Alpha Bank: Πού θα κριθεί το στοίχημα της ανάκαμψης

Σύμφωνα με τις προβλέψεις που περιέχονται στις πρόσφατες Εκθέσεις του ΟΟΣΑ και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την Ελλάδα, ο ρυθμός μεγεθύνσεως της ελληνικής οικονομίας εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί το 2018 σε 2% και 1,9% αντίστοιχα και το 2019 σε 2,3%, σημειώνει η Alpha Bank στο εβδομαδιαίο της δελτίο.

Ειδικότερα, σημειώνει η τράπεζα, όπως αναφέρεται στην Έκθεση του ΟΟΣΑ, η εκτίμηση για συνέχιση της πορείας ανακάμψεως που ξεκίνησε το 2017 εδράζεται στις μεταρρυθμίσεις που έχουν πραγματοποιηθεί κατά τη διάρκεια των προγραμμάτων προσαρμογής και σήμερα αποδίδουν καρπούς παρά τη διατήρηση ορισμένων σημαντικών αδυναμιών όπως το υψηλό ποσοστό ανεργίας, η χαμηλή παραγωγικότητα και οι υποτονικές επενδύσεις.

Η ανάκαμψη του ρυθμού σχηματισμού παγίου κεφαλαίου στα επίπεδα που επικρατούσαν πριν από την κρίση, συνιστά την κυρίαρχη πρόκληση της αναπτυξιακής δυναμικής της ελληνικής οικονομίας στην παρούσα φάση, καθώς η ιδιωτική κατανάλωση παραμένει υποτονική ως αποτέλεσμα της ιδιαίτερα συσταλτικής δημοσιονομικής πολιτικής.

Τα στοιχεία για την εξέλιξη των λιανικών πωλήσεων που ανακοινώθηκαν αυτήν την εβδομάδα συνάδουν με τα εθνικολογιστικά στοιχεία για την πορεία της ιδιωτικής καταναλώσεως και με το επίπεδο του δείκτη καταναλωτικής εμπιστοσύνης, που αν και βελτιώνεται παραμένει σε έντονα αρνητικό έδαφος. Όπως επισημαίνει η τράπεζα, η μείωση της ετήσιας ποσοστιαίας μεταβολής του κινητού μέσου τριών-μηνών του γενικού δείκτη όγκου στο λιανικό εμπόριο, που σημειώθηκε από τον Αύγουστο του 2017, συμβαδίζει με την υποχώρηση της ιδιωτικής καταναλώσεως στο τρίτο και τέταρτο τρίμηνο του 2017 .

Η επενδυτική δαπάνη αναμένεται να αποτελέσει και το τρέχον έτος το βασικό παράγοντα μεγεθύνσεως της οικονομίας, υποστηριζόμενη από το πρόγραμμα ιδιωτικοποιήσεων και την βελτίωση των συνθηκών ρευστότητος, μετά την αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα.

Πέραν των σημαντικών χρηματοδοτικών πηγών και των εργαλείων που αναμένεται να αξιοποιηθούν τα επόμενα έτη στο πλαίσιο του Προγράμματος για την Αναπτυξιακή Στρατηγική για την κάλυψη του επενδυτικού κενού (όπως τα διαρθρωτικά κοινοτικά ταμεία και το Juncker Plan, το πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων, ο αναπτυξιακός νόμος, οι διεθνείς χρηματοοικονομικές αγορές και φυσικά το εγχώριο τραπεζικό σύστημα) καθοριστικής σημασίας είναι η ενίσχυση των άμεσων ξένων επενδύσεων μέσω της μειώσεως της αβεβαιότητας και της ενδυναμώσεως της κλίματος εμπιστοσύνης στη χώρα. Στο παρόν δελτίο, η τράπεζα επιχειρεί να εξετάσει την πορεία των δεικτών που απεικονίζουν τη βελτίωση της επενδυτικής, εγχώριας και διεθνούς, εμπιστοσύνης.

Επιχειρηματικές προσδοκίες ανά τομέα δραστηριότητος

Ο Δείκτης Οικονομικού Κλίματος (ESI) στην Ελλάδα βελτιώθηκε τον Απρίλιο του 2018 και διαμορφώθηκε σε επίπεδο άνω των 100 μονάδων -που αποτελεί τον μακροχρόνιο μέσο όρο- μετά την υποχώρηση που παρουσίασε τον Μάρτιο του 2018. Συγκεκριμένα, ο δείκτης ανήλθε στις 103,6 μονάδες, από 99,8 μονάδες τον Μάρτιο του 2018 και 95,2 μονάδες τον Απρίλιο του 2017. Όλοι οι δείκτες επιχειρηματικών προσδοκιών και ο δείκτης καταναλωτικής εμπιστοσύνης παρουσίασαν βελτίωση τον Απρίλιο του 2018 σε μηνιαία βάση.

