Τρία κλειδιά για τη βιωσιμότητα του χρέους

Μια άνοδος των επιτοκίων δανεισμού κατά 100 μονάδες βάσης ή η επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων 1,5% του ΑΕΠ αντί για 2,2% που προβλέπει η συμφωνία του Eurogroup για την περίοδο 2023-2060 είναι αρκετά για να βάλουν «φωτιά» στο δημόσιο χρέος, εκτινάσσοντας τις ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας ως ποσοστό του ΑΕΠ σε επίπεδα πάνω από το 20% ακόμα και από το 2033.

Η Τράπεζα της Ελλάδος, με τη σημερινή της έκθεση, καταγράφει τέσσερα σενάρια για τη βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους. Το βασικό σενάριο δεν είναι άλλο από αυτό που είχε εκτιμηθεί με την Έκθεση Συμμόρφωσης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής του Ιανουαρίου 2018. Η εξυπηρέτηση του χρέους εμφανίζει προβλήματα από το 2023, ξεπερνώντας τα όρια της βιωσιμότητας, εξέλιξη η οποία εξηγεί την παρέμβαση του Eurogroup.

Στο δεύτερο σενάριο αποτιμάται η συμφωνία του Eurogroup. Με τις παραδοχές διατήρησης υψηλών πρωτογενών πλεονασμάτων έως το 2060, τις οποίες από την έκθεση προκύπτει ότι η ΤτΕ θεωρεί σχεδόν εξωπραγματικές, και προβλέψεις για ρυθμό ανάπτυξης 1%, το χρέος μπαίνει σε καθοδικό μονοπάτι ως ποσοστό του ΑΕΠ ενώ οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες ως ποσοστό του ΑΕΠ παραμένουν κάτω από το όριο του 20% έως και το 2059.

Στο τρίτο σενάριο εξετάζεται η περίπτωση δημοσιονομικής κόπωσης και διακοπής της δημοσιονομικής προσπάθειας, με αποτέλεσμα τα πρωτογενή πλεονάσματα να μειωθούν σε 1,5% του ΑΕΠ την περίοδο 2023-2060. Αυτό έχει ως συνέπεια την ανάσχεση της καθοδικής πορείας του λόγου δημόσιου χρέους προς ΑΕΠ μετά το 2032 ενώ οι ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες υπερβαίνουν μακροπρόθεσμα το όριο του 20% του ΑΕΠ.

Στο τέταρτο σενάριο, τα επιτόκια στις αγορές ανεβαίνουν κατά 100 μονάδες βάσης και η βιωσιμότητα τινάζεται στον αέρα λίγο μετά το 2040.

«Η βιωσιμότητα του χρέους παρουσιάζει μεγάλη ευαισθησία στην εξέλιξη των επιτοκίων δανεισμού, όπως φάνηκε στην πρόσφατη περίοδο με τις διεθνείς αναταράξεις λόγω των πολιτικών εξελίξεων στην Ιταλία», σημειώνει η ΤτE και παραθέτει το τέταρτο σενάριο στο οποίο το μέσο επιτόκιο αναχρηματοδότησης από τις αγορές αυξάνεται κατά 100 μονάδες βάσης. Παρά τα μέτρα ελάφρυνσης και την παράλληλη επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων, μια τέτοιου μεγέθους αύξηση του κόστους «αρκεί για να ανακόψει την αποκλιμάκωση του δημόσιου χρέους και να οδηγήσει τις ακαθάριστες χρηματοδοτικές ανάγκες πάνω από το όριο του 20% του ΑΕΠ μακροπρόθεσμα».

Συνεπώς, καταλήγει η Τράπεζα της Ελλάδος, στη συγκεκριμένη ανάλυση «η βιωσιμότητα του δημόσιου χρέους μακροπρόθεσμα υπόκειται σε σημαντικές αρνητικές επισφάλειες, οι οποίες εντοπίζονται κυρίως:

1. Στη συνέχιση της δημοσιονομικής προσπάθειας.

2. Στο ύψος των επιτοκίων δανεισμού που επηρεάζονται -όπως έχουν δείξει οι τελευταίες εξελίξεις- όχι μόνο από το εσωτερικό οικονομικό περιβάλλον αλλά και από τις διεθνείς εξελίξεις και

3. Την εξέλιξη των μακροοικονομικών μεγεθών.