Με εξάμηνη «ανανέωση» η ενισχυμένη εποπτεία

Τριμηνιαίες αποστολές των θεσμών και εκθέσεις στη βάση των οποίων θα ενεργοποιούνται τα υπό αίρεση μέτρα για το χρέος, μετά από απόφαση του Eurogroup, προβλέπει το πλαίσιο ενισχυμένης εποπτείας, το οποίο ενεργοποιείται από τις 21 Αυγούστου για την Ελλάδα και «κλείδωσε» σήμερα από την Κομισιόν.

Η χώρα μας θα παραμείνει σε καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας έως το 2022, όπως προκύπτει από τα κείμενα τα οποία δόθηκαν στη δημοσιότητα ενώ παρουσιάζοντας τις αποφάσεις, ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν Βάλντις Ντομπρόβσκις επανέλαβε πολλές φορές την ανάγκη τήρησης των συμφωνηθέντων και συνέχισης των μεταρρυθμίσεων, προκειμένου να ανακτηθεί σταδιακά η εμπιστοσύνη των αγορών και να μην πάνε χαμένες οι θυσίες των Ελλήνων. Οι μεταπρογραμματικές δεσμεύσεις δεν αναλύονται διεξοδικά στο συνεπτυγμένο κείμενο για την ενισχυμένη εποπτεία το οποίο ανακοίνωσε η Κομισιόν, αλλά γίνεται παραπομπή στο παράρτημα της απόφασης του Eurogroup της 21 Ιουνίου. Στην ίδια την απόφαση για την ενισχυμένη εποπτεία άλλωστε τονίζεται η ανάγκη ολοκλήρωσης όλων των μεταρρυθμίσεων που συμφωνήθηκαν στο πλαίσιο του 3ου προγράμματος του ESM

Στις τριμηνιαίες αποστολές αξιολόγησης θα μετέχουν Κομισιόν και ΕΚΤ, ο ESM θα ασκεί παράλληλη εποπτεία στο πλαίσιο του Συστήματος Έγκαιρης Προειδοποίησης (σε αντιδιαστολή με την ενισχυμένη εποπτεία, η οποία προβλέπεται να λήξει το 2022, το EWS του ESM θα διαρκέσει έως το 2060), ενώ θα συνεχίσει να επιτηρεί την οικονομία και κλιμάκιο του ΔΝΤ.

Μέρος των εκθέσεων που θα συντάσσονται, θα εντάσσεται παράλληλα στο «κανονικό» σύστημα επιτήρησης όλων των χωρών-μελών της ευρωζώνης (Ευρωπαϊκό Εξάμηνο), δύο φορές τον χρόνο, όμως οι εκθέσεις αυτές θα έχουν μεγαλύτερο ειδικό βάρος. Τα ευρήματα των αποστολών θα είναι αυτά τα οποία θα οδηγούν σε ενεργοποίηση ή ακύρωση των προαποφασισμένων μέτρων για το χρέος.

Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά: «Η ενεργοποίηση μέτρων για το χρέος που εξαρτώνται από τις πολιτικές, τα οποία συμφωνήθηκαν κατά τη συνεδρίαση της Ευρωομάδας της 22ας Ιουνίου, θα βασίζεται σε θετικές εκθέσεις που θα καταρτίζονται βάσει του πλαισίου ενισχυμένης εποπτείας.

