Alpha: Γιατί «βούλιαξαν» οι επενδύσεις το Q1

Η επιτάχυνση της οικονομικής δραστηριότητας συνεχίστηκε στο πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, όπως προκύπτει από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, σύμφωνα με τα οποία το ΑΕΠ αυξήθηκε σε σταθερές τιμές, για πέμπτο συνεχές τρίμηνο.

Οπως επισημαίνει η Alpha Bank στο εβδομαδιαίο της δελτίο, σε ετήσια βάση, ο ρυθμός μεγεθύνσεως της ελληνικής οικονομίας ανήλθε σε 2,3%, έναντι αυξήσεως κατά 2,0% το τελευταίο τρίμηνο του προηγούμενου έτους και μόλις κατά 0,3% στο πρώτο τρίμηνο του 2017, επιτυγχάνοντας έτσι την υψηλότερη επίδοση της τελευταίας δεκαετίας.

Η εξέλιξη αυτή συνδέεται με το ισχυρό αποτέλεσμα βάσεως λόγω του σχετικώς αδύναμου ρυθμού μεγεθύνσεως του πρώτου τριμήνου του 2017 και προήλθε σχεδόν αποκλειστικά από τη θετική συμβολή των εξωτερικών συναλλαγών σε αγαθά και υπηρεσίες, εξαιτίας της αυξήσεως των εξαγωγών σε συνδυασμό με τη μείωση των εισαγωγών. Από την άλλη πλευρά, ωστόσο, η ιδιωτική κατανάλωση παρέμεινε στάσιμη, ενώ η επενδυτική δαπάνη μειώθηκε σημαντικά.

Η τάση ανακάμψεως της οικονομίας αναμένεται να διατηρηθεί στα επόμενα τρίμηνα, όπως αποτυπώνεται στην εξέλιξη του Δείκτη Οικονομικού Κλίματος (ESI) στην Ελλάδα, ο οποίος βελτιώθηκε εκ νέου τον Μάιο του 2018 και διαμορφώθηκε στις 104,2 μονάδες. Η επίδοση αυτή είναι η υψηλότερη από τον Ιούλιο του 2014.

Ανάλυση των συνιστωσών της τελικής δαπάνης

Ειδικότερα, όσον αφορά στην ανάλυση των συνιστωσών του ΑΕΠ από την πλευρά της ζητήσεως σημειώνονται τα εξής:

Α. Θετική Συμβολή των Εξωτερικών Συναλλαγών: Ο ισχυρότερος ευρωπαϊκός οικονομικός κύκλος ωφέλησε τις εξαγωγές και η αδύναμη εσωτερική ζήτηση οδήγησε σε μείωση των εισαγωγών

Ο εξωτερικός τομέας συνέβαλε θετικά στον ρυθμό μεγεθύνσεως της οικονομικής δραστηριότητας κατά 3,4 εκατοστιαίες μονάδες. Η εξέλιξη αυτή αποδίδεται στην αύξηση των εξαγωγών αγαθών και υπηρεσιών κατά 7,6% σε ετήσια βάση, και την παράλληλη κάμψη των αντίστοιχων εισαγωγών κατά 2,8%.

Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, οι εξαγωγές αγαθών αυξήθηκαν κατά 10,5%, ενώ οι εξαγωγές υπηρεσιών αυξήθηκαν κατά 3,8%. Αντίθετα, η μείωση των συνολικών εισαγωγών προήλθε αποκλειστικά από τη μείωση των εισαγωγών αγαθών κατά 6,1%, καθώς οι εισαγωγές υπηρεσιών αυξήθηκαν κατά 13,0%.

Β. Πτώση του Σχηματισμού Παγίου Κεφαλαίου κυρίως λόγω των επενδύσεων σε μεταφορικό εξοπλισμό με παράλληλη ανάλωση αποθεμάτων

Στο πρώτο τρίμηνο του 2018, οι επενδύσεις μειώθηκαν σημαντικά κατά 10,4%, σε ετήσια βάση, και συμπεριλαμβανομένων των αποθεμάτων κατά 12,1%, συμβάλλοντας αρνητικά στη μεταβολή του ΑΕΠ κατά 0,9 εκατοστιαίες μονάδες (συμπ. και των στατιστικών διαφορών), έναντι θετικής συμβολής 2,7 εκατοστιαίες μονάδες στο πρώτο τρίμηνο του 2017. Σημειώνεται ότι, οι επενδύσεις (συμπ. των αποθεμάτων) είχαν σημειώσει σημαντική ετήσια αύξηση της τάξεως του 22,7% και 29,3% στο τέταρτο και το πρώτο τρίμηνο του 2017 αντίστοιχα.

