Πώς ΡΑΕ και ΑΔΜΗΕ απειλούν με... μπλακ άουτ την Κρήτη

Μπλέξανε στα... καλώδια η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) και ο Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ) για τη διασύνδεση της Κρήτης κι ενώ το νησί από το 2020, σε ενάμιση χρόνο, θα έχει σοβαρότατα προβλήματα ηλεκτροδότησης.

ΡΑΕ και ΑΔΜΗΕ έχουν επιδοθεί σε ένα πινγκ πονγκ απόδοσης ευθυνών, αλλά και σε σειρά παλινωδιών αναφορικά με την κατασκευή της μεγάλης διασύνδεσης Αττικής - Κρήτης, μεταθέτοντας τελικά το έργο χρονικά όλο και πιο πίσω.

Ένας πόλεμος διαρροών είναι σε πλήρη εξέλιξη τον τελευταίο ενάμιση μήνα, με τη μεν ΡΑΕ να διατείνεται ότι πιέζει τον ΑΔΜΗΕ για να έχει ολοκληρώσει το έργο το 2021 και ο Διαχειριστής με τον ίδιο τρόπο εγείρει ζητήματα θεσμικών αλλαγών για τη διασύνδεση. Την ίδια ώρα, ανακοινώνει επίσημα τη σύναψη δανείου ύψους 200 εκατ. ευρώ από την Bank of China για κεφάλαια τα οποία θα απαιτηθούν για την υλοποίηση της διασύνδεσης Κρήτης - Αττικής. Δεν δεσμεύεται, όμως, για την έγκαιρη κατασκευή της.

Ας δούμε όμως το ιστορικό της υπόθεσης, σύμφωνα με την έρευνα που έκανε το Euro2day.gr.

Το πρόβλημα της Κρήτης

Σε λιγότερο από ενάμιση χρόνο, στο τέλος του 2019, από το νησί θα πρέπει να αποσυρθούν οι περισσότερες πετρελαιοκίνητες μονάδες παραγωγής ρεύματος της ΔΕΗ. Κι αυτό καθώς κοινοτική οδηγία βάζει αυστηρούς περιορισμούς για τις εκπομπές ρύπων από τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις. Για την ακρίβεια, την επόμενη χρονιά λήγει η εξαίρεση της λειτουργίας των μονάδων αυτών, σύμφωνα με την Οδηγία 201/75/ΕΕ. Και για να γίνει ακόμη περισσότερο αντιληπτή η σοβαρότητα του θέματος, αρκεί να αναφερθεί πως οι τέσσερις νομοί της Κρήτης ηλεκτροδοτούνται από μονάδες συνολικής ισχύος 813 MW και βάσει του κοινοτικού πλαισίου, τα 601 MW πρέπει να αποσυρθούν.

Επιπλέον από το 2021 οι μονάδες αυτές θα υπόκεινται σε ακόμη μεγαλύτερους περιορισμούς. Το ενεργειακό έλλειμμα της Κρήτης δεν μπορεί επίσης να καλυφθεί ούτε καν με αναβάθμιση των μονάδων αυτών. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμη και να γίνουν επενδύσεις από τη ΔΕH (όπου είναι δυνατό τεχνικά και εφόσον η εταιρεία αντέχει οικονομικά…), αυτά τα 601 MW θα μπορούν να διατίθενται μόνο για διάστημα 500 έως 1.500 ωρών ετησίως, όταν ένας χρόνος έχει 8.760 ώρες.

Μάλιστα, σε ημερίδα για τον ενεργειακό σχεδιασμό της Κρήτης που πραγματοποιήθηκε το 2016, ανάλυση της Δημόσιας Επιχείρησης έδειχνε πως ακόμη και με τεχνικές παρεμβάσεις, αλλά ακόμη και αν η Ελλάδα ζητούσε εξαίρεση, θα μπορούσε να εξασφαλιστεί η λειτουργία μονάδων που να δίνουν ενέργεια ισχύος μόλις 300 MW από τα συνολικά 813 MW. Κι ενώ το 2020 το νησί, που γνωρίζει πρωτόγνωρη ανάπτυξη και αύξηση του τουρισμού, θα χρειάζεται 700 MW, έναντι 630 σήμερα, σύμφωνα με τον Διαχειριστή Δικτύου (ΔΕΔΔΗΕ).

Οι εξελίξεις αυτές είναι γνωστές εδώ και χρόνια. Όπως και ότι την τελευταία 25ετία στους σχεδιασμούς της πολιτείας περιλαμβάνεται η διασύνδεση της Κρήτης με το ηπειρωτικό σύστημα της χώρας μέσω υποθαλάσσιου καλωδίου που θα εκτείνεται από την Αττική μέχρι τη μεγαλόνησο. Σκοπός του έργου είναι η ασφάλεια εφοδιασμού του νησιού με ρεύμα που θα μεταφέρεται από τις μονάδες της ηπειρωτικής Ελλάδας, η μείωση του κόστους των λογαριασμών ρεύματος αλλά και η δυνατότητα επένδυσης σε ΑΠΕ στην Κρήτη. 