Συγκεκριμένα, μια θετική έκθεση ενισχυμένης εποπτείας θα καθιστά δυνατή την επιστροφή στην Ελλάδα του δημοσιονομικού ισοδύναμου των εσόδων των εθνικών κεντρικών τραπεζών από την κατοχή ελληνικών ομολόγων (τα λεγόμενα "κέρδη SMP/ANFA"). Τα κέρδη αυτά θα μεταβιβάζονται στην Ελλάδα ισόποσα σε εξαμηνιαία βάση, κάθε Δεκέμβριο και Ιούνιο, αρχής γενομένης το 2018 και έως τον Ιούνιο του 2022, υπό την προϋπόθεση θετικών εκθέσεων ενισχυμένης εποπτείας. Τούτο θα γίνεται επιπροσθέτως της συμφωνηθείσας παραίτησης από την προσαύξηση επιτοκίου ("step-up interest rate margin") όσον αφορά τη δόση για την επαναγορά χρέους του 2ου ελληνικού προγράμματος από το 2018. Τα μέτρα αυτά από κοινού θα καταστήσουν διαθέσιμα πρόσθετα κεφάλαια για την Ελλάδα κατά τα έτη αμέσως μετά τη λήξη του προγράμματος, παρά το γεγονός ότι η χώρα δεν υπόκειται πλέον σε πρόγραμμα».

Οπως μετέδωσε το πρωϊ το Euro2day.gr στο κείμενο της απόφασης σημειώνεται πως παρά τις μεταρρυθμίσεις, η Ελλάδα συνεχίζει να βιώνει σημαντικές ανισορροπίες και ευάλωτα σημεία. Συγκεκριμένα, η Ελλάδα αντιμετωπίζει τις παρακάτω δυσκολίες: «Μετά την κορύφωσή του στο 180,8% του ΑΕΠ στα τέλη του 2016, το δημόσιο χρέος παρέμεινε στο 178,6% του ΑΕΠ στα τέλη του 2017, το υψηλότερο επίπεδο στην Ένωση. Η καθαρή διεθνής επενδυτική θέση που ήταν κοντά στο -140% του ΑΕΠ το 2016 επίσης παραμένει εξαιρετικά υψηλή· επιπλέον, παρά το γεγονός πως οι τρέχουσες συναλλαγές βρίσκονται κοντά σε ισοζύγιο, εξακολουθούν να μην επαρκούν για να στηρίξουν μια μείωση της μεγάλης καθαρής διεθνούς επενδυτικής θέσης σε συνετά επίπεδα με ικανοποιητικό ρυθμό. Η ανεργία, αν και υποχωρεί από την κορυφή του 27,9% του 2013, παρέμεινε στο 20,1% τον Μάρτιο του 2018. Η μακροχρόνια ανεργία (15,3% στο τέλος του 2017) και η ανεργία των νέων (43,8% τον Μάρτιο του 2018) επίσης παραμένουν πολύ υψηλά. Το επιχειρηματικό περιβάλλον εξακολουθεί να χρειάζεται σημαντικές περαιτέρω βελτιώσεις καθώς η Ελλάδα εξακολουθεί να υπολείπεται των βέλτιστων επιδόσεων σε αρκετούς τομείς των διαρθρωτικών παραγόντων των συγκριτικών δεικτών οικονομικών επιδόσεων (π.χ. ισχύς συμβάσεων, κτηματογράφηση, επίλυση χρεοκοπιών κλπ)».

Όπως επισημαίνεται στο κείμενο, «ενώ ο τραπεζικός τομέας παραμένει επαρκώς κεφαλαιοποιημένος, συνεχίζει να αντιμετωπίζει προκλήσεις που συνδέονται με τα χαμηλά επίπεδα κερδοφορίας, τα μεγάλα αποθέματα μη εξυπηρετούμενων εκθέσεων και τη διατήρηση ισχυρών δεσμών με το Κράτος. Στο τέλος Μαρτίου 2018, το απόθεμα των μη εξυπηρετούμενων εκθέσεων εξακολουθούσε να είναι πολύ υψηλό στα 92,4 δισ. ευρώ ή 48,5% του συνόλου των εκθέσεων στους ισολογισμούς. Η Ελλάδα έχει υιοθετήσει βασικά νομοθετήματα στο πλαίσιο του προγράμματος οικονομικής βοήθειας του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας για να διευκολύνει τον εξορθολογισμό των ισολογισμών των τραπεζών, όμως θα χρειαστούν συνεχιζόμενες προσπάθειες για να έρθει η αναλογία των μη εξυπηρετούμενων εκθέσεων σε βιώσιμα επίπεδα και να επιτραπεί στα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα να εκπληρώνουν τη λειτουργία τους στη διαμεσολάβηση και την διαχείριση ρίσκου ανά πάσα στιγμή. Επιπλέον, υπάρχει ένας οδικός χάρτης για την χαλάρωση των capital controls, με στόχο την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης των καταθετών. Αν και ορισμένα capital controls έχουν χαλαρώσει, ωστόσο θα πρέπει να επιδιωχθεί περισσότερη δουλειά στη βάση των συμφωνημένων οροσήμων».

