ΕΦΚΑ: Πώς γίνεται ο συμψηφισμός των αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών

Με νέα εγκύκλιό του ο ΕΦΚΑ κοινοποιεί τις διατάξεις του άρθρου 15 του Ν. 4488/2017, που αντικατέστησαν το άρθρο 104 του Ν. 4387/2016 από τότε που ίσχυσε, με τίτλο «Συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις Δημοσίου και λοιπές ασφαλιστικές διατάξεις, ενίσχυση της προστασίας των εργαζομένων, δικαιώματα ατόμων με αναπηρίες και άλλες διατάξεις» και την κατ' εξουσιοδότηση υπ' αριθμ: Δ.15/Δ΄/12061/293/2018 Απόφαση του υφυπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης και σας παρέχουμε τις ακόλουθες οδηγίες για την εφαρμογή τους.

1. ΣΥΜΨΗΦΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΑΧΡΕΩΣΤΗΤΩΣ ΚΑ ΤΑΒΛΗΘΕΙΣΩΝ ΕΙΣΦΟΡΩΝ ΣΤΟΝ Ε.Φ.Κ.Α.

Ι. Οι αχρεωστήτως καταβληθείσες εισφορές στον ΕΦΚΑ συμψηφίζονται με τις πάσης φύσεως καθυστερούμενες οφειλές, ρυθμισμένες ή μη, των δικαιούχων προς τον ΕΦΚΑ και τους τρίτους φορείς, για τους οποίους ο ΕΦΚΑ συνεισπράττει εισφορές.

Ως αχρεώστητες καταβληθείσες εισφορές νοούνται τα χρηματικά ποσά των εισφορών που καταβάλλονται στον ΕΦΚΑ για οποιαδήποτε αιτία και για τα οποία, βάση της κείμενης νομοθεσίας, δεν προκύπτει υποχρέωση καταβολής τους. Ενδεικτικές περιπτώσεις αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών αποτελούν η καταβολή εισφορών υψηλότερων των απαιτητών ασφαλιστέων αποδοχών (πλαφόν), η υπερβάλλουσα καταβολή εισφορών πάνω από το οφειλόμενο ποσό, η μεταβολή χρόνου ασφάλισης, η υπερείσπραξη από το μέτρο της κατάσχεσης εις χείρας Τρίτων, η επιστροφή εισφορών λόγω διπλής ασφάλισης για υγειονομική περίθαλψη σε φορέα πριν την έναρξη του ΕΦΚΑ κ.λπ.

Δεν θεωρούνται αχρεωστήτως καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές. χρηματικά ποσά που έχουν καταβληθεί σε περιπτώσεις που προκύπτει ακύρωση χρόνου, λόγω δόλιας ή εικονικής ασφάλισης. (Σχετ. 47882/10027/12-9-53 Έγγραφον Γεν. Δ/νσεως LK.A., Άρθρο 903 Α.Κ.).

Εφόσον μετά τη διενέργεια ελέγχου (Δηλωθέντων-Καταβληθέντων και Ουσιαστικού) και την πραγματοποίηση συμψηφισμού προκύψει πιστωτικό υπόλοιπο, αυτό επιστρέφεται άτοκα στους δικαιούχους.

Κατ' εξαίρεση, το πιστωτικό υπόλοιπο επιστρέφεται εντόκως. μόνο έπειτα από αμετάκλητη απόφαση του αρμόδιου δικαστηρίου, από τα διαλαμβανόμενα της οποίας θα προκύπτει ρητά η έντοκη επιστροφή, σύμφωνα με τα οριζόμενα στις διατάξεις του άρθρου 21 του Κώδικα Νόμων περί δικών του Δημοσίου (κ.δ της 26.6/10.07.1944, Φ.Ε.Κ 139, τ.Α '), όπως ισχύουν.