Για διάφορους λόγους και παρά το γεγονός πως η υλοποίηση αυτού του έργου θα μείωνε και κατά 300 εκατ. ευρώ ή 8% τους λογαριασμούς ρεύματος όλων των καταναλωτών, η μεγάλη διασύνδεση διαρκώς αναβάλλεται.

Οι ευθύνες

Ο Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ) μέχρι και το 2015 εμφάνιζε στο Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης του Συστήματος Μεταφοράς, που υποβάλλει κάθε χρόνο στη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, τη διασύνδεση της Κρήτης. Και κάθε χρόνο η ΡΑΕ το ενέκρινε. Ωστόσο, το χρονοδιάγραμμα πήγαινε κάθε χρόνο όλο και πιο πίσω.

Το καλοκαίρι του 2015, η νέα διοίκηση της ΡΑΕ δήλωνε στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής την αποφασιστικότητά της να τρέξει το έργο. Κι από το σημείο αυτό κι έπειτα αρχίζει μια απίστευτη ιστορία παλινωδιών και μετάθεσης ευθυνών από τον ΑΔΜΗΕ στη ΡΑΕ και από τη ΡΑΕ στον ΑΔΜΗΕ.

Το καλώδιο Αττικής - Κρήτης διαχρονικά προέβλεπε μεταφορική ικανότητα 700-1.000 MW. Οι νέες διοικήσεις του Διαχειριστή και της Αρχής αποφάσισαν να κάνουν κι ένα δεύτερο! Αυτό της Πελοποννήσου - Κρήτης, σύμφωνα με τον σχεδιασμό του ΑΔΜΗΕ το 2016, με μικρότερη ικανότητα, 300 MW, και με το σκεπτικό να προχωρήσει πιο γρήγορα η διασύνδεση.

Τον Αύγουστο του 2016 ο ΑΔΜΗΕ υποβάλλει στη ΡΑΕ το Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης του Συστήματος Μεταφοράς (2017-2026) που προέβλεπε τη διασύνδεση Κρήτης - Πελοποννήσου με δύο καλώδια από 140 MW το καθένα (συνολικά 280 MW) και τη μεγάλη Κρήτης - Αττικής με δύο καλώδια από 350 MW το καθένα (συνολικά 700 MW). Η Αρχή εγκρίνει το σχέδιο ζητώντας από τον Διαχειριστή να συντμηθεί το χρονοδιάγραμμα της μεγάλης διασύνδεσης και να ολοκληρωθεί το έργο το 2021.

Η διασύνδεση Ισραήλ - Κύπρου - Ελλάδας

Παράλληλα, εκείνη τη χρονιά προωθείται από την κυβέρνηση και στηρίζεται και από την ΕΕ η διασύνδεση Ισραήλ - Κύπρου - Ελλάδας με καλώδιο από την Κρήτη στην Αττική. Η ΡΑΕ ζητά από τον ΑΔΜΗΕ να διερευνήσει τη δυνατότητα υλοποίησης του έργου.

Τον Ιανουάριο του 2017 ο ΑΔΜΗΕ υποβάλλει προκαταρκτικό Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης (2018-2027), όπου προκύπτει, αντί για σύντμηση, μετάθεση των χρονοδιαγραμμάτων. Η μικρή διασύνδεση διολισθαίνει από το δεύτερο εξάμηνο του 2019 στο πρώτο εξάμηνο του 2020. Και η μεγάλη αντί το 2021 μετατίθεται για το 2024.

Το ενδιαφέρον στοιχείο είναι πως στο σχέδιο αυτό δεν αναφέρεται καν η μεταφορική ικανότητα των καλωδίων. Πέραν αυτών, δεν γίνεται καμία αναφορά από τον ΑΔΜΗΕ για τη διερεύνηση της δυνατότητας συνεργασίας με την κοινοπραξία που έχει λάβει τη στήριξη της ΕΕ (EuroAsia Interconnector) για τη διασύνδεση Ισραήλ - Κύπρου - Κρήτης - Αττικής.

Το «ψαλίδισμα» της ισχύος

Το καλοκαίρι του 2017, ο Διαχειριστής παρουσιάζει το ανανεωμένο Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης του Συστήματος Μεταφοράς (2018-2027) και η διασύνδεση Πελοποννήσου - Κρήτης ψαλιδίζεται σε μεταφορική ικανότητα από τα 280 MW στα 150 με 180 και φέρνει την Κρήτης - Αττικής τον Δεκέμβριο του 2023, αντί για το δεύτερο εξάμηνο του 2024. Με πιο απλά λόγια, η μικρή διασύνδεση θα προσφέρει τα 200 MW, συνυπολογίζοντας άλλα 300 των μονάδων της Κρήτης, δηλαδή το νησί θα έχει έλλειμμα 200 MW. Το ρεύμα θα δίνεται δηλαδή με το δελτίο…

Το φθινόπωρο του 2017 κι ενώ η ΡΑΕ δεν έχει εγκρίνει ακόμη το προαναφερθέν Δεκαετές Πρόγραμμα του Διαχειριστή, ο τελευταίος ξεκινά συζητήσεις με την κοινοπραξία EuroAsia Interconnector για την υλοποίηση της διασύνδεσης Κρήτης - Αττικής. Η ΡΑΕ, δε, και η αντίστοιχη Αρχή της Κύπρου συμφωνούν και προς το τέλος του 2017 ο ΑΔΜΗΕ και η κοινοπραξία υπογράφουν μνημόνιο κατανόησης με σκοπό η διασύνδεση Κρήτης - Αττικής να γίνει από κοινού, επιμερίζοντας έτσι το κόστος επένδυσης. Στόχος είναι αυτή να είναι έτοιμη το 2021.