Σύμφωνα με το κείμενο της απόφασης, έχοντας αποκοπεί από τις αγορές από το 2010, «η Ελλάδα άρχισε να ανακτά πρόσβαση στην αγορά μέσω εκδόσεων κρατικών ομολόγων από τον Ιούλιο του 2017. Ωστόσο, εν μέσω επεισοδίων μεταβλητότητας στις χρηματαγορές, οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων παραμένουν σε αυξημένα επίπεδα σε σχέση με τα άλλα κράτη-μέλη της ευρωζώνης, και οι συνθήκες δανεισμού της Ελλάδας παραμένουν εύθραυστες εν μέσω εξωτερικών οικονομικών ρίσκων. Έτσι χρειάζεται να γίνουν περαιτέρω προσπάθειες για να διασφαλιστεί η συνεχής και σταθερή πρόσβαση στις αγορές για το κράτος.

Λόγω των προαναφερθέντων, η Επιτροπή συμπεραίνει πως η Ελλάδα συνεχίσει να αντιμετωπίζει ρίσκα σε ότι αφορά την χρηματοοικονομική σταθερότητά της, τα οποία, εάν υλοποιηθούν, θα μπορούσαν να έχουν αρνητικές επιπτώσεις σε άλλα κράτη μέλη της ευρωζώνης. Αν υλοποιηθούν οποιεσδήποτε παράπλευρες επιπτώσεις, θα μπορούσαν να συμβούν εμμέσως επηρεάζοντας την επενδυτική εμπιστοσύνη και ως εκ τούτου τα κόστη αναχρηματοδότησης για τράπεζες και κράτη σε άλλα μέλη της ευρωζώνης».

«Η Ελλάδα έχει δεσμευτεί στο Eurogroup να συνεχίσει και να ολοκληρώσει όλες τις κομβικές μεταρρυθμίσεις που υιοθετήθηκαν στο πλαίσιο της χρηματοοικονομικής βοήθειας του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας και να διασφαλίσει πως οι στόχοι των σημαντικών μεταρρυθμίσεων που υιοθετήθηκαν υπό τα προγράμματα χρηματοοικονομικής βοήθειας, θα είναι εξασφαλισμένοι.

Η Ελλάδα έχει επίσης δεσμευτεί να εφαρμόσει συγκεκριμένες ενέργειες στους τομείς των δημοσιονομικών και δημοσιονομικών-διαρθρωτικών πολιτικών, της κοινωνικής πρόνοιας, της χρηματοοικονομικής σταθερότητας, των αγορών εργασίας και προϊόντων, των ιδιωτικοποιήσεων και της δημόσιας διοίκησης. Αυτές οι συγκεκριμένες ενέργειες, που ορίζονται σε παράρτημα της ανακοίνωσης του Eurogroup της 22ας Ιουνίου 2018, θα συμβάλουν στην αντιμετώπιση δυνητικών πηγών οικονομικών δυσκολιών», τονίζεται στο κείμενο της απόφασης.

