Συνταγματική ομπρέλα για τη μονομερή προσφυγή στη Διαιτησία

Στο προσκήνιο των διαπραγματεύσεων μεταξύ υπουργείου Εργασίας και κοινωνικών εταίρων τίθεται σήμερα εκ νέου το θέμα της μεσολάβησης και διαιτησίας. Η υπουργός Εργασίας Έφη Αχτσιόγλου από την περασμένη Παρασκευή έχει αποστείλει την ειδική μελέτη που συντάχθηκε από τον δικηγόρο Δ. Γούλα στους εκπροσώπους της ΓΣΕΕ, του ΣΕΒ, της ΕΣΕΕ, της ΓΣΕΒΕΕ και του ΣΕΤΕ, επισημαίνοντάς τους ότι μέχρι σήμερα, Πέμπτη, οφείλουν να στείλουν με υπόμνημα τις επισημάνσεις τους.

Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες του Euro2day.gr, η μελέτη στην οποία θα στηριχθεί η επαναξιολόγηση των θεσμών της μεσολάβησης και της διαιτησίας στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων με τους δανειστές, αναφέρει ρητά και κατηγορηματικά πως το δικαίωμα για μονομερή προσφυγή στη διαιτησία είναι... ανελαστικό και καμία υποχώρηση του νομοθέτη από αυτό δεν επιτρέπεται σύμφωνα με το Σύνταγμα. Μάλιστα, επισημαίνει ότι η προσφυγή μπορεί να γίνει όχι μόνο για τους μισθούς αλλά για το σύνολο των όρων εργασίας.

Συγκεκριμένα, στο δεύτερο μέρος της μελέτης για τον ρόλο της διαιτησίας στον θεσμό των συλλογικών διαπραγματεύσεων αναφέρεται ξεκάθαρα ότι το ελάχιστο επιβαλλόμενο από το Σύνταγμα περιεχόμενο του συστήματος διαιτησίας πρέπει να περιλαμβάνει τη δυνατότητα μονομερούς προσφυγής στη διαιτησία. Και αυτό γιατί σύμφωνα με το άρθρο 22 παράγραφος 2 του Συντάγματος, όπως αυτό ερμηνεύθηκε από την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας, υποχώρηση του νομοθέτη από αυτό το ανελαστικό περιεχόμενο του συστήματος διαιτησίας δεν επιτρέπεται.

Στην πράξη, η μελέτη έρχεται να στηρίξει τη θέση της ελληνικής κυβέρνησης που δεν επιθυμεί ουσιώδεις αλλαγές στη λειτουργία του Οργανισμού Μεσολάβησης και Διαιτησίας (ΟΜΕΔ) αλλά και της ΓΣΕΕ, που στο υπόμνημα που απέστειλε ήδη στην υπουργό χαιρετίζει τα συμπεράσματά της, επισημαίνοντας ότι είναι στην ίδια κατεύθυνση με της θέσεις που οι εκπρόσωποι των εργαζόμενων εκφράζουν. Αλλά και οι ΓΣΕΒΕΕ και ΕΣΕΕ, σύμφωνα με πληροφορίες, θα επισημαίνουν στα δικά τους υπομνήματα ότι σέβονται την απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου και συζητούμε τη διατήρηση του τωρινού αποδεκτού καθεστώτος διαιτησίας, που καθιερώθηκε με τους νόμους 4303/2014 και 4310/2014. Ξεκαθαρίζουν βέβαια πως δεν τάσσονται υπέρ της υποχρεωτικής διαιτησίας, αλλά ζητούν διαχρονικά τον σοβαρό περιορισμό της, ώστε να μην υπάρχουν αυθαιρεσίες όπως αυτές που γίνονταν με βάση το ισχύον πριν το 2010 καθεστώς.

Να σημειωθεί πάντως ότι υπήρξε επιστολή με την οποία όχι μόνο ο ΣΕΒ και ο ΣΕΤΕ αλλά και οι ΓΣΕΒΕΕ και ΕΣΕΕ αντιδρούσαν στο θέμα της «υποχρεωτικής διαιτησίας», θεωρώντας ότι αντίκειται στις διεθνείς συμβάσεις εργασίας, όπως ο Ευρωπαϊκός Κοινωνικός Χάρτης.

Για το θέμα, στη μελέτη αναφέρεται ότι με βάση την παγιωμένη νομολογία, ο Άρειος Πάγος και το Συμβούλιο της Επικρατείας έχουν αποφανθεί ότι οι Διεθνείς Συμβάσεις Εργασίας εισάγουν απλώς κατευθυντήριες οδηγίες προς τα συμβαλλόμενα κράτη. Ακόμη δε κι αν γινόταν δεκτό ότι από τις Συμβάσεις αυτές παράγεται πράγματι άμεσο αποτέλεσμα στο εσωτερικό της ελληνικής έννομης τάξης, δεν θα μπορούσαν να υπερτερήσουν του Συντάγματος.

Σε συμμόρφωση προς το ελάχιστο πλαίσιο που θέτει το Σύνταγμα, η μελέτη προτείνει μάλιστα, μεταξύ άλλων, τεχνικού τύπου διορθώσεις στο ισχύον θεσμικό πλαίσιο, με στόχο αφενός την ενίσχυση της συλλογικής αυτονομίας και της συνδικαλιστικής ελευθερίας και αφετέρου τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας, της δικαιοσύνης και της βιωσιμότητας του συστήματος μεσολάβησης και διαιτησίας.

Ενδεικτικά, προτείνει την επαναφορά του δικαιώματος (αντί της υποχρέωσης που προβλέπεται τώρα) του μεσολαβητή να υποβάλει πρόταση μεσολάβησης, αλλά και την εκ νέου πρόβλεψη για μονομερή προσφυγή στη διαιτησία, σε όποιο μέρος προσήλθε στη μεσολάβηση, εφόσον το άλλο μέρος την αρνήθηκε, και σε όποιο μέρος αποδέχθηκε την πρόταση του μεσολαβητή.

Παράλληλα, ζητείται η επιτάχυνση της διαδικασίας διαιτησίας με την κατάργηση των εφέσεων που προβλέπονται και να διευκρινισθεί η ένταση του δικαστικού ελέγχου της «πλήρους και τεκμηριωμένης αιτιολογίας» της διαιτητικής απόφασης, ώστε να αποφευχθεί η μετατροπή των συλλογικών διαφορών συμφερόντων σε μακροχρόνιες και ενίοτε οξείες αντιδικίες.