Ανάπτυξη 2,1% το 2018 «βλέπει» το ΙΟΒΕ

Την τριμηνιαία έκθεσή του για την ελληνική οικονομία παρουσίασε το ΙΟΒΕ. Όπως αναφέρεται στην έκθεση, η ελληνική οικονομία αναπτύχθηκε το 2017 κατά 1,4%. Στο τελευταίο περυσινό τρίμηνο, ο ρυθμός οικονομικής μεγέθυνσης εγχωρίως ήταν της τάξης του 1,9%. Η αύξηση του ΑΕΠ στο προηγούμενο έτος βρίσκεται πολύ κοντά στη σχετική πρόβλεψη του ΙΟΒΕ πριν ένα χρόνο, στην πρώτη τριμηνιαία έκθεσή του για το 2017 (1,5% - 1,8%). Η ανάπτυξη προήλθε κυρίως από αύξηση των επενδύσεων (+14,9%), ως επί το πλείστον σε μεταφορικό εξοπλισμό. Σημαντική διεύρυνση των εξαγωγών (+6,9%), από τη συνεχή βελτίωση του διεθνούς περιβάλλοντος στη διάρκεια του περασμένου έτους. Όμως, η μεγαλύτερη αύξηση των εισαγωγών (+7,5) επιδείνωσε το εξωτερικό ισοζύγιο, σε εθνικολογιστικούς όρους. Ανεπαίσθητη επίδραση της εγχώριας κατανάλωσης (+0,1%).

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΙΟΒΕ, το 2018 αναμένεται επιτάχυνση της ανάπτυξης στην Ελλάδα στην περιοχή του 2,1%, με τόνωση της εγχώριας οικονομικής δραστηριότητας από συνέχιση ανόδου των εξαγωγών (+8,0%) και αναμενόμενη σημαντική συμβολή και των επενδύσεων στην αύξηση του ΑΕΠ (+16%), από επιτάχυνση ΠΔΕ, σε εξωστρεφείς τομείς (μεταποιητικούς, τουρισμό, μεταφορές) και σε αποκρατικοποιήσεις - ιδιωτικοποιήσεις. Ακολουθεί η κατανάλωση των νοικοκυριών (+1,0%), λόγω κάμψης ανεργίας, υπό περιοριστικές πιέσεις από τα νέα δημοσιονομικά μέτρα (αυξήσεις άμεσων και έμμεσων φόρων, επιβολή νέων έμμεσων φόρων).

Παράλληλα, σημειώνει την επίτευξη ταμειακών στόχων Προϋπολογισμού στο πρώτο δίμηνο του 2018, κυρίως από υψηλότερα καθαρά έσοδα του Τακτικού Προϋπολογισμού, τα οποία προήλθαν από μεγαλύτερα μη φορολογικά έσοδα και περισσότερες εισπράξεις φόρων παρελθόντων ετών (ΠΟΕ). Υπέρβαση στόχου υπήρξε και στην πλευρά των δαπανών, πρωτίστως από χαμηλότερες των προγραμματισμένων ενισχύσεις του Προγράμματος Δημόσιων Επενδύσεων.

Το ΙΟΒΕ κάνει επίσης λόγο για κάμψη της ανεργίας το 2017 από αύξηση απασχόλησης σε εξωστρεφείς μεταποιητικούς κλάδους, στον Τουρισμό και το Χονδρικό - Λιανικό Εμπόριο. Ωστόσο το ¼ της μείωσής της προήλθε από συρρίκνωση του εργατικού δυναμικού. Στο 21,5% η ανεργία κατά μέσο όρο το προηγούμενο έτος, δύο ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερα από πρόπερσι. Το ΙΟΒΕ αναμένει περαιτέρω αποκλιμάκωση το 2018, στο 19,8%, από την ενίσχυση της απασχόλησης στους περισσότερους από τους τομείς οι οποίοι συνέβαλαν το περασμένο έτος στην πτώση της. Αναμένεται συμβολή στη νέα κάμψη και από τον Κατασκευαστικό τομέα (ΠΔΕ, ιδιωτικοποιήσεις, νέες οικοδομές). Ακολούθως, στην περιοχή του 19,8% η ανεργία στο σύνολο του τρέχοντος έτους.

Για τον πληθωρισμό αναφέρει πως ο ρυθμός μεταβολής τιμών ήταν στάσιμος το πρώτο τρίμηνο του 2018. Ο πυρήνας πληθωρισμού χωρίς φόρους και ενέργεια ήταν οριακά θετικός, για πρώτη φορά μετά από επτά έτη. Η εξασθένιση της πληθωριστικής επίδρασης των έμμεσων φόρων, η μικρή σχετικά επίδραση από την αύξηση των διεθνών τιμών πετρελαίου, λόγω αντισταθμιστικών παραγόντων (π.χ. ενισχυμένο ευρώ) και η μικρή ενίσχυση της καταναλωτικής ζήτησης, θα διατηρήσουν τις τιμές σε ανοδική τροχιά το τρέχον έτος, αλλά με ταχύτητα χαμηλότερη από την περυσινή, κοντά στο 0,5%

