Καββαθάς: Χρηματοδότηση μέσω παράκαμψης των συστημικών τραπεζών

Τρεις προτάσεις για την υπέρβαση των προβλημάτων ρευστότητας που αντιμετωπίζουν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις παρουσίασε σήμερα στο συνέδριο της ΓΣΕΒΕΕ με θέμα «Οικονομική Δημοκρατία» ο πρόεδρος της Συνομοσπονδίας Γιώργος Καββαθάς, ο οποίος τάχθηκε υπέρ της δημιουργίας ενός αναπτυξιακού ταμείου και όχι αναπτυξιακής τράπεζας.

Αναφερόμενος στη χρηματοδότηση, ο κ. Καββαθάς υπογράμμισε ότι το πρώτο βήμα για την άρση των εμποδίων που φράζουν την πρόσβαση στη χρηματοδότηση δεν είναι άλλο από τη μερική παράκαμψη των συστημικών τραπεζών, κάτι που έχει συμβεί σε πιο ομαλές εποχές σε άλλες χώρες.

Όπως είναι γνωστό, συνέχισε, οι ανάγκες χρηματοδότησης κάθε επιχείρησης -και οι ΜμΕ δεν αποτελούν εξαίρεση- είναι δύο ειδών: κεφάλαια κίνησης αφενός και επενδυτικά κεφάλαια αφετέρου. Για τις ΜμΕ μέχρι το ξέσπασμα της κρίσης, οι πλέον δημοφιλείς και διαδεδομένοι τρόποι χρηματοδότησης ήταν για τα μεν κεφάλαια κίνησης, το άτυπο χρηματοπιστωτικό σύστημα των μεταχρονολογημένων επιταγών, ενώ για τα επενδυτικά κεφάλαια -εξαιτίας του μικρού τους μεγέθους-, η αυτοχρηματοδότηση εξ ιδίων πόρων.

Κατά την άποψη του κ. Καββαθά, η μερική παράκαμψη των συστημικών τραπεζών πρέπει να αξιοποιήσει αυτές τις επινοήσεις -για να μην αναφέρω τον όρο καινοτομίες- των ΜμΕ, διορθώνοντας βεβαίως όλες τις ημαρτημένες τους εκδοχές. Συγκεκριμένα, υπογράμμισε, το άτυπο χρηματοπιστωτικό σύστημα των μεταχρονολογημένων επιταγών μπορεί να αντικατασταθεί από ένα είδος factoring και ειδικότερα από ένα σύστημα προεξόφλησης τιμολογίων ανάλογα με την πιστοληπτική ικανότητα της κάθε επιχείρησης.

Το σύστημα αυτό είναι περισσότερο εφικτό και υλοποιήσιμο σε τοπικό επίπεδο, με την ενεργοποίηση σε αυτόν τον τομέα, του δικτύου των συνεταιριστικών τραπεζών. Από την άλλη μεριά και αναφορικά με τη χρηματοδότηση των επενδύσεων, η βασική μέριμνα πρέπει να είναι η διεύρυνση του επιχειρηματικού ορίζοντα των ΜμΕ αλλά και ο κλάδος της επιχειρηματικής τους δραστηριότητας.

Εδώ, συνέχισε ο κ. Καββαθάς, παρουσιάζοντας τη δεύτερη πρόταση, η μερική παράκαμψη των συστημικών τραπεζών μπορεί να προσλάβει τη μορφή ενός Αναπτυξιακού Ταμείου -όχι Αναπτυξιακής Τράπεζας-, το οποίο μπορεί να συγκεντρώσει προκειμένου να τα ενεργοποιήσει, τα λεγόμενα μικροχρηματοδοτικά εργαλεία.

Το Αναπτυξιακό Ταμείο μπορεί να συντονίσει ένα δίκτυο Περιφερειακών Ταμείων στην έδρα κάθε Περιφέρειας, έτσι ώστε η χρηματοδότηση των επενδύσεων να είναι προσαρμοσμένη στις ανάγκες κάθε Περιφέρειας.

Η προσαρμογή αυτή μπορεί να λειτουργήσει και ως υποκατάστατο κλαδικής πολιτικής και κλαδικής επιλεκτικότητας στις επενδύσεις, αναπτύσσοντας τα δυναμικά συγκριτικά πλεονεκτήματα κάθε Περιφέρειας. Οι αρχικοί πόροι του Αναπτυξιακού Ταμείου είναι δυνατό να μοχλευθούν με καταθέσεις εκ μέρους των ΜμΕ ενός έμμεσου «αφορολόγητου αποθεματικού» έναντι μη μεταβιβάσιμων μετοχών {levy shares}. Με τις καταθέσεις αυτές, οι μεμονωμένες επιχειρήσεις στοιχειοθετούν και νομιμοποιούν αξιώσεις σε επενδυτικά κεφάλαια, τα οποία δεν χρηματοδοτούν μόνο τις δικές τους μικρές επενδύσεις αλλά αναπτυξιακά προγράμματα {projects}, στα οποία είναι πλέον ενταγμένα και τα μικρά επενδυτικά σχέδια.

