Το υβριδικό σχέδιο της κυβέρνησης για τα «κόκκινα» δάνεια

Ένα υβριδικό μοντέλο, που συνδυάζει λύσεις, οι οποίες έχουν εφαρμοστεί σε Ιταλία και Ισπανία, φαίνεται να προκρίνει η κυβέρνηση για να αντιμετωπίσει την ανάγκη επιτάχυνσης του ρυθμού εξυγίανσης των τραπεζικών ισολογισμών από μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα.

Όπως προκύπτει από την εκδοθείσα ανακοίνωση, μετά τη διευρυμένη σύσκεψη της περασμένης Τετάρτης υπό τον πρωθυπουργό, η κυβέρνηση προωθεί «συγκεκριμένο σχέδιο παρεμβάσεων, το οποίο περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την περαιτέρω μείωση των «κόκκινων» δανείων και την εξυγίανση των χαρτοφυλακίων των τραπεζών».

Σύμφωνα με πληροφορίες, που επιβεβαιώνονται από διαφορετικές πηγές, το προσχέδιο που έχει εκπονηθεί και έχει αποσταλεί, ήδη, στους Θεσμούς προβλέπει τις εξής δύο δυνατότητες:  είτε να εισφέρουν οι συστημικές τράπεζες σε μια εταιρεία ειδικού σκοπού μη εξυπηρετούμενα δάνεια της τάξης των 10 δισ. ευρώ, η οποία, αφού τα κατατμήσει, είναι πιθανόν να προχωρήσει σε τιτλοποιήσεις με – μερική- εγγύηση Δημοσίου επί των ομολόγων, τα οποία θα εκδίδονται, είτε να προχωρήσουν απευθείας οι τράπεζες σε τιτλοποιήσεις τα ομόλογα των οποίων θα φέρουν μερική εγγύηση Δημοσίου.

Με το παραπάνω σχέδιο, αντιμετωπίζεται, αφενός η ανάγκη των τραπεζών να μειώσουν ταχύτερα τα μη εξυπηρετούμενα δάνειά τους, αφετέρου η βελτίωση της κεφαλαιακής τους θέσης, εφόσον θα μειωθεί το σταθμισμένο ενεργητικό (σ.σ. προϋπόθεση είναι το SPV να μην ενοποιείται) και από τη μεταβίβαση των δανείων δεν προκύψει σοβαρή ζημιά για τα πιστωτικά ιδρύματα.

Πρόκειται, στην πράξη, για συνδυασμό υβριδικών λύσεων, που έχουν εφαρμοστεί σε Ιταλία και Ισπανία, καθώς συνδυάζει τη λογική της «μίνι» bad bank (SPV στο οποίο μεταβιβάζονται τα «κόκκινα» δάνεια) και του εργαλείου του Asset Protection Scheme (παροχή κρατικών εγγυήσεων επί κάποιων ομολόγων της τιτλοποίησης).

Τα ερωτήματα για την οριστική μορφή, που θα λάβει ο παραπάνω σχεδιασμός, είναι πάρα πολλά και προκύπτουν από την εσπευσμένη δημοσιοποίησή του, υπό την πίεση των ανησυχιών, την οποία προκάλεσε η βίαιη υποχώρηση των τραπεζικών αποτιμήσεων, σε περιβάλλον, μάλιστα, πλήρους απελευθέρωσης των αναλήψεων.

Μόλις την Τετάρτη ρωτήθηκαν οι Θεσμοί

Ενδεικτικό της εσπευσμένης δημοσιοποίησης ενός σχεδιασμού, που προς το παρόν βρίσκεται στα σπάργανα, είναι ότι οι Θεσμοί ρωτήθηκαν από το Υπουργείο Οικονομικών για το αν το παραπάνω μοντέλο μπορεί να εγκριθεί ή θα προσκρούσει στους κανόνες περί κρατικής ενίσχυσης, αμέσως μετά τη σύσκεψη της περασμένης Τετάρτης και η απάντησή τους δεν έχει ακόμη δοθεί.

Σύμφωνα με τραπεζικά στελέχη, πρόκειται για ένα ιδιαίτερα δύσκολο τεχνικά εγχείρημα, καθώς αφενός συνδυάζει για πρώτη φορά δύο εργαλεία (μίνι bad bank και παροχή κρατικής εγγύησης), τα οποία έχουν εγκριθεί ως τώρα για μεμονωμένη χρήση και υπό αυστηρές προϋποθέσεις, αφετέρου απαιτεί σημαντική προεργασία από Δημόσιο, αρχές και τράπεζες, σε ανοικτή επικοινωνία με τον επόπτη και τη Διεύθυνση Ανταγωνισμού της Κομισιόν, ώστε το αποτέλεσμα να είναι μεν λειτουργικό, χωρίς να θεωρηθεί έμμεση κρατική ενίσχυση.