ΙΙ. Ο συμψηφισμός ή η επιστροφή των αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών, αφορούν χρηματικά ποσά που έχουν καταβληθεί αχρεώστητα υπέρ της κύριας ασφάλισης και λοιπών κλάδων-παροχών του ΕΦΚΑ, καθώς και χρηματικά ποσά που συνεισπράττονται από τον ΕΦΚΑ, υπέρ ΕΤΕΑΕΠ, ΕΟΠΠΥ, ΟΑΕΔ καθώς και οποιουδήποτε άλλου φορέα.

2. ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

Τα προβλεπόμενα στις κοινοποιούμενες διατάξεις έχουν εφαρμογή:

Α) Σε περιπτώσεις που προκύπτει επιστροφή αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών σύμφωνα με τα ανωτέρω και η σχετική αξίωση έχει γεννηθεί ή θα γεννηθεί μετά την 01/01/2017.

Β) Σε εκκρεμείς αιτήσεις επιστροφής αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών που έχουν υποβληθεί μέχρι 31/12/2016, εξαιρουμένου του Δημοσίου και βρίσκονται σε οποιοδήποτε στάδιο της διοικητικής διαδικασίας.

3. ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΩΝ ΜΙΣΘΩΤΩΝ ΕΦΚΑ

Για την επιστροφή των αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών απαιτείται η υποβολή αίτησης (επισυναπτόμενα έντυπα) από τους δικαιούχους, εργοδότες και μισθωτούς που ασφαλίζονται μέσω Α.Π.Δ., στις αρμόδιες Υπηρεσίες Μισθωτών ΕΦΚΑ.

Μετά την υποβολή αυτής, θα πρέπει να ακολουθούνται τα κάτωθι:

-Καταχώρηση της αίτησης επιστροφής στο Ο.Π.Σ./τ. Ι.Κ.Α.-Ε.Τ.Α.Μ.
-Πρόσκληση στον εργοδότη για την προσκόμιση των έγγραφων στοιχείων απασχόλησης, αυτεπάγγελτη αναζήτηση αυτών, όπου είναι δυνατό, μέσω της εφαρμογής «ΔΙΑΣΥΝΔΕΣΗ ΜΕ ΕΡΓΑΝΗ» και διενέργεια ουσιαστικού ελέγχου έως την τελευταία απαιτητή μισθολογική περίοδο.
-Διεκπεραίωση των εκκρεμών Καταγγελιών-Δηλώσεων απασχόλησης, έλεγχος και διεκπεραίωση των Δελτίων Ελέγχου (επιτόπιοι έλεγχοι), των εκκρεμών Δελτίων Μεταβολής Στοιχείων Ασφάλισης (Δ.Μ.Σ.Α.), των διαπιστώσεων πραγματικής απασχόλησης κ.λπ.
-Διενέργεια Ελέγχου Δηλωθέντων Καταβληθέντων (Ε.Δ.Κ.).
-Έκδοση αποφάσεων συμψηφισμού εφόσον προκύψει πιστωτικό υπόλοιπο.
-Έκδοση Απόφασης Επιστροφής (ΑΠ.ΕΠ.).

Επισημαίνεται ότι, στις περιπτώσεις υποβληθεισών αιτήσεων επιστροφής εισφορών που έχουν καταχωρηθεί στο Ο.Π.Σ/τ. Ι.Κ.Α-Ε.Τ.Α.Μ. και έχουν εκδοθεί αποφάσεις επιστροφής ενώ εκκρεμεί η έγκρισή τους, οι αρμόδιοι υπάλληλοι των Υποκ/των Μισθωτών ΕΦΚΑ θα πρέπει να προβούν σε οίκοθεν ακύρωση αυτών.

Στη συνέχεια το σύνολο των εκκρεμών αιτήσεων επιστροφής, τόσο αυτών που ακυρώθηκαν όσο και αυτών που δεν καταχωρήθηκαν στο Ο.Π.Σ/τ. Ι.Κ.Α-Ε.Τ.Α.Μ., θα διεκπεραιωθεί σύμφωνα με τα ανωτέρω οριζόμενα.