Παρ’ όλα αυτά και παρά τις υπογραφές, ο ΑΔΜΗΕ τον Δεκέμβριο του 2017 δημοσιεύει το νέο Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης του Συστήματος Μεταφοράς (2019-2028) κι επιμένει ότι το έργο θα ολοκληρωθεί τον Δεκέμβριο του 2023!

Το άδειασμα της EuroAsia Interconnector

Η κοινοπραξία EuroAsia Interconnector το βλέπει και παθαίνει ηλεκτροσόκ… Παρατηρεί το παράλογο του πράγματος στη σχετική δημόσια διαβούλευση. Ο ΑΔΜΗΕ απαντά λέγοντας ότι ναι μεν γίνονται συζητήσεις για συμφωνία μετόχων, αλλά είναι υποχρεωμένος να προγραμματίζει το δικό του έργο (Κρήτης - Αττικής) στην περίπτωση που δεν επιτευχθεί συμφωνία. Η ατμόσφαιρα ηλεκτρίστηκε και η κοινοπραξία στέλνει επιστολές στη ΡΑΕ, διαμαρτυρόμενη πως ο ΑΔΜΗΕ δεν ανταποκρίνεται στις κλήσεις για τη σύναψη συμφωνίας μετόχων.

Τακτικισμοί

Την Κυριακή 13 Μαΐου δημοσιεύεται είδηση στο ΑΠΕ, σύμφωνα με την οποία ζητά από τη ΡΑΕ να επανέλθει σε αυτόν η μεγάλη ηλεκτρική διασύνδεση για να την κατασκευάσει και να ηλεκτριστεί το 2022! Κοινώς, προκύπτει ότι ο Διαχειριστής δεν τα βρήκε με την κοινοπραξία.

Η ΡΑΕ την επόμενη μέρα αναρτά απόφασή της στη Διαύγεια, η οποία έχει ημερομηνία 15 Μαρτίου 2018! Δηλαδή έλαβε απόφαση την οποία δημοσίευσε δύο μήνες μετά… Και ο λόγος αυτού του τακτικισμού; Να καλύψει τα νώτα της. Πιο συγκεκριμένα, η Αρχή αναφέρει σε αυτή την απόφαση ότι εγκρίνει μεν το Δεκαετές Πρόγραμμα Ανάπτυξης του Συστήματος Μεταφοράς του ΑΔΜΗΕ για την περίοδο 2018-2027, ωστόσο παρατηρεί ότι αφενός, και παρά τις συστάσεις της από το 2016 η διασύνδεση Κρήτης - Αττικής παραμένει προς ολοκλήρωση το 2023 αντί για το 2021 και αφετέρου, τονίζει ότι δεν εγκρίνει το χρονοδιάγραμμα, καλώντας τον ΑΔΜΗΕ έως τον Απρίλιο του 2018 (σ.σ.: η απόφαση της ΡΑΕ, αν κι ελήφθη τον Μάρτιο, υπενθυμίζουμε ότι δημοσιεύτηκε στις 15 Μαΐου) να έχει συμφωνήσει με την κοινοπραξία EuroAsia Interconnector για την από κοινού υλοποίηση του έργου.

Με πιο απλά λόγια, ο Διαχειριστής θα πρέπει να κάνει ταξίδι στον χρόνο, γυρνώντας πίσω στον Απρίλιο, και να συμφωνήσει με την κοινοπραξία...  

Ο κίνδυνος

Στο δια ταύτα, στο τέλος του 2019 οι μονάδες της ΔEH στην Κρήτη θα μπορούν να παράγουν ρεύμα μόλις 300 MW από τα 700 MW που χρειάζεται το νησί, η μικρή διασύνδεση Πελοποννήσου - Κρήτης που στήριξαν ο ΑΔΜΗΕ και η ΡΑΕ θα δίνει μόλις 150 με 180 MW, αντί των υποσχόμενων 280 MW, και άρα οι εκατοντάδες χιλιάδες κάτοικοι και τουρίστες του νησιού κινδυνεύουν να ζουν στο σκοτάδι σε ενάμιση χρόνο από σήμερα.

Οι αρμόδιες Αρχές είναι προφανές ότι μοιάζουν μπλεγμένες στα καλώδια… Έχουν φορτώσει επιπλέον ένα κόστος (μικρή διασύνδεση Πελοποννήσου - Κρήτης) στους καταναλωτές, χωρίς το πρόβλημα επάρκειας του νησιού να αντιμετωπίζεται!