Πώς η Διαιτησία δημιουργεί νέα δεδομένα στους μισθούς

Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκονται οι δύο παράλληλες διαδικασίες αύξησης του κατώτατου μισθού και επέκτασης των εν ισχύ κλαδικών συμβάσεων. Ήδη, μετά την ψήφιση της σχετικής τροπολογίας, η υπουργός Εργασίας Έφη Αχτσιόγλου υπέγραψε τη συγκρότηση της τριμελούς Επιτροπής Συντονισμού και Διαβούλευσης που θα συντονίσει τις επιτροπές και τη διαβούλευση που προβλέπεται.

Επικεφαλής ορίστηκε ο πρόεδρος του ΟΜΕΔ Άγγελος Ζησιμόπουλος, με μέλη τον προϊστάμενο της Γενικής Διεύθυνσης Οικονομικής Πολιτικής της αντίστοιχης Γενικής Γραμματείας του υπουργείου Οικονομικών Γεώργιο Μανωλά και τον Γενικό Διευθυντή Εργασιακών Σχέσεων, Υγείας και Ασφάλειας του υπουργείου Εργασίας, διδάκτωρ του Παντείου Πανεπιστημίου Κωνσταντίνο Αγραπιδά.

Μάλιστα, την περασμένη Παρασκευή, η επιτροπή απέστειλε τις πρώτες επιστολές προς τους εξειδικευμένους επιστημονικούς φορείς προκειμένου, το αργότερο έως τις 31 Οκτωβρίου, να έχουν υποβάλει έκθεση αξιολόγησης του ισχύοντος κατώτατου μισθού και ημερομισθίου αλλά και εκτιμήσεις για την πιθανή προσαρμογή τους με βάση τις οικονομικές συνθήκες που επικρατούν.

Σε δεύτερη φάση, αντίστοιχες επιστολές θα λάβουν και οι κοινωνικοί εταίροι, καθώς η διαδικασία προβλέπει διαβούλευση επί τη βάσει πορισμάτων. Μάλιστα, με ανακοίνωσή της η ΓΣΕΕ αφήνει αιχμές ως προς τη διαδικασία, υποστηρίζοντας ότι η διαμόρφωση του κατώτατου μισθού από ελεύθερη συλλογική διεργασία μετατρέπεται οριστικά σε κρατικοδίαιτη διαδικασία.

Ειδικότερα, επισημαίνει ότι «η κυβέρνηση εφαρμόζει και μάλιστα θριαμβολογώντας το καθεστώς ρύθμισης του κατώτατου μισθού και ημερομισθίου που το 2013, όταν και θεσπίστηκε, αναθεμάτιζε εμφατικά και καταψήφιζε ως αξιωματική αντιπολίτευση». Η Συνομοσπονδία, που διαφώνησε από την πρώτη στιγμή στη νομοθετική διάταξη του 2013, συνεχίζει να αντιτίθεται στη μετά 5 χρόνια εφαρμογή της, γεγονός που ενδέχεται να δυσκολέψει τις διαδικασίες διαβούλευσης, όπως αυτές ορίζονται.

Οι διαιτητικές αποφάσεις

Δυσκολίες αναμένονται και στο ζήτημα της επέκτασης των κλαδικών συμβάσεων, κυρίως όσον αφορά διαιτητικές αποφάσεις, με τις οποίες αντιτίθενται κατά κύριο λόγο οι εργοδοτικοί φορείς. Είναι ενδεικτικό ότι τις προηγούμενες ημέρες, ο ΟΜΕΔ και συγκεκριμένα η πενταμελής επιτροπή διαιτησίας απέρριψε την έφεση που είχε υποβάλει η πλευρά των εργοδοτών κατά της υπογραφής νέας συλλογικής σύμβασης εργασίας στον κλάδο των ταχυφαγείων.

Έτσι, επικύρωσε την αρχική απόφαση και τώρα οι εργοδότες έχουν αναδρομική υποχρέωση να αναπροσαρμόσουν τους όρους αμοιβής και εργασίας των περίπου 10.000 εργαζόμενων στον συγκεκριμένο κλάδο. Σύμφωνα με την απόφαση, ο βασικός μισθός για τον αρχιμάγειρα σε ταχυφαγείο θα είναι στο εξής τα 940,76 ευρώ. Επίσης, ο μισθός του βοηθού ξεκινάει από τα 655,37 ευρώ και του διανομέα (delivery) φαγητού από τα 657,67 ευρώ. Με δεδομένο ότι ακόμα ο σημερινός κατώτατος μισθός είναι τα 586 ευρώ, γίνεται αντιληπτό ότι θα προκύψουν σημαντικές αυξήσεις στον κλάδο.

