Το περιβαλλοντικό τέλος «κόβει» 1,5 δισεκατομμύριο πλαστικές σακούλες

Περίπου 1,5 δισεκατομμύριο λιγότερες πλαστικές σακούλες υπολογίζεται ότι θα διατεθούν φέτος από τα σούπερ μάρκετ σε σχέση με το 2017, λόγω της επιβολής του περιβαλλοντικού τέλους.

Ωστόσο, σύμφωνα με το Ινστιτούτο Έρευνας Λιανεμπορίου Καταναλωτικών Αγαθών (ΙΕΛΚΑ), παρά το γεγονός ότι τα αποτελέσματα είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά για τους πρώτους μήνες εφαρμογής της νέας νομοθεσίας, εντούτοις καταδεικνύουν ότι χρειάζεται περαιτέρω οργανωμένη προσπάθεια για να επιτευχθούν οι εθνικοί στόχοι που έχουν τεθεί. Υπογραμμίζεται ότι το προηγούμενο έτος διατέθηκαν περίπου 4,3 δισ. πλαστικές σακούλες, εκ των οποίων τα σχεδόν 3 δισ. μέσω των σούπερ μάρκετ.

Με βάση τα στοιχεία που παρουσίασε χθες το ΙΕΛΚΑ, σε σχέση με το κανάλι των σούπερ μάρκετ όπου η  εφαρμογή του μέτρου ήταν αυστηρή και καθολική, το α' τρίμηνο του 2018  παρατηρήθηκε μία μείωση της τάξης του 76% στη χρήση της πλαστικής σακούλας ελαφρού βάρους σε σχέση με το α' τρίμηνο του 2017.

Συνεπώς, εκτιμάται ότι αν συνεχιστεί αυτός ο ρυθμός κατανάλωσης, τότε το 2018 θα διατεθούν περίπου 1,5 δισ. σακούλες λιγότερες σε σχέση με το 2017.

Σημειώνεται ότι οι περίπου 100 εκατ. σακούλες που διατέθηκαν το α' τρίμηνο του 2018 από το κανάλι του σούπερ μάρκετ αντιστοιχούν σε έσοδα για το κράτος από το περιβαλλοντικό τέλος της τάξης των 3 εκατ. ευρώ και από το ΦΠΑ επιπλέον 1 εκατ. ευρώ περίπου.

Τα λοιπά καταστήματα

Σε σχέση με τα λοιπά κανάλια εμπορίου-εστίασης καταγράφεται εκτεταμένη εφαρμογή του μέτρου, αλλά με διαφοροποιήσεις ανάλογα με τον κλάδο και την περιοχή. Συγκεκριμένα, εκτεταμένη εφαρμογή παρατηρείται στο λιανεμπόριο τροφίμων (π.χ. αρτοποιία, κρεοπωλεία) και ειδικά στις οργανωμένες αλυσίδες καταστημάτων, ενώ σε άλλους κλάδους (π.χ. είδη ένδυσης) διαπιστώνεται κατάργηση και αντικατάσταση της πλαστικής σακούλας από άλλου τύπου σακούλες όπως χάρτινες.

Αντίθετα, περιορισμένη εφαρμογή του μέτρου παρατηρείται στον κλάδο της εστίασης, με εξαίρεση τις οργανωμένες αλυσίδες εστίασης. Πάντως, σε όλες τις περιπτώσεις, μεγαλύτερη εφαρμογή του μέτρου παρατηρείται στα αστικά κέντρα συγκριτικά με την επαρχία.

Με βάση τα παραπάνω, το ΙΕΛΚΑ εκτιμά ότι η ποσοστιαία μείωση στη χρήση πλαστικής σακούλας στα κανάλια του λιανεμπορίου είναι μικρότερη αυτής στα σούπερ μάρκετ, με δεδομένο μάλιστα ότι η νομοθεσία εξαιρεί από την επιβολή περιβαλλοντικού τέλους τις λαϊκές αγορές και τα περίπτερα.

Έτσι και με δεδομένο ότι το κανάλι του σούπερ μάρκετ αντιπροσωπεύει μόνο το 50% των πωλήσεων μόνο του λιανεμπορίου τροφίμων εκτιμάται ότι η συνολική ποσοστιαία μείωση στη χρήση πλαστικής σακούλας είναι σημαντικά μικρότερη. Σύμφωνα με τις μετρήσεις του ΙΕΛΚΑ, αν και δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία για τη διάθεση εκτός των σούπερ μάρκετ, ακόμα και το βέλτιστο σενάριο της μείωσης κατά 65% οδηγεί σε κατανάλωση περίπου 130-135 σακούλες ανά κάτοικο ανά έτος.

Αν και η μείωση αυτή είναι ιδιαίτερα σημαντική, δεν αξιολογείται ως επαρκής για τους παρακάτω λόγους:

-  Υπάρχουν σημαντικά περιθώρια για περαιτέρω μείωση της πλαστικής σακούλας και μεγαλύτερο περιορισμό της ρύπανσης στο περιβάλλον.

-  Έχει καταγραφεί σε άλλες χώρες που εφάρμοσαν αντίστοιχα μέτρα (όπως π.χ. το Ηνωμένο Βασίλειο) ότι η αποδοτικότητα της επιβολής τέλους στην πλαστική σακούλα ναι μεν επιτυγχάνει άμεση και μεγάλη μείωση, αλλά φθίνει όσο περνάει ο χρόνος.

Δεν επιτυγχάνεται ακόμα ο στόχος που θέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση για 90 λεπτές πλαστικές σακούλες μεταφοράς κατά κεφαλήν το αργότερο στις 31 Δεκεμβρίου 2019. Συγκεκριμένα εκτιμάται, σύμφωνα με τις μετρήσεις του ΙΕΛΚΑ, ότι η μείωση του 65% που καταγράφεται οδηγεί σε κατανάλωση περίπου 130 σακούλες ανά κάτοικο ανά έτος, πάνω δηλαδή από τον στόχο (πρακτικά χρειάζεται η συνολική ετήσια μείωση να ξεπεράσει το 75-80%).