Στον πυρήνα της bad bank τα «κόκκινα» στεγαστικά

Από όσα πιθανολογεί η αγορά η πιο εύλογη εικασία έχει να κάνει με την κατηγορία δανείων, που θα αποτελέσει τον πυρήνα του υβριδικού μοντέλου. Σύμφωνα με εκτιμήσεις τραπεζιτών, στελεχών private equity funds και εταιρειών διαχείρισης μη εξυπηρετούμενων δανείων, τα δάνεια που κατά κύριο λόγο θα μεταφερθούν στην μίνι bad bank και εν συνεχεία θα τιτλοποιηθούν θα είναι τα «κόκκινα» στεγαστικά.

Πρόκειται για την υποκατηγορία δανείων με τις ποιοτικότερες θεωρητικά εμπράγματες εξασφαλίσεις, που ενδείκνυνται για τιτλοποίηση. Δεν είναι τυχαίο ότι οι τράπεζες έχουν συμπεριλάβει στους νέους στόχους μείωσης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων τους (Non Performing Exposures- NPEs) μπαράζ τιτλοποιήσεων στεγαστικών δανείων, για την επόμενη τριετία, όπως αποκάλυψε το Euro2day.gr.

Επιπρόσθετα, μια τέτοια κίνηση στα «κόκκινα» στεγαστικά δάνεια έχει και πολιτική διάσταση, καθώς ενισχύονται οι προϋποθέσεις να αντιμετωπισθεί ένα πρόβλημα με ευρεία κοινωνική διάσταση.

Πιθανώς, στην περίμετρο της «μίνι» bad bank να βρεθούν και μη εξυπηρετούμενα δάνεια μικρών και πολύ μικρών επιχειρήσεων, εφόσον πληρούνται κάποιες προϋποθέσεις και εξασφαλισθεί η συμμετοχή στη διαδικασία τιτλοποίησης φορέων όπως η EBRD.

Γιατί απαντά στις ανησυχίες των επενδυτών

Τυχόν εφαρμογή του παραπάνω μοντέλου απαντά στις βασικές ανησυχίες των επενδυτών, εξ ου και η εσπευσμένη δημοσιοποίηση της κυβερνητικής πρόθεσης.

Όπως ανέλυσε το Euro2day.gr, μετά τα αποτελέσματα πρώτου εξαμήνου και την κατάθεση των στόχων μείωσης των NPEs για την τριετία 2019-21, οι επενδυτές συνειδητοποίησαν ότι για την επόμενη τριετία η …φακή των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων είναι πολύ πιθανόν να …πίνει το λάδι της κερδοφορίας των τραπεζών.

Υπό το παραπάνω πρίσμα, οι τράπεζες κινδύνευαν να μείνουν χωρίς story, εξέλιξη που αποτυπώθηκε ανάγλυφα στο ταμπλό, με την ισχυρή πίεση που δέχθηκαν οι τραπεζικοί τίτλοι.

Η δημοσιοποίηση της πρόθεσης να μεταβιβασθεί σημαντικό μέρος των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων σε «μίνι» bad bank, η οποία θα προβεί σε τιτλοποιήσεις με εγγύηση του Δημοσίου, δρα, προς το παρόν, ως αντίδοτο, καθώς ο παραπάνω σχεδιασμός επαναφέρει προοπτικές κερδοφορίας για τους μετόχους ή μειώνει την πιθανότητα επιπρόσθετων ζημιών.

Η αγορά πέτυχε, φέρνοντας μπροστά το πρόβλημα, να λάβει μια υποσχετική, την οποία κυβέρνηση, αρχές και τράπεζες δεν ήταν έτοιμες να δώσουν σε αυτή τη χρονική συγκυρία.

Τούδε και εφεξής, η πρόοδος υλοποίησής της υπόσχεσης αποτελεί καθοριστική παράμετρο για την πορεία του τραπεζικού κλάδου και το εύθραυστο ακόμη εγχείρημα ενίσχυσης της εμπιστοσύνης και ανάκαμψης της εγχώριας οικονομίας.