Η σύμβαση βέβαια δεν μπορεί να επεκταθεί, καθώς έχει ήδη λήξει. Αφορά το διάστημα από 29/3/2017 έως 29/3/2018 και η βασική υποχρέωση που προκύπτει είναι η καταβολή αναδρομικών αυξήσεων στους εργαζόμενους που καλύπτονται από αυτήν.

Ο ΟΜΕΔ πήρε απόφαση επίσης και για τους όρους αμοιβής και εργασίας των εργαζομένων στα μη κύρια τουριστικά καταλύματα (ενοικιαζόμενα δωμάτια και διαμερίσματα) όλης της χώρας. Η απόφαση ορίζει αποδοχές με μικρή απόκλιση από αυτές που ισχύουν για τον κλάδο των ξενοδοχοϋπαλλήλων και διασφαλίζει όλους τους θεσμικούς όρους εργασίας.

Ο ρόλος του ΟΜΕΔ στις μελλοντικές διαδικασίες υπογραφής κλαδικών συμβάσεων αναμένεται να είναι καθοριστικός. Οι εργοδοτικές οργανώσεις διαφωνούν με την επέκταση των διαιτητικών αποφάσεων, ενώ από το υπουργείο Εργασίας επισημαίνουν πως κάθε απόφαση που περνά και από την 5μελή Επιτροπή Διαιτησίας έχει την ισχύ κλαδικής σύμβασης και κατά συνέπεια μπορεί να επεκταθεί.

Συνεπώς, το «κλειδί» είναι κατά πόσο οι εργοδοτικές οργανώσεις που υποχρεούνται να εφαρμόσουν μια διαιτητική απόφαση θα καταθέτουν στο υπουργείο το μητρώο των μελών τους, προκειμένου να εξεταστεί η αντιπροσωπευτικότητά τους (αν δηλαδή καλύπτουν το 51% των εργαζόμενων στον κλάδο) και να κηρυχθεί στη συνέχεια η σύμβαση υποχρεωτική για όλους. Το μεγάλο «στοίχημα» για το υπουργείο Εργασίας, για τον ΟΜΕΔ αλλά και για τις εργοδοτικές οργανώσεις, θεωρείται πως είναι η σύμβαση στον κλάδο του επισιτισμού, καθώς αφορά περίπου 300.000 εργαζόμενους.

Τον Ιανουάριο του 2012 οι επιχειρήσεις του κλάδου ήταν 20.128, ενώ τον Φεβρουάριο του 2017 είχαν φτάσει στις 36.300, σύμφωνα με στοιχεία του ΕΦΚΑ που έχει στη διάθεσή της η Ομοσπονδία Επισιτισμού - Τουρισμού. Αντίστοιχα ο αριθμός των ασφαλισμένων στον κλάδο από 87.404 τον Γενάρη του 2012 έχουν φτάσει πλέον τους 232.705. Η τελευταία συλλογική ρύθμιση είναι μια Διαιτητική Απόφαση του 2016, που προβλέπει μισθούς χαμηλότερους από τις κλαδικές του 2010 αλλά υψηλότερους από τον κατώτατο, της τάξης των 655 έως 940 ευρώ. Η σύμβαση αυτή έληξε στις 31/12/2017 και η υπογραφή νέας δεν φαντάζει εύκολη υπόθεση.

Στον αντίποδα, ευκολότερη υπόθεση θεωρείται η κήρυξη υποχρεωτικών τριών διαιτητικών αποφάσεων που βρίσκονται ακόμη σε ισχύ. Πρόκειται για τις εξής διαιτητικές αποφάσεις:

1. ΑΠΟΦΑΣΗ 7/2017 με ημερομηνία λήξης 31/12/2018, «Για τους όρους αμοιβής και εργασίας του προσωπικού των Αμίσθων Υποθηκοφυλακείων και Κτηματολογικών Γραφείων».

2. ΑΠΟΦΑΣΗ 2/2018, με ημερομηνία λήξης 31/12/18,«Για τους όρους αμοιβής και εργασίας των εργαζομένων που απασχολούνται στις επιχειρήσεις μεσιτών ασφαλίσεων όλης της χώρας». 

3. ΑΠΟΦΑΣΗ 1/2018, με ημερομηνία λήξης 31/12/18, «Για τους όρους αμοιβής και εργασίας του πάσης φύσεως εργατοτεχνικού, βοηθητικού και υπαλληλικού προσωπικού, που εργάζεται με συμβάσεις εργασίας ιδιωτικού δικαίου στις κάθε είδους εγκαταστάσεις, αποθήκες και γραφεία καθώς και στις εξωτερικές υπηρεσίες των επιχειρήσεων εισαγωγής και εμπορίας πετρελαιοειδών γενικά προϊόντων καθώς και υγραερίων».