Μειώσεις φόρων και κοινωνικά μέτρα με το δημοσιονομικό χώρο

Απαντώντας σε ερώτηση για το θέμα του παγώματος της αύξησης του ΦΠΑ στα πέντε νησιά που αντιμετωπίζουν το πρόβλημα του προσφυγικού ο Πιερ Μοσκοβισί δήλωσε πως «ενημερώθηκε» η Κομισιόν. Η επέκταση κατά έξι μήνες είναι αναγνώριση συγκεκριμένων δυσκολιών που υπάρχουν. Είναι απόφαση που έχει περιορισμένη επίπτωση στον προϋπολογισμό, κάτω από 30 εκατ. ευρώ και δεν αλλάζει κάτι στην στόχευση για πλεόνασμα 3,5%.

Όπως είπε η Κομισιόν δεν δίνει συμβουλές για την έξοδο στις αγορές, στόχος είναι να βγει και παράλληλα να ακολουθήσει στέρεες δημοσιονομικές πολιτικές και να συνεχίσει τις μεταρρυθμίσεις.

Είναι σημαντικό να συνεχιστούν οι «υπεύθυνες δημοσιονομικές πολιτικές και να πιαστούν οι στόχοι, δήλωσε από την πλευρά του ο Βλ. Ντομπρόβσκις. Όπως είπε βλέπουμε δημοσιονομικό χώρο και όταν υπάρχει η κυβέρνηση μπορεί να τον χρησιμοποιήσει για μειώσεις φόρων ή κοινωνικά μέτρα. Αυτό έκανε η κυβέρνηση και προηγούμενα χρόνια καθώς υπεραπέδωσε στα δημοσιονομικά.

Η ανακοίνωση της Κομισιόν

Οπως αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση, η σημερινή απόφαση της Επιτροπής για την ενεργοποίηση του πλαισίου ενισχυμένης εποπτείας, όπως προβλέπεται στον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 472/2013 (μέρος του αποκαλούμενου «δίπτυχου»), διευκολύνει την επιστροφή της χώρας στην κανονικότητα, αξιοποιώντας την πρόοδο που έχει σημειωθεί.

Ο κ. Βάλντις Ντομπρόβσκις, αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και επίτροπος αρμόδιος για το ευρώ και τον κοινωνικό διάλογο, καθώς και για τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και την Ένωση Κεφαλαιαγορών, δήλωσε τα εξής: «Από τις 20 Αυγούστου, η Ελλάδα θα βασίζεται στις δικές της δυνάμεις. Είναι σημαντικό η Ελλάδα να συνεχίσει τις συνετές δημοσιονομικές και μακροοικονομικές πολιτικές, καθώς και την ολοκλήρωση των μεταρρυθμίσεων που έχουν συμφωνηθεί. Η ενισχυμένη εποπτεία έχει σκοπό να βοηθήσει την Ελλάδα να κερδίσει την εμπιστοσύνη των αγορών, των επενδυτών, των επιχειρήσεων και των επιχειρηματιών, που επιθυμούν σταθερότητα και προβλεψιμότητα. Αυτός είναι ο προσφορότερος τρόπος προσέλκυσης περισσότερων επενδύσεων και διασφάλισης μίας βιώσιμης ανάπτυξης, που θα δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας και θα βελτιώσουν το βιοτικό επίπεδο και τις κοινωνικές συνθήκες για τους Έλληνες πολίτες»

Ο κ. Πιερ Μοσκοβισί, επίτροπος Οικονομικών και Δημοσιονομικών Υποθέσεων, Φορολογίας και Τελωνείων, δήλωσε τα εξής: «Ο ελληνικός λαός προσδοκά ότι η Ευρώπη θα συνεχίσει να συμμετέχει και να είναι προσηλωμένη στη στήριξη της χώρας του. Η σημερινή απόφαση αφορά ακριβώς αυτό. Η ενισχυμένη εποπτεία δεν είναι ένα τέταρτο πρόγραμμα. Δεν συνεπάγεται νέες δεσμεύσεις ή προϋποθέσεις. Πρόκειται για ένα πλαίσιο, με στόχο τη στήριξη της ολοκλήρωσης και της υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων που βρίσκονται σε εξέλιξη. Γιατί είναι τόσο σημαντικό αυτό; Επειδή η ανάκαμψη της Ελλάδας δεν αποτελεί στιγμιαίο γεγονός αλλά συνεχή διαδικασία».

