδικίας που επικρατεί σήμερα.