Πότε μεταβιβάζεται ή αναστέλλεται η σύνταξη σε περιπτώσεις ποινικής καταδίκης

Σε εφαρμογή τίθεται διάταξη του νόμου 4488 που ψηφίστηκε τον Σεπτέμβριο του 2017 και αφορά την καταβολή σύνταξης σε περίπτωση ποινικής καταδίκης του δικαιούχου. Εγκύκλιος του ΕΦΚΑ ξεκαθαρίζει τους όρους και τις προϋποθέσεις μεταβίβασης της σύνταξης στους δικαιούχους.

Συγκεκριμένα καθορίζει την πορεία της σύνταξης σε περιπτώσεις που ο δικαιούχος έχει ποινική καταδίκη και ειδικότερα, εάν εκτίει ποινή φυλάκισης μεγαλύτερη του ενός έτους. Και προβλέπει ότι εάν το αδίκημα που έχει διαπραχθεί στρέφεται κατά ασφαλιστικού φορέα, τότε η καταβολή της σύνταξης αναστέλλεται. Εάν όμως η ποινή φυλάκισης είναι για κάποια άλλη αιτία, τότε η σύνταξη μεταβιβάζεται στους δικαιούχους, σύμφωνα με τις διατάξεις που ισχύουν για τις συντάξεις θανάτου. Αυτό, στην πράξη, σημαίνει ότι η σύνταξη καταβάλλεται στους δικαιούχους, τον επόμενο μήνα από εκείνον που ο ασφαλισμένος εκτίει την ποινή φυλάκισης που του έχει επιβληθεί. Η εγκύκλιος περιλαμβάνει και συγκεκριμένα παραδείγματα, από τα οποία φαίνεται πότε γίνεται η επανέναρξη καταβολής της σύνταξης, σε περιπτώσεις που αυτή είχε ανασταλεί πριν θεσμοθετηθεί η συγκεκριμένη διάταξη. Αναλυτικά η εγκύκλιος ορίζει τα ακόλουθα:

Α. Σχετικά με την έκτιση της στερητικής της ελευθερίας ποινής

Η κατά περίπτωση διακοπή ή μεταβίβαση της σύνταξης ισχύει και στις περιπτώσεις ποινών που μετατράπηκαν. Συγκεκριμένα, διευκρινίζεται ότι βάσει του Ποινικού Κώδικα, περιοριστική της ελευθερίας ποινή που μετατράπηκε σε χρηματική ή πρόστιμο ή σε παροχή κοινωφελούς εργασίας, διατηρεί τον χαρακτήρα της περιοριστικής της ελευθερίας ποινής και μετά τη μερική ή ολική απότιση της ποινής στην οποία έχει μετατραπεί. Επομένως, η διάταξη του υπουργείου Εργασίας πρέπει να εφαρμοστεί, εάν μία ποινή περιοριστική της ελευθερίας μετατραπεί σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στις οικείες διατάξεις του Π. Κ., εφόσον διατηρεί τον χαρακτήρα αυτό.

Β. Σχετικά με τη μεταβίβαση της ανασταλείσας σύνταξης στους δικαιοδόχους

Στην περίπτωση μεταβίβασης σύνταξης, αυτή καταβάλλεται από την πρώτη του επόμενου μήνα έναρξης έκτισης της ποινής, με βάσει τις διατάξεις του νόμου Κατρούγκαλου για τις συντάξεις χηρείας. Ωστόσο, όταν η ημερομηνία έναρξης έκτισης της ποινής για αδίκημα που τελέσθηκε κατά ασφαλιστικού φορέα ανάγεται σε χρόνο πριν από την 13/5/2016 («θάνατος» πριν από τις 13/5/2016), τότε θα πρέπει να εφαρμόζονται κατά περίπτωση οι οικείες προϊσχύουσες διατάξεις συνταξιοδότησης λόγω θανάτου.

Παραδείγματα:

α) Έστω ότι συνταξιούχος του τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ είχε καταδικαστεί για αδίκημα που δεν στρεφόταν κατά του ασφαλιστικού του φορέα. Η συνταξιοδότησή του όμως είχε ανασταλεί από 1/2/2016, κατ' εφαρμογή των διατάξεων που ίσχυαν στο τ. ΙΚΑ-ΕΤΑΜ.

Ο ανωτέρω υπέβαλε αίτηση για την άρση της αναστολής τον 1ο/2018 προκειμένου να του χορηγηθεί η σύνταξή του κατά τα προβλεπόμενα στο άρθρ. 27 του ν.4488/2017 όπως ισχύει από 13/9/2017. Σε αυτή την περίπτωση πρέπει να επαναχορηγήσουμε τη σύνταξη στον ανωτέρω, αναδρομικά από 1/10/2017.

β) Σε άλλη περίπτωση, το αδίκημα στρεφόταν κατά ασφαλιστικού φορέα και η ημερομηνία έναρξης έκτισης της ποινής που επιβλήθηκε στον συνταξιούχο με τη δικαστική απόφαση είναι η 13/12/2016. Η δε επιβληθείσα ποινή ήταν μεγαλύτερη των έξι μηνών ή του ενός έτους -κατά περίπτωση σύμφωνα με τις προϊσχύουσες διατάξεις- και η συνταξιοδότησή του είχε ανασταλεί. Η σύζυγος του ανωτέρω καταθέτει αίτηση στις 1/12/2017, δηλαδή μετά την ισχύ της συγκεκριμένης διάταξης, προκειμένου να της χορηγηθεί σύνταξη σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις συνταξιοδότησης λόγω θανάτου.

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, αφενός θα εφαρμοσθούν οι διατάξεις συνταξιοδότησης λόγω θανάτου του άρθρ. 12 του ν.4387/2016 ( έναρξη έκτισης ποινής : 13/12/2016), αφετέρου η σύνταξη θα ξεκινήσει να καταβάλλεται στη δικαιούχο από 1/10/2017, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρ. 27 του ν.4488/2017.

γ) Έστω ότι η συνταξιοδότηση έπρεπε να ανασταλεί από την 1/11/2017 (ημερομηνία έκδοσης της δικαστικής απόφασης 20/10/2017), για αδίκημα που τελέσθηκε κατά ασφαλιστικού φορέα σύμφωνα με το άρθρ. 27 του ν.4488/2017. Οι δικαιούχοι του άρθρ. 12 του ν.4387/2016 υποβάλλουν την αίτηση στις 1/12/2017, επομένως η σύνταξη θα ξεκινήσει να τους καταβάλλεται στις 1/11/2017 (ημερομηνία που αντιστοιχεί στην 1η ημέρα του μήνα που αρχίζει η αναστολή καταβολής της σύνταξης, δεδομένου ότι η δικαστική απόφαση εκδόθηκε στις 20/10/2017).