Οπως σημειώνεται, στο πλαίσιο της συνολικής συμφωνίας στην οποία κατέληξε η Ευρωομάδα, οι ελληνικές αρχές δεσμεύθηκαν να ολοκληρώσουν τις βασικές μεταρρυθμίσεις που συμφωνήθηκαν στο πλαίσιο του τρέχοντος προγράμματος. Ανέλαβαν επίσης συγκεκριμένες δεσμεύσεις πολιτικής, για να ολοκληρώσουν μια σειρά βασικών διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που έχουν ήδη ξεκινήσει και συμφώνησαν να ενεργοποιηθεί το πλαίσιο ενισχυμένης εποπτείας.

Η ενισχυμένη εποπτεία είναι ένα στιβαρό μεταπρογραμματικό πλαίσιο εποπτείας, που θα καταστήσει δυνατή τη στενή παρακολούθηση της οικονομικής, δημοσιονομικής και χρηματοπιστωτικής κατάστασης στην Ελλάδα, καθώς και της εξέλιξής της. Η ενεργοποίησή της κρίθηκε σκόπιμη λόγω του παρατεταμένου χαρακτήρα της κρίσης που αντιμετώπισε η Ελλάδα, της κατάστασης του χρέους της χώρας, της ανάγκης να συνεχιστεί η εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που θα οδηγήσουν σε βιώσιμη οικονομική ανάκαμψη, και λοιπών αδυναμιών.

Η ενισχυμένη εποπτεία θα διευκολύνει την επιστροφή της Ελλάδας στην κανονικότητα, όπου θα θέτει τους δικούς της στόχους πολιτικής, ενώ ταυτόχρονα προβλέπει συνετή πολιτική πολύ πέραν του χρονικού ορίζοντα του προγράμματος. Όσον αφορά τη συμφωνία της Ευρωομάδας, αυτή η πολιτική αναμένεται να διατηρήσει τους στόχους των βασικών μεταρρυθμίσεων που αναλήφθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος του ΕΜΣ. Δεν συνεπάγεται νέες μεταρρυθμίσεις ή δεσμεύσεις και, ως εκ τούτου, σηματοδοτεί σαφώς το τέλος των πολυετών προγραμμάτων χρηματοδοτικής στήριξης, σημειώνει η Κομισιόν.

Το πλαίσιο αυτό προβλέπει τριμηνιαίες αξιολογήσεις για τον έγκαιρο εντοπισμό των κινδύνων, ώστε να μπορούν να λαμβάνονται μέτρα για την αντιμετώπισή τους σε πρώιμο στάδιο. Η Επιτροπή θα εκδίδει τριμηνιαίες εκθέσεις αξιολόγησης προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Ελληνικό Κοινοβούλιο και την Ευρωομάδα/Οικονομική και Δημοσιονομική Επιτροπή, όπως προβλέπεται στον σχετικό κανονισμό. Η ενεργοποίηση των μέτρων για το χρέος, η οποία θα εξαρτάται από την εφαρμογή συγκεκριμένων πολιτικών και η οποία συμφωνήθηκε κατά τη συνεδρίαση της Ευρωομάδας της 22ας Ιουνίου, θα βασίζεται στις θετικές εκθέσεις που θα συντάσσονται στο πλαίσιο ενισχυμένης εποπτείας.

