Τι αλλάζει για υιοθεσίες και αναδοχές

Μέτρα για την επίσπευση και απλούστευση των διαδικασιών αναδοχής και υιοθεσίας, τη χαρτογράφηση των παιδιών που φιλοξενούνται στα ιδρύματα, των ίδιων των ιδρυμάτων, αλλά και των υποψήφιων γονέων, καθώς και νέα εργαλεία παρακολούθησης των δράσεων της παιδικής προστασίας φιλοδοξεί να καθιερώσει στην Ελλάδα, μια χώρα που οι πολυετείς καθυστερήσεις και οι γραφειοκρατικές αγκυλώσεις έχουν οδηγήσει στη δραματική μείωση των «επίσημων» υιοθεσιών, το υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Αφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης.

Μάλιστα, το νομοσχέδιο που κατατέθηκε χθες στη Βουλή, μεταξύ των προωθούμενων αλλαγών, αφήνει ανοικτή τη δυνατότητα αναδοχής και σε ζευγάρια με σύμφωνο συμβίωσης, ενώ καθιερώνει τον νέο θεσμό της Επαγγελματικής Αναδοχής, που αφορά παιδιά με χρόνια προβλήματα υγείας και συμπεριφοράς.

Ειδικότερα, δημιουργείται το Εθνικό Συμβούλιο Αναδοχής και Υιοθεσίας, ως συμβουλευτικό - γνωμοδοτικό όργανο, καθώς και Εθνικά Μητρώα Ανηλίκων, Υποψήφιων Ανάδοχων Γονέων και Εγκεκριμένων Αναδοχών Ανηλίκων. Το Εθνικό Κέντρο Κοινωνικής Αλληλεγγύης διατηρεί επίσης Εθνικό Μητρώο Υποψήφιων Θετών Γονέων, ενώ αντίστοιχα ειδικά μητρώα υποχρεούνται να τηρούν και οι αρμόδιοι Φορείς, όπως είναι οι μονάδες παιδικής προστασίας.

Παράλληλα, θεσπίζεται ανώτατο χρονικό όριο αναμονής για τις διάφορες φάσεις τέλεσης των διαδικασιών αναδοχής και υιοθεσίας. Με δεδομένη δε, την τεράστια καθυστέρηση στη σύνταξη της απαιτούμενης έκθεσης κοινωνικής έρευνας, εισάγεται ο θεσμός της ανάθεσης της διεξαγωγής της κοινωνικής έρευνας και της σύνταξης κοινωνικής έκθεσης σε πιστοποιημένους κοινωνικούς λειτουργούς του Συνδέσμου Κοινωνικών Λειτουργών Ελλάδας (Σ.Κ.Λ.Ε.), ο οποίος λειτουργεί ως ΝΠΔΔ. Κατά κοινή ομολογία μάλιστα, όλων των εμπλεκόμενων φορέων, με αυτή την παρέμβαση αναμένεται μείωση του χρόνου αναμονής και αποσυμφόρηση των κοινωνικών υπηρεσιών.

Το νομοσχέδιο επανακαθορίζοντας τις προϋποθέσεις καταλληλότητας των ανάδοχων γονέων, ορίζει ότι κατάλληλες για να γίνουν ανάδοχοι είναι όχι μόνο οικογένειες που αποτελούνται από συζύγους αλλά και από έχοντες συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, με ή χωρίς παιδιά, όπως και μεμονωμένα άτομα, άγαμα, ή διαζευγμένα ή σε χηρεία με ή χωρίς παιδιά, που μπορεί να είναι συγγενείς εξ αίματος οποιουδήποτε βαθμού με το ανήλικο τέκνο (συγγενική αναδοχή).

Η διάταξη αυτή ενδέχεται να προκαλέσει αντιδράσεις από βουλευτές της αντιπολίτευσης, οι οποίοι αντιδρούν στο πιθανό ενδεχόμενο αναδοχής παιδιών από ομόφυλα ζευγάρια και μάλιστα αφήνουν ανοικτό το ενδεχόμενο, ανάλογη πρόβλεψη να υπάρξει με τροποποίηση κατά τη διάρκεια συζήτησης του νομοσχεδίου, και στην περίπτωση των υιοθεσιών.

Στο σκέλος της αναδοχής, το νομοσχέδιο προβλέπει επίσης νέες παροχές και διευκολύνσεις. Μεταξύ αυτών είναι η χορήγηση οικονομικής ενίσχυσης, εάν πρόκειται για ΑμεΑ και μετά την ενηλικίωση του παιδιού. Το ίδιο ισχύει και εάν σπουδάζει στην τριτοβάθμια εκπαίδευση και έως την ολοκλήρωση του 26ου έτους ηλικίας.

Στα άτομα αυτά παρέχεται και αντίστοιχη ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, από το φορέα ασφάλισης του ανάδοχου γονέα. Επίσης, παρέχεται φιλοξενία, κατά προτεραιότητα, στις φοιτητικές εστίες για περιπτώσεις σπουδαστών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης. Η συγκεκριμένη οικονομική ενίσχυση απαλλάσσεται από κάθε φόρο, τέλος, εισφορά ή κράτηση υπέρ του Δημοσίου ή τρίτου, συμπεριλαμβανομένης και της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης. Επίσης, δεν κατάσχεται στα χέρια τρίτου, ούτε συμψηφίζεται με ήδη βεβαιωμένα χρέη προς το Δημόσιο, τα ασφαλιστικά ταμεία ή πιστωτικά ιδρύματα.

Το νομοσχέδιο εισάγει και τον θεσμό της επαγγελματικής αναδοχής για περιπτώσεις παιδιών με αναπηρία ή με έντονα ψυχολογικά προβλήματα. Ο επαγγελματίας ανάδοχος αμείβεται με μηνιαία αντιμισθία, ασφαλίζεται για ασθένεια και για σύνταξη και συμμετέχει σε ειδικά προγράμματα εκπαίδευσης.

Καθιερώνεται επίσης, ο θεσμός της αναδοχής ως αναμορφωτικό μέτρο για περιπτώσεις ανηλίκων που έχουν διαπράξει αδικήματα που άπτονται των διατάξεων του ποινικού - σωφρονιστικού συστήματος. Ο ανάδοχος γονέας σε αυτή την περίπτωση πρέπει να έχει ειδικές γνώσεις και του παρέχεται αυξημένη οικονομική ενίσχυση και εκπαίδευση.

Όσον αφορά την υιοθεσία, καθιερώνεται υποχρεωτική επιμόρφωση των υποψήφιων θετών γονέων, πριν από την τοποθέτηση παιδιών σε αυτούς, μετά την ολοκλήρωση της οποίας οι υποψήφιοι θετοί γονείς εγγράφονται στο Εθνικό Μητρώο Υποψηφίων Θετών Γονέων. Για πρώτη φορά οι υποψήφιοι θετοί γονείς θα είναι υποχρεωμένοι να εγγράφονται σε ένα κεντρικό μητρώο, πριν υιοθετήσουν το παιδί τους.