Συναγερμός για τα «κόκκινα» στεγαστικά δάνεια

Οι τράπεζες κατάφεραν να πιάσουν τους στόχους σε ό,τι αφορά τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα (NPEs) και μάλιστα τα στοιχεία που παρουσίασαν, είναι καλύτερα κατά 1,6 δισ. από τον στόχο, ωστόσο μια σειρά από στοιχεία, αν μη τι άλλο, δεν επιτρέπουν τον εφησυχασμό.

Σύμφωνα με την τριμηνιαία έκθεση της ΤτΕ, το β' τρίμηνο του 2018, οι τράπεζες κατάφεραν να επιτύχουν, για ακόμη μια περίοδο, τους στόχους που είχαν θέσει για τη μείωση των NPEs. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία του Ιουνίου του 2018, τα NPEs αγγίζουν τα 88,6 δισ. ευρώ ή 1,6 δισ. ευρώ χαμηλότερα από το ποσό-στόχο.

Οι συγκριτικά καλύτερες από το αναμενόμενο επιδόσεις οφείλονται κατά κύριο λόγο στις χαμηλότερες από το αναμενόμενο καθαρές ροές νέων NPEs, καθώς και στις υψηλότερες από το αναμενόμενο διαγραφές και εισπράξεις. Επιπλέον, κατά το β' τρίμηνο του 2018 οι πωλήσεις και οι ρευστοποιήσεις προσεγγίζουν για πρώτη φορά το αναμενόμενο επίπεδο.

Αντίθετα, οι τράπεζες έχασαν τον στόχο για τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια (NPLs), τα οποία έφτασαν τα 61,0 δισ. ευρώ ή 0,3 δισ. ευρώ υψηλότερα από τον στόχο που είχε τεθεί, παρά το γεγονός ότι οι τράπεζες πέτυχαν μείωση των δανείων αυτών κατά 4,7% ή 3 δισ. ευρώ σε σύγκριση με τον Μάρτιο του 2018.

Όπως σημειώνει η TτE, η απόδοση σε σχέση με τους στόχους που είχαν τεθεί για τα τρία κυριότερα χαρτοφυλάκια (στεγαστικό, καταναλωτικό, επιχειρηματικό) διαφέρει. Σχετικά καλύτερη εικόνα εμφανίζει το επιχειρηματικό χαρτοφυλάκιο, αλλά στο χαρτοφυλάκιο λιανικής οι τράπεζες δεν βρίσκονται ακόμη σε απόλυτη συμφωνία με τους στόχους που έχουν τεθεί.

Οδηγός οι πωλήσεις

Η μείωση των NPEs κατά το β' τρίμηνο του 2018 οφείλεται κατά κύριο λόγο στις πωλήσεις ύψους σχεδόν 2 δισ. ευρώ, οι οποίες αφορούν κυρίως συναλλαγές που πραγματοποιήθηκαν από δύο σημαντικά πιστωτικά ιδρύματα. Πέραν των πωλήσεων, στη μείωση των NPEs συνέβαλαν επίσης οι διαγραφές (1,6 δισ. ευρώ), οι εισπράξεις (0,6 δισ. ευρώ) και οι ρευστοποιήσεις (0,6 δισ. ευρώ).

Στο τελευταίο τρίμηνο παρατηρήθηκε αύξηση στις πωλήσεις, καθώς οι τράπεζες προχωρούν στην ολοκλήρωση συναλλαγών που έχουν ήδη ανακοινώσει, αλλά και στις ρευστοποιήσεις, καθώς οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί παράγουν τα πρώτα αποτελέσματα.

Ο τριμηνιαίος ρυθμός αποκατάστασης της τακτικής εξυπηρέτησης δανείων (cure rate) παρέμεινε στα ίδια επίπεδα με τα δύο προηγούμενα τρίμηνα (στο 1,8%), χαμηλότερος από τον τριμηνιαίο δείκτη αθέτησης (default rate), ο οποίος εμφανίζει αυξητική πορεία για δεύτερο συνεχόμενο τρίμηνο, φτάνοντας το 2,1% και επιβεβαιώνοντας την αρνητική τάση που παρατηρήθηκε ήδη από το α' τρίμηνο του 2018.

Καμπανάκι για τα στεγαστικά

Καλύτερες επιδόσεις παρατηρούνται στα χαρτοφυλάκια Μικρών και Μεσαίων Επιχειρήσεων (ΜΜΕ), μεγάλων επιχειρήσεων και ναυτιλιακών δανείων, όπου η τριμηνιαία μείωση άγγιξε τα 9,2%, 8,7% και 8,5% αντίστοιχα.

Αντίθετα, οι επιδόσεις στο στεγαστικό χαρτοφυλάκιο διατηρούνται χαμηλές, καθώς το επίπεδο των NPEs παρέμεινε σταθερό. Σε ετήσια βάση (συγκριτικά με τον Ιούνιο του 2017), η μείωση των NPEs στο επιχειρηματικό χαρτοφυλάκιο άγγιξε το 15,7%, στο καταναλωτικό το 24,6%, ενώ στο στεγαστικό χαρτοφυλάκιο σημειώθηκε μείωση των NPEs κατά μόλις 1,1%.

Υπό προστασία

Αξιοσημείωτο είναι το ποσοστό των NPEs που τελεί υπό καθεστώς αίτησης για υπαγωγή σε νομική προστασία. Στο σύνολο των χαρτοφυλακίων, το 14,4% των NPEs τελεί υπό καθεστώς αίτησης για υπαγωγή σε νομική προστασία σε σύγκριση με 13,7% τον Μάρτιο του 2018, αλλά η αύξηση του ποσοστού αυτού οφείλεται ουσιαστικά στη μείωση του συνολικού ύψους των δανείων, καθώς η αξία των δανείων υπό καθεστώς νομικής προστασίας παρέμεινε σταθερή. Το υψηλότερο ποσοστό παρατηρείται στο στεγαστικό χαρτοφυλάκιο, όπου φτάνει το 30%, σημειώνει η TτE.