Η σημερινή απόφαση προβλέπει επίσης ότι η Επιτροπή θα αναλάβει την ενισχυμένη εποπτεία σε συνεργασία με την ΕΚΤ και, ενδεχομένως, με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Θα συμμετέχει επίσης και ο ESM. Ταυτόχρονα, από τη λήξη του προγράμματος στήριξης της σταθερότητας στις 20 Αυγούστου, η Ελλάδα θα ενσωματωθεί πλήρως στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου για τον συντονισμό της οικονομικής και της κοινωνικής πολιτικής. Οι συνέργειες μεταξύ της ενισχυμένης εποπτείας και των διαδικασιών του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου θα μεγιστοποιηθούν, προκειμένου να αποφευχθεί ο περιττός φόρτος εργασίας για τη διοίκηση και να διασφαλιστεί η συνοχή.

H Κομισιόν εξέδωσε μια σειρά ερωτήσεων-απαντήσεων για το θέμα της μεταμνημονιακή εποπτείας:

Τι αποφάσισε σήμερα η Επιτροπή;

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε απόφαση ενεργοποίησης του πλαισίου ενισχυμένης εποπτείας, με σκοπό να διευκολύνει την εξομάλυνση της κατάστασης στην Ελλάδα, με βάση την πρόοδο που έχει σημειωθεί. Η προσέγγιση αυτή είχε εγκριθεί από τους υπουργούς Οικονομικών της ζώνης του ευρώ κατά τη διάρκεια της Ευρωομάδας της 22ας Ιουνίου, σε συνεργασία με τις ελληνικές αρχές και κατόπιν διαβούλευσης με την Επιτροπή.

Τι σημαίνει «ενισχυμένη εποπτεία»;

Η ενισχυμένη εποπτεία είναι ένα πλαίσιο σχεδιασμένο για να διευκολύνει την εξομάλυνση και να στηρίζει την ολοκλήρωση, την υλοποίηση και τη συνέχεια των μεταρρυθμίσεων που οι ελληνικές αρχές έχουν δεσμευτεί να εφαρμόσουν βάσει του τρέχοντος προγράμματος στήριξης της σταθερότητας. Επιτρέπει, επίσης, τη στενή παρακολούθηση της οικονομικής κατάστασης και της εξέλιξης της οικονομίας της Ελλάδας μετά τις 20 Αυγούστου 2018, οπότε θα λήξει το πρόγραμμα στήριξης της σταθερότητας του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας (ΕΜΣ). Θα καταστήσει ευκολότερο τον εντοπισμό των κινδύνων ενώ προκύπτουν και θα διευκολύνει τη λήψη των κατάλληλων μέτρων παρακολούθησης για την ολοκλήρωση, τη συνέχεια και την υλοποίηση της εφαρμογής των μεταρρυθμίσεων σε όλους τους τομείς πολιτικής που καλύπτονται από το πρόγραμμα του ΕΜΣ.

Η ενισχυμένη εποπτεία είναι νέο πρόγραμμα ή συνέχεια του τρέχοντος προγράμματος;

Όχι. Η ενισχυμένη εποπτεία δεν αποτελεί ούτε συνέχεια του τρέχοντος προγράμματος ούτε νέο πρόγραμμα. Το τρέχον πρόγραμμα θα λήξει στις 20 Αυγούστου. Το πλαίσιο ενισχυμένης εποπτείας διευκολύνει τη στήριξη της ολοκλήρωσης, της υλοποίησης και της συνέχειας των μεταρρυθμίσεων που οι ελληνικές αρχές έχουν δεσμευτεί να εφαρμόσουν, βάσει του τρέχοντος προγράμματος στήριξης της σταθερότητας. Υπογραμμίζεται ότι η ενισχυμένη εποπτεία δεν περιλαμβάνει νέες προϋποθέσεις. Οι δεσμεύσεις που αναλαμβάνονται αφορούν μόνο την ολοκλήρωση μιας σειράς μεταρρυθμίσεων, οι οποίες έχουν ήδη ξεκινήσει από την Ελλάδα στο πλαίσιο του προγράμματος στήριξης της σταθερότητας και οι οποίες παρέχουν τα κίνητρα και τις διασφαλίσεις που θα χρειαστούν καθώς θα εφαρμόζονται τα μέτρα για το χρέος κατά τους προσεχείς μήνες και έτη.