Μια τρίτη σειρά προτάσεων έχει ως αφετηρία τη διαπίστωση ότι ο κόσμος των ΜμΕ δεν είναι ενιαίος, ούτε ομοιογενής σε σχέση με τον χαρακτήρα και τον προσανατολισμό της ίδιας της επιχειρηματικής δραστηριότητας. Είναι γνωστή σε όλους μας η διάκριση που συχνά γίνεται ανάμεσα σε αυτό που αποκαλείται "επιχειρηματικότητα ευκαιρίας", αφενός, και σε εκείνο που, συνήθως με αρνητική φόρτιση, αποδίδεται με τον όρο "επιχειρηματικότητα ανάγκης".

Ωστόσο, αυτοί οι δύο όροι δεν αποδίδουν με τρόπο ακριβή και έγκυρο αυτό που συμβαίνει στην πραγματικότητα. Από τις έρευνες που έχουν γίνει τα τελευταία πέντε χρόνια στο ΙΜΕ της ΓΣΕΒΕΕ, διαπιστώθηκε ότι αυτοί οι δύο όροι αναφέρονται, στην ουσία, σε δύο εντελώς διαφορετικά είδη όχι επιχειρηματικής αλλά οικονομικής δραστηριότητας.

Αυτό που αποδίδεται με τον όρο "επιχειρηματικότητα ευκαιρίας" αναφέρεται σε επιχειρήσεις με την αυστηρή σημασία του όρου. Αντίθετα, ο όρος "επιχειρηματικότητα ανάγκης" δεν αναφέρεται σε επιχειρηματική δραστηριότητα αλλά σε μια οιονεί μισθωτή απασχόληση.

Επομένως, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν αυτές οι δύο κατηγορίες, είναι εντελώς διαφορετικά και, κατ' επέκταση και τα μέτρα αντιμετώπισης αυτών των προβλημάτων οφείλουν να είναι διαφορετικά. Έτσι, για τις επιχειρήσεις που είναι πράγματι επιχειρήσεις -"επιχειρηματικότητα ευκαιρίας"-, το βασικό τους πρόβλημα δεν είναι το μέγεθος από μόνο του αλλά ο στενός επιχειρηματικός τους ορίζοντας και η έλλειψη ευκαιριών για αυτή τη διεύρυνση. Η προτεραιότητα επομένως εδώ είναι η ένταξη της δραστηριότητας αυτών των επιχειρήσεων είτε σε ευρύτερες "αλυσίδες αξίας" κάθε μορφής είτε σε συστάδες επιχειρηματικών μονάδων.

Το στοίχημα, στην προκείμενη περίπτωση, είναι η διατήρηση του μικρού μεγέθους της επιχείρησης αλλά με οικονομίες κλίμακας που θα μοιράζονται με άλλες επιχειρήσεις ανάλογου μεγέθους αλλά και η αύξηση της παραγωγικότητας, λαμβάνοντας πάντοτε υπόψη και την κρίσιμη για την εκτίμηση της παραγωγικότητας διάκριση ανάμεσα σε επιχειρήσεις εντάσεως κεφαλαίου και σε επιχειρήσεις εντάσεως εργασίας. Για τη δεύτερη κατηγορία "επιχειρήσεων", δηλαδή την οιονεί μισθωτή απασχόληση, το βασικό μέλημα είναι να αντιμετωπίζονται σαν αυτό που είναι: οιονεί μισθωτή απασχόληση.

Πρόκειται, επομένως, για φαινόμενα -αλλά μόνο φαινόμενα- επιχειρήσεων, των οποίων ο ετήσιος κύκλος εργασιών δεν υπερβαίνει τις 40.000 ευρώ και στις οποίες κατά κανόνα απασχολούνται εκτός από τον επιχειρηματία, τα γνωστά συμβοηθούντα και μη αμειβόμενα μέλη. Αναγνωρίζοντας τα ορθά παραδείγματα σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης τέτοιου είδους "επιχειρήσεων", η ΓΣΕΒΕΕ θεωρεί ότι η προσήκουσα αντιμετώπισή τους είναι η ένταξή τους στο θεσμικό πλαίσιο των επιχειρήσεων της κοινωνικής οικονομίας.