Η βελτίωση του Απριλίου συνδέεται αφενός με την ομαλή διαδικασία ολοκληρώσεως του τρίτου προγράμματος προσαρμογής και αφετέρου με εποχικούς παράγοντες, καθώς ο Απρίλιος θεωρείται μήνας ενάρξεως της τουριστικής περιόδου και υπάρχουν ενδείξεις ότι το 2018 θα αποτελέσει άλλη μια καλή χρονιά για τον τουρισμό.

Η τράπεζα συγκρίνει την πορεία των δεικτών των επιχειρηματικών προσδοκιών στους βασικούς κλάδους της οικονομίας, δηλαδή στη βιομηχανία, το λιανικό εμπόριο, τις υπηρεσίες και τις κατασκευές, από την αρχή του 2014 (μήνας βάσεως: Ιανουάριος του 2014). Όπως παρατηρείται, όλοι οι επιχειρηματικοί δείκτες έχουν ανακάμψει και βρίσκονται το 2018 σε υψηλότερο επίπεδο, με εξαίρεση τις κατασκευές. Η επιδείνωση των προσδοκιών στις κατασκευές συμβαδίζει με την αδυναμία ανακάμψεως του κλάδου των κατασκευών, παρά την βελτίωση της οικονομίας συνολικά.

Ο δείκτης προσδοκιών των επιχειρηματιών που δραστηριοποιούνται στο λιανικό εμπόριο ακολουθεί έντονα ανοδική πορεία από τις αρχές του 2018, εξέλιξη που αποδίδεται στην αισθητή βελτίωση, ειδικά τον Απρίλιο του 2018, των εκτιμήσεων των επιχειρηματιών για τις τρέχουσες πωλήσεις, αλλά και την εξέλιξη των πωλήσεων το επόμενο τρίμηνο. Οι επιχειρηματικές προσδοκίες στη βιομηχανία επίσης ενισχύονται σημαντικά από την αρχή του τρέχοντος έτους και διαμορφώνονται αρκετά υψηλότερα σε σχέση με τον Ιανουάριο του 2014.

Η εξέλιξη αυτή συμβαδίζει με την συνέχιση της ανοδικής τάσης της βιομηχανικής παραγωγής και ιδιαίτερα της μεταποιήσεως στο πρώτο δίμηνο του έτους, αλλά και τη διατήρηση του δείκτη ΡΜΙ σε επίπεδο άνω του 50, που προσδιορίζει το όριο μηδενικής μεταβολής της παραγωγής. Τέλος, ο δείκτης επιχειρηματικών προσδοκιών στις υπηρεσίες διατηρείται σε υψηλό επίπεδο καθώς ο τουρισμός έχει αποδειχθεί κλάδος ανθεκτικός κατά την διάρκεια της οικονομικής κρίσεως και μάλιστα με έντονη ανοδική πορεία τα τελευταία έτη.

Αγορές Κεφαλαίων και Ομολόγων

Όσον αφορά στις αποδόσεις των δεκαετών ομολόγων, σημειώνεται ότι στην Ελλάδα τα δύο τελευταία έτη το spread υποχώρησε σταδιακά από 11,39% στα μέσα Φεβρουαρίου 2016 (που ήταν το υψηλότερο επίπεδο από την έναρξη του προγράμματος) στο 3,31% στο τέλος Απριλίου του 2018.

Σημαντικό ρόλο στην συρρίκνωση του spread την περίοδο αυτή διαδραμάτισαν η ολοκλήρωση της πρώτης και της δεύτερης αξιολογήσεως του τρέχοντος Προγράμματος οικονομικής προσαρμογής. Το αντίστοιχο spread του δεκαετούς ομολόγου της Πορτογαλίας άρχισε να συρρικνώνεται εντονότερα από το τέλος Απρίλιου του 2017 και διαμορφώθηκε ένα έτος αργότερα σε πολύ χαμηλότερο επίπεδο από εκείνο του ελληνικού τίτλου, ήτοι σε 1,08%.

Παράλληλα, εξετάζοντας την πορεία των χρηματιστηριακών δεικτών των δύο χωρών, θέτοντας κοινή αρχή την 1/1/2014, παρατηρείται ότι μέχρι το τέλος σχεδόν του 2014 οι δείκτες των δύο χωρών παρουσίαζαν κοινή καθοδική πορεία (επισημαίνεται ότι η Πορτογαλία εξήλθε του προγράμματος τον Ιούνιο του 2014).

Τους επόμενους μήνες, ωστόσο, διαφοροποιήθηκαν σημαντικά καθώς το χρηματιστήριο της Πορτογαλίας κατέγραψε για κάποιο διάστημα έντονα ανοδική πορεία, ενώ το Χρηματιστήριο Αθηνών συνέχισε την καθοδική πορεία μέχρι και τις αρχές του 2016, με αποτέλεσμα να διαμορφωθεί μια σταθερή απόκλιση μεταξύ τους, όπως φαίνεται στο γράφημα. Η απόκλιση αυτή διατηρείται έως σήμερα παρά την θετική επίδραση που είχαν οι επιτυχημένες τρεις αξιολογήσεις του τρίτου Προγράμματος προσαρμογής και η επιστροφή στην ανάπτυξη το 2017 στην Ελλάδα.