Ποιες δεσμεύσεις θα παρακολουθούνται στο πλαίσιο της ενισχυμένης εποπτείας;

Η επιτήρηση θα επικεντρώνεται σε έξι τομείς, σε σχέση με τους οποίους η Ελλάδα ανέλαβε συγκεκριμένες δεσμεύσεις στο πλαίσιο της συμφωνίας της Ευρωομάδας της 22ας Ιουνίου. Σε αυτούς περιλαμβάνονται η δημοσιονομική πολιτική και η δημοσιονομική διαρθρωτική πολιτική, η κοινωνική πρόνοια, η χρηματοπιστωτική σταθερότητα, οι αγορές εργασίας και προϊόντων, και η δημόσια διοίκηση.

Έχει χρησιμοποιηθεί στο παρελθόν το πλαίσιο αυτό;

Όλα τα κράτη-μέλη που έκαναν χρήση προγράμματος χρηματοδοτικής συνδρομής υπόκεινται σε εποπτεία μετά τη λήξη του προγράμματος. Αυτό απαιτεί επίσης τακτικές αποστολές και υποβολή εκθέσεων, καθώς και την παρακολούθηση της υλοποίησης των μεταρρυθμίσεων κατά την περίοδο μετά τη λήξη του προγράμματος.

Ωστόσο, είναι η πρώτη φορά που ενεργοποιείται το πλαίσιο ενισχυμένης εποπτείας που θεσπίστηκε με το λεγόμενο «δίπτυχο» [κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 472/2013]. Δεδομένης της διάρκειας της κρίσης στην Ελλάδα και της μακράς περιόδου κατά την οποία η χώρα λαμβάνει χρηματοδοτική βοήθεια, του ακόμη υψηλού χρέους της και της πρόσφατης συμφωνίας σχετικά με μια άνευ προηγουμένου δέσμη μέτρων για το χρέος, η ενισχυμένη εποπτεία αποτελεί την κατάλληλη προσέγγιση για να διευκολυνθεί η παροχή στήριξης για την υλοποίηση των συμφωνημένων μεταρρυθμίσεων κατά την περίοδο μετά τη λήξη του προγράμματος.

Ποιες είναι οι διαφορές μεταξύ της κανονικής εποπτείας μετά τη λήξη ενός προγράμματος και της ενισχυμένης εποπτείας;

Στο πλαίσιο της ενισχυμένης εποπτείας, η Ελλάδα θα παρακολουθείται μέσω πιο συχνών αποστολών αξιολόγησης από την Επιτροπή και τους άλλους θεσμούς. Η υποβολή εκθέσεων θα πραγματοποιείται σε τριμηνιαία βάση. Σκοπός είναι να συμπίπτει σε μεγάλο βαθμό η εν λόγω παρακολούθηση με αυτήν που πραγματοποιείται στο πλαίσιο της συνήθους διαδικασίας του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, η οποία θα εφαρμόζεται πλέον στην Ελλάδα όπως και σε όλα τα άλλα κράτη-μέλη. Οι συνέργειες μεταξύ των δύο διαδικασιών θα μεγιστοποιηθούν.

Στο πλαίσιο της ενισχυμένης εποπτείας, οι ελληνικές αρχές θα πρέπει επίσης να παρέχουν λεπτομερέστερα στοιχεία από ό,τι θα συνέβαινε βάσει της κανονικής εποπτείας μετά τη λήξη προγράμματος.

Ποια είναι η νομική βάση για την ενισχυμένη εποπτεία;

Η ενισχυμένη εποπτεία προβλέπεται στον κανονισμό αριθ. 472/2013 για την ενίσχυση της οικονομικής και δημοσιονομικής εποπτείας των κρατών-μελών στη ζώνη του ευρώ, τα οποία αντιμετωπίζουν ή απειλούνται με σοβαρές δυσκολίες αναφορικά με τη χρηματοοικονομική τους σταθερότητα (στο πλαίσιο των νομοθετικών μέτρων του λεγόμενου «διπτύχου»).