Εξάλλου, σύμφωνα με το ΙΟΒΕ, συνεχίζεται με αργό ρυθμό η αποκατάσταση εμπιστοσύνης προς το τραπεζικό σύστημα, ενόψει των αποτελεσμάτων του stress test τον Μάιο. Η χρηματοδότηση του ιδιωτικού τομέα συνολικά παρέμεινε σε πτωτική τροχιά στην αρχή του 2018, με εξαίρεση τις μη-χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις στις οποίες καταγράφηκε οριακή πιστωτική επέκταση. Αυτή η τάση αναμένεται να συνεχιστεί, με προοπτική βελτίωσης το δεύτερο εξάμηνο του έτους, που εξαρτάται από τη διαχείριση των αποτελεσμάτων του stress test και την συνέχιση της καλής επίδοσης των τραπεζών στη μείωση των "κόκκινων δανείων" που παρατηρήθηκε το δ’ τρίμηνο του 2017. Στις θετικές τάσεις που αναμένεται να συνεχιστούν το 2018 είναι η πλήρης «απεξάρτηση» των τραπεζών από τον ELA έως πριν τα τέλη του έτους, η συνεχιζόμενη σταδιακή επιστροφή καταθέσεων των νοικοκυριών και η περαιτέρω χαλάρωση των περιορισμών στην κίνηση κεφαλαίων.

Ο Πρόεδρος του ΔΣ του ΙΟΒΕ Τάκης Αθανασόπουλος σημείωσε: «Δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι οι συνθήκες και οι προοπτικές για την ελληνική οικονομία βελτιώνονται, κάτι που αποτυπώνεται στα στοιχεία του ΑΕΠ, αλλά και σε άλλους σημαντικούς δείκτες. Ωστόσο, η βελτίωση αυτή δεν συνιστά το οριστικό τέλος της κρίσης. Θα ήθελα να υπενθυμίσω τα σημαντικά δομικά προβλήματα της οικονομίας μας, τα οποία δεν έχουν αντιμετωπισθεί, και τον κίνδυνο οι θετικές εξελίξεις να παρερμηνευθούν και να οδηγήσουν στην εγκατάλειψη της μεταρρυθμιστικής προσπάθειας. Το διακύβευμα για όλους μας πρέπει να είναι πώς θα επανακτήσουμε το χαμένο έδαφος. Πως θα επανακάμψει η οικονομία μας στα επίπεδα των ανεπτυγμένων οικονομιών της Ευρώπης. Με απλά λόγια, ο στόχος μας πρέπει να είναι η σύγκλιση με τις ανεπτυγμένες οικονομίες της Ευρώπης, και αυτό επιτυγχάνεται με ρυθμούς οικονομικής ανάπτυξης 3% με 4% ετησίως».

Όπως ανέφερε επίσης κατά την παρουσίαση της Έκθεσης, ο Γενικός Διευθυντής του ΙΟΒΕ καθηγητής Νίκος Βέττας, εξετάζοντας τις επιμέρους πλευρές της οικονομίας που προσδιορίζουν από κοινού τον ρυθμό μεγέθυνσής της και τα ποιοτικά της χαρακτηριστικά, παρατηρούμε συνέχιση της δυναμικής του προηγούμενου έτους, με μια ελαφρά επιτάχυνση.

Κατά τον ίδιο, το εξωστρεφές τμήμα της παραγωγής αναπτύσσεται γρηγορότερα από το υπόλοιπο αν και με αργό ρυθμό, και, η συγκεκριμένη στροφή έχει θετικό πρόσημο. Η αύξηση της ζήτησης από το εξωτερικό, σε συνδυασμό με τις μεταρρυθμίσεις που έχουν λάβει χώρα στην αγορά εργασίας μειώνουν την ανεργία.

Εάν η ελληνική οικονομία δεν προσχωρήσει προς τον δρόμο των δομικών μεταρρυθμίσεων, με έμφαση στο άνοιγμα των αγορών και τη βελτίωση της αποτελεσματικότητάς της δημόσιας διοίκησης,  ο ρυθμός πραγματικής μεγέθυνσης της οικονομίας κατά την επόμενη δεκαετία δύσκολα τα υπερβεί το 1% ετησίως, σημείωσε.

Όλες οι εμπλεκόμενες στο πρόγραμμα πλευρές, οφείλουν να στηρίξουν τη θετική δυναμική της οικονομίας, καθώς ο εγκλωβισμός και πάλι σε «χαμηλές προσδοκίες» μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα επικίνδυνος, τόνισε, συμπληρώνοντας πως, εφόσον η οικονομία τεθεί σε τροχιά μείωσης των εμποδίων στην παραγωγή και βελτίωσης στα συστήματα υγείας και εκπαίδευσης, επιμέρους παρεμβάσεις θα μπορούν να διευκολύνουν και την εκμετάλλευση ειδικών συγκριτικών πλεονεκτημάτων.

Την ίδια στιγμή, ο κ. Βέττας εξέφρασε μια σειρά προβληματισμούς για την επόμενη μέρα εξόδου από το πρόγραμμα, σημειώνοντας ότι κατά την άποψή του θα πρέπει να υπάρξει κάποια γέφυρα πιστοληπτικής γραμμής, προκειμένου η Ελλάδα να είναι θωρακισμένη σε περίπτωση που κάτι πάει στραβά.

Επίσης σημείωσε ότι μεγάλη σημασία έχει το ζήτημα το τι θα γίνει με τους αδιάθετους πόρους του προγράμματος, οι οποίοι είναι πολύ σημαντικοί, αλλά και ο ρόλος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.

***Ολόκληρη η τριμηνιαία έκθεση του ΙΟΒΕ για την Ελληνική Οικονομία επισυνάπτεται στη στήλη "Συνοδευτικό Υλικό"