Ο δείκτης NPEs παραμένει υψηλός στα περισσότερα χαρτοφυλάκια. Στο τέλος Ιουνίου του 2018, ο δείκτης NPEs άγγιζε το 44,3% για το στεγαστικό, το 56,9% για το καταναλωτικό και το 48,0% για το επιχειρηματικό χαρτοφυλάκιο. Σε ό,τι αφορά το επιχειρηματικό χαρτοφυλάκιο, η μεγαλύτερη συγκέντρωση NPES παρατηρείται στο χαρτοφυλάκιο των ελεύθερων επαγγελματιών και πολύ μικρών επιχειρήσεων (δείκτης NPES: 68,8%), καθώς και στο χαρτοφυλάκιο των ΜΜΕ (δείκτης NPES: 62,3%). Σταθερά καλύτερες επιδόσεις παρατηρούνται στο χαρτοφυλάκιο των μεγάλων επιχειρήσεων (δείκτης NPES: 28,3%) και στα ναυτιλιακά δάνεια (δείκτης NPES: 31,6%).

Τι περιμένουν οι τράπεζες

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των τραπεζών, ο χρονικός ορίζοντας μείωσης των NPEs δεν έχει μεταβληθεί, καθώς το μεγαλύτερο ποσοστό της μείωσης θα επιτευχθεί κατά τα δύο τελευταία έτη, το 2018 και το 2019. Παρατηρούνται, ωστόσο, κάποιες διαφοροποιήσεις στους παράγοντες μείωσης των NPEs σε σχέση με την προηγούμενη υποβολή. Συγκεκριμένα:

- Οι τράπεζες σκοπεύουν να επισπεύσουν την πώληση δανείων, κυρίως στο επιχειρηματικό χαρτοφυλάκιο και σε μικρότερο βαθμό στο καταναλωτικό χαρτοφυλάκιο. Συγκεκριμένα, οι τράπεζες στοχεύουν σε επιπλέον πωλήσεις ύψους 4,7 δισ. ευρώ, αγγίζοντας τα 11,6 δισ. ευρώ συνολικές πωλήσεις για την περίοδο Ιουνίου 2017 - Δεκεμβρίου 2019. Μέρος των επιπλέον πωλήσεων (1,4 δισ. ευρώ) ήδη έχει πραγματοποιηθεί κατά το γ' τρίμηνο του 2017 μέσω τιτλοποίησης και μεταφοράς NPEs από λιγότερο σημαντικό πιστωτικό ίδρυμα.

- Επιπρόσθετα, οι τράπεζες σκοπεύουν να αυξήσουν τα ποσά των διαγραφών κατά περίπου 1,2 δισ. ευρώ, κυρίως στο χαρτοφυλάκιο λιανικής.

- Παρ' όλα αυτά, οι τράπεζες πραγματοποίησαν συντηρητικότερες εκτιμήσεις όσον αφορά τις καθαρές εισροές NPEs σε σχέση με την προηγούμενη υποβολή στοιχείων. Η εισροή νέων NPEs για την περίοδο Ιουνίου 2017 - Δεκεμβρίου 2019 αυξάνεται κατά 1,2 δισ. ευρώ, ενώ αντίθετα η αποκατάσταση της τακτικής εξυπηρέτησης δανείων (curing) μειώνεται κατά 2,5 δισ. ευρώ. Οι τράπεζες ενσωμάτωσαν στα μοντέλα τους χειρότερες μακροοικονομικές υποθέσεις σε σύγκριση με την προηγούμενη υποβολή (ρυθμός αύξησης ΑΕΠ, διαθέσιμο εισόδημα), οι οποίες επηρέασαν τον ρυθμό εκ νέου αθέτησης (re-default rate), καθώς και τις καθαρές εισροές NPEs. Η χαμηλότερη αποκατάσταση της τακτικής εξυπηρέτησης δανείων σχετίζεται σε ένα βαθμό και με τα υψηλότερα ποσά πωλήσεων και διαγραφών.

- Οι λοιποί παράγοντες μείωσης των NPEs δεν παρουσιάζουν μεταβολή σε σχέση με την προηγούμενη υποβολή. Οι εκποιήσεις καλύψεων παραμένουν κύριος παράγοντας ύψους 10,6 δισ. ευρώ.

Τα NPEs ως ποσοστό των συνολικών ανοιγμάτων αναμένεται να μειωθούν σταδιακά και να αγγίξουν το 35,2% το 2019. Ωστόσο, το ποσοστό αυτό είναι λίγο υψηλότερο από τον προηγούμενο στόχο του 33,9%, εξαιτίας των διαφορετικών παραγόντων μείωσης των NPEs, αλλά και της χαμηλότερης εκτιμώμενης πιστωτικής επέκτασης.
Για την ίδια περίοδο, τα NPLs αναμένεται να μειωθούν κατά 47%, δηλαδή από 72,8 δισ. ευρώ τον Ιούνιο του 2017 σε 38,6 δισ. ευρώ το 2019.

Ο σχετικός δείκτης NPLs αναμένεται να μειωθεί από 36,1% σε 21,1% την ίδια χρονική περίοδο.
 

* Δείτε όλη την έκθεση στη στήλη Συνοδευτικό Υλικό.