Πώς θα συμμετάσχουν τα υπόλοιπα θεσμικά όργανα;

Ο κανονισμός αριθ. 472/2013 ορίζει ότι η Επιτροπή αναλαμβάνει ενισχυμένη εποπτεία σε συνεννόηση με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και, όπου είναι σκόπιμο, με το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ).
Ο ΕΜΣ θα συμμετέχει στο πλαίσιο του συστήματος έγκαιρης προειδοποίησης, ως είθισται για την εποπτεία μετά τη λήξη ενός προγράμματος. Το ΔΝΤ δεσμεύθηκε να εξακολουθήσει να συμμετέχει πλήρως στην Ελλάδα μετά τη λήξη του προγράμματος του ΕΜΣ.

Ποια είναι η σχέση μεταξύ της ενισχυμένης εποπτείας και της εφαρμογής μέτρων ελάφρυνσης του χρέους;

Η ενεργοποίηση μέτρων για το χρέος που εξαρτώνται από τις πολιτικές, τα οποία συμφωνήθηκαν κατά τη συνεδρίαση της Ευρωομάδας της 22ας Ιουνίου, θα βασίζεται σε θετικές εκθέσεις που θα καταρτίζονται βάσει του πλαισίου ενισχυμένης εποπτείας.

Συγκεκριμένα, μια θετική έκθεση ενισχυμένης εποπτείας θα καθιστά δυνατή την επιστροφή στην Ελλάδα του δημοσιονομικού ισοδύναμου των εσόδων των εθνικών κεντρικών τραπεζών από την κατοχή ελληνικών ομολόγων (τα λεγόμενα «κέρδη SMP/ANFA»). Τα κέρδη αυτά θα μεταβιβάζονται στην Ελλάδα ισόποσα σε εξαμηνιαία βάση, κάθε Δεκέμβριο και Ιούνιο, αρχής γενομένης το 2018 και έως τον Ιούνιο του 2022, υπό την προϋπόθεση θετικών εκθέσεων ενισχυμένης εποπτείας. Τούτο θα γίνεται επιπροσθέτως της συμφωνηθείσας παραίτησης από την προσαύξηση επιτοκίου («step-upinterestratemargin») όσον αφορά τη δόση για την επαναγορά χρέους του 2ου ελληνικού προγράμματος από το 2018. Τα μέτρα αυτά από κοινού θα καταστήσουν διαθέσιμα πρόσθετα κεφάλαια για την Ελλάδα κατά τα έτη αμέσως μετά τη λήξη του προγράμματος, παρά το γεγονός ότι η χώρα δεν υπόκειται πλέον σε πρόγραμμα.

Μέχρι πότε θα παραμένει η Ελλάδα υπό ενισχυμένη εποπτεία;

Η ενισχυμένη εποπτεία θα ισχύσει για αρχική περίοδο έξι μηνών, σύμφωνα με τις νομικές διατάξεις. Μπορεί να ανανεώνεται κάθε έξι μήνες και είναι πιθανό να παραμείνει σε ισχύ όσο διάστημα ισχύουν τα μέτρα για το χρέος που εξαρτώνται από τις πολιτικές, δηλαδή έως το 2022. Η κανονική εποπτεία μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος θα αρχίσει μόλις λήξει (ή εφόσον δεν ανανεωθεί πλέον) το πλαίσιο ενισχυμένης εποπτείας και θα διαρκέσει έως ότου εξοφληθεί τουλάχιστον το 75 % της χρηματοδοτικής συνδρομής που έχει λάβει η Ελλάδα. Αυτό ισχύει για κάθε χώρα που βγαίνει από πρόγραμμα.

* Δείτε το κείμενο (στα αγγλικά) στη στήλη Συνοδευτικό Υλικό.