Ως προς την ανάλυση των επενδύσεων ανά κατηγορία επισημαίνεται ότι, η μείωση των επενδύσεων στο πρώτο τρίμηνο του 2018 αποδίδεται στην σημαντική πτώση των επενδύσεων σε μεταφορικό εξοπλισμό και οπλικά συστήματα κατά 55%, σε ετήσια βάση. Η μείωση αυτή οφείλεται σε μεγάλο βαθμό σε επίδραση βάσεως καθώς στο πρώτο τρίμηνο του 2017 οι εν λόγω επενδύσεις παρουσίασαν ετήσια αύξηση κατά 213%.

Αντίθετα, όλες οι άλλες κατηγορίες επενδύσεων αυξήθηκαν κατά το πρώτο τρίμηνο του 2018, σε ετήσια βάση. Συγκεκριμένα οι επενδύσεις σε μηχανολογικό εξοπλισμό και εξοπλισμό τεχνολογίας, πληροφορικής και επικοινωνίας παρουσίασαν σημαντική ετήσια αύξηση της τάξεως του 19,7% και αποτελούν πλέον το 33% των συνολικών επενδύσεων.

Επιπλέον, οι επενδύσεις σε κατοικίες (αν και παραμένουν σε χαμηλό επίπεδο σε σχέση με την περίοδο πριν την έναρξη της οικονομικής κρίσεως) παρουσίασαν θετικό ετήσιο ρυθμό μεταβολής για πρώτη φορά μετά το 2011, κατά 10,7% στο πρώτο τρίμηνο του 2018, από πτώση κατά 11,3% στο αντιστοιχο τρίμηνο του 2017. Τέλος, οι επενδύσεις σε λοιπές κατασκευές παρουσίασαν στο πρώτο τρίμηνο του έτους μικρή αύξηση της τάξεως του 4%, σε ετήσια βάση.

Οι επενδύσεις στο πρώτο τρίμηνο του 2018 παραμένουν υποτονικές, καθώς ως ποσοστό του ΑΕΠ βρίσκονται σε πολύ χαμηλό επίπεδο ήτοι στο 10,8%, έναντι 23,8% στο πρώτο τρίμηνο του 2008.

Γ. Στασιμότητα της καταναλωτικής δαπάνης παρά τη μικρή άνοδο της δημόσιας καταναλώσεως

Η ιδιωτική κατανάλωση, στο πρώτο τρίμηνο του 2018, μειώθηκε οριακά κατά 0,4% σε ετήσια βάση, έναντι αυξήσεως κατά 0,7% στο πρώτο τρίμηνο του 2017. Η εξέλιξη αυτή συνδέεται:

(i) με την επίπτωση των φορολογικών επιβαρύνσεων και της αυξήσεως των ασφαλιστικών εισφορών στο διαθέσιμο εισόδημα,

(ii) τη διατήρηση του ποσοστού ανεργίας σε υψηλό επίπεδο,

(iii) το υψηλότερο σε σχέση με το παρελθόν ποσοστό θέσεων μερικής και εκ περιτροπής απασχολήσεως και

(iv) την επίπτωση των προσδοκώμενων περικοπών στις συντάξεις επί των καταναλωτικών προσδοκιών, η οποία συνάδει με τη διατήρηση του δείκτη καταναλωτικής εμπιστοσύνης σε χαμηλό επίπεδο και την επιδείνωσή του στις -52,3 μονάδες κατά μέσο όρο στο πρώτο τρίμηνο του 2018.

Αποτέλεσμα των ανωτέρω είναι η συμβολή της ιδιωτικής καταναλώσεως στην εξέλιξη του ΑΕΠ, στο πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, να παραμείνει σε αρνητικό έδαφος ήτοι στις 0,3 εκατοστιαίες μονάδες.

Επιπλέον, στασιμότητα της καταναλωτικής δαπάνης αντανακλάται και στον ασθενικό ρυθμό μεταβολής του γενικού δείκτη όγκου στο λιανικό εμπόριο στο πρώτο τρίμηνο του 2018 κατά 0,6%, έναντι μεγαλύτερης αύξησης κατά 2,8%, σε ετήσια βάση στην αντίστοιχη περίοδο του 2017.

Η δημόσια καταναλωτική δαπάνη αυξήθηκε οριακά κατά 0,3 %, σε ετήσια βάση, στο πρώτο τρίμηνο του 2018, έναντι μεγαλύτερης μειώσεως κατά 3,5% στο ίδιο τρίμηνο του περασμένου έτους. Η δημόσια κατανάλωση είχε, στο πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, οριακή θετική συμβολή στην αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,1 εκατοστιαίες μονάδες.