Ήδη σχεδιάζεται η εφαρμογή της ηλεκτρονικής υποβολής αιτήσεων επιστροφής αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών από τους δικαιούχους, εργοδότες και ασφαλισμένους, που θα είναι διαθέσιμη στην ιστοσελίδα του ΕΦΚΑ.

4. ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΣΥΜΨΗΦΙΣΜΟΥ Ή ΕΠΙΣΤΡΟΦΗΣ ΤΩΝ ΑΧΡΕΩΣΤΗΤΩΣ ΚΑΤΑΒΛΗΘΕΙΣΩΝ ΕΙΣΦΟΡΩΝ ΣΕ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΡΥΘΜΙΣΜΕΝΩΝ ΟΦΕΙΛΩΝ

Εφόσον ο δικαιούχος εργοδότης έχει υπαχθεί σε καθεστώς ρύθμισης οφειλών και τηρεί τους όρους της ρύθμισης αυτής, θα ακολουθείται η ίδια ως άνω διαδικασία και στην περίπτωση που προκύπτει πιστωτικό υπόλοιπο, θα επέρχεται συμψηφισμός με τις τρέχουσες δόσεις της ρύθμισης κατά το ποσό αυτό.

Al. Η διαχείριση των αιτήσεων επιστροφής αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών, θα πραγματοποιείται σύμφωνα με τις οδηγίες της παρούσας:

i) Για τους δικαιούχους - ασφαλισμένους και εργοδότες, που προέρχονται από το τ. Ι.Κ.Α. - Ε.Τ.Α.Μ.

Για τους δικαιούχους - ασφαλισμένους και εργοδότες, των φορέων, τομέων, κλάδων και λογαριασμών του τ. Ε.Τ.Α.Α. (Τ.Σ.Α.Υ., Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε., Τ.Α.Ν.), τ. Ε.Τ.Α.Π. - Μ.Μ.Ε. και τ. Ο.Γ.Α. που εντάχθηκαν στον ΕΦΚΑ, για χρονική περίοδο από 01/01/2017 και εφεξής.

Α2. Για τη διαχείριση των αιτήσεων επιστροφής αχρεωστήτως καταβληθεισών εισφορών, των εντασσόμενων στον ΕΦΚΑ φορέων, τομέων, κλάδων και λογαριασμών του τ. Ε.Τ.Α.Α. (Τ.Σ.Α.Υ.,Τ.Σ.Μ.Ε.Δ.Ε.,Τ.Α.Ν.), τ. Ε.Τ.Α.Π.-Μ.Μ.Ε. και τ. Ο.Γ.Α., χρονικής περιόδου έως 31/12/2016, θα ακολουθήσουν νεότερες οδηγίες.

Β. Οι αχρεωστήτως καταβληθείσες εισφορές υπέρ τρίτων φορέων (Ε.Τ.Ε.Α.Ε.Π., Ε.Ο.Π.Υ.Υ., Ο.Α.Ε.Δ.), που συνεισπράττονται από τον ΕΦΚΑ, επιστρέφονται από αυτόν και βαρύνουν τον αντίστοιχο φορέα υπέρ του οποίου έγινε η είσπραξη.

Γ. Σύμφωνα με τις διατάξεις του τελευταίου εδαφίου της παρ. 6 του άρθρου 40 του Ν. 1846/1951, όπως αντικαταστάθηκε από την παρ. 1 του άρθρου 7 του Ν. 825/1978 και τις διατάξεις της παρ. 8 του άρθρου 21 του Ν. 1902/1990, οι απαιτήσεις από αχρεωστήτως καταβληθείσες ασφαλιστικές εισφορές παραγράφονται μετά πενταετία.

Δ. Για τους μισθωτούς ασφαλισμένους εξακολουθεί να ισχύει το άρθρο 30 του Κανονισμού Ασφάλισης περί πολλαπλής απασχόλησης.

Ε. Με τις κοινοποιούμενες διατάξεις, δε θίγονται τα προβλεπόμενα περί επιστροφής εισφορών, στις περιπτώσεις αναγνώρισης, εξαγοράς χρόνου ασφάλισης καθώς και υπαγωγής στην προαιρετική ασφάλιση.