Challenger banks: Η νέα πρόκληση στο τραπεζικό τοπίο

Λέγονται Challenger Banks γιατί ακριβώς αυτό κάνουν: ανταγωνίζονται τις παραδοσιακές τράπεζες, καλύπτοντας τα διάφορα «κενά» που έχουν δημιουργηθεί τα τελευταία χρόνια, ως αποτέλεσμα μιας σειράς παραμέτρων που «απογοήτευσαν» μια σημαντική μερίδα του συναλλακτικού κοινού.

Η Μ. Βρετανία είναι ένα από τα πιο «ηχηρά» παραδείγματα: λετουργούν περίπου 50 challenger banks, αποδεικνύοντας εν μέρει ότι το μοντέλο του consolidation (της ενοποίησης μετά από συγχωνεύσεις) δεν ήταν τελικά και τόσο πετυχημένο. Ενδεικτικά αναφέρονται τα ονόματα των Atom Bank, Virgin Money, Aldermore, Shawbrook, Starling Bank, One Savings Bank…

Είναι καινούριες τράπεζες, περισσότερο ψηφιοποιημένες, μικρές, με διαφορετικά μοντέλα λειτουργίας, που κερδίζουν συνεχώς έδαφος και νέους πελάτες.

Μία πρόσφατη μελέτη έδειξε ότι οι τάσεις του αγγλικού τραπεζικού συστήματος -που συρρικνώθηκε από πλευράς αριθμού τραπεζών, μετά από σειρά ανακατατάξεων- είναι ανάλογες με την ελληνική τραπεζική αγορά. «Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα μοιάζει πολύ με το αντίστοιχο του Ηνωμένου Βασιλείου, στον βαθμό που η αγορά -συνεπεία των εξαγορών και συγχωνεύσεων που προηγήθηκαν την περασμένη εικοσαετία- έγινε ολιγοπωλιακή», σχολιάζει επί του θέματος τραπεζικός παράγοντας.

Χαρακτηρηστικό είναι όπως φαίνεται και στα διαγράμματα που ακολουθούν ότι στο Ηνωμένο Βασίλειο, η ενοποίηση του τραπεζικού συστήματος που έλαβε χώρα τα τελευταία 60 χρόνια είναι ανάλογη με την αντίστοιχη προσπάθεια ενοποίησης των ελληνικών τραπεζών τα τελευταία 20 χρόνια. Αν και με διαφορά δεκαετιών, επέζησαν 6 τραπεζικά ιδρύματα στην Αγγλία (Barclays, Lloyds, RBS, HSBC, Santander, Nationwide) και 4 συστημικοί όμιλοι στην Ελλάδα (Eurobank, Αlpha Βank, Πειραιώς και Εθνική).

Η σύγκριση των δύο χωρών δεν είναι τυχαία. Πληθυσμιακά το Λονδίνο, όπου δραστηριοποιείται η «καρδιά» του αγγλικού τραπεζικού συστήματος, και η Ελλάδα, είναι σχεδόν παραπλήσια.

Τα αίτια που προσδιόρισαν το νέο περιβάλλον στο οποίο υπάρχει χώρος να αναπτυχθούν και να εξελιχθούν νέα ευέλικτα τραπεζικά ιδρύματα, που θα ανταγωνισθούν το παραδοσιακό μοντέλο τράπεζας, καινοτομώντας και προβάλλοντας μια άλλου τύπου εικόνα και φιλοσοφία, ακόμη και με μικρό μέγεθος, είναι ανάλογα και στις δύο αγορές -την αγγλική και την ελληνική-, ίσως με διαφορετική σειρά προτεραιότητας στα μάτια του πελάτη.

Το μοντέλο των challenger banks στη Μ. Βρετανία αποτελεί case study όχι μόνο για τον αριθμό και την ποικιλία των τραπεζών αυτής της κατηγορίας, όσο και για το ότι παίρνουν έδαφος και πελατεία, σε μία αγορά παραδοσιακά... παραδοσιακών τραπεζών. Κι όπως αποδεικνύεται στα διαγράμματα, η «κερκόπορτα» που δημιούργησε την ανάγκη για ένα νέο τραπεζικό μοντέλο ήταν οι ενοποιήσεις (τα περίφημα consolidations).

Στη Μ. Βρετανία , ο «νούμερο ένα» παράγοντας που οδήγησε στην ανάπτυξη των challenger banks ήταν η χαμηλή ικανοποίηση του πελάτη, η επιδείνωση των πελατειακών σχέσεων με τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις,
η απουσία επενδύσεων στην τεχνολογία και οι υψηλές απαιτήσεις του κανονιστικού περιβάλλοντος που δημιούργησε δυσκολίες στη λειτουργία των τραπεζών.

Αντίστοιχα, στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα, τα προβλήματα των συστημικών τραπεζών εντοπίζονται στην ποιότητα στοιχείων ενεργητικού, σε θέματα κεφαλαιακής επάρκειας, στο χαμηλό επίπεδο εξυπηρέτησης του πελάτη και στην απουσία επενδύσεων στην τεχνολογία.

Αναλυτικότερα, όπως φαίνεται και στα διαγράμματα, στην Αγγλία, μέσα σε μια ιστορία ενοποίησης 60 ετών, ο τραπεζικός τομέας συσπειρώθηκε και από 32 τραπεζικά ιδρύματα το 1957, παρέμειναν μόνο έξι τραπεζικοί κολοσσοί.

Στην ελληνική αγορά, αυτό περίπου συνέβη μέσα σε μια εικοσαετία. Το 1996, οι τράπεζες του εγχώριου πιστωτικού συστήματος ήταν 43 και σήμερα υπάρχουν οι 4 συστημικοί τραπεζικοί όμιλοι, Πειραιώς, Αlpha Βank, Eurobank και Εθνική (και η μη συστημική Τράπεζα Αττικής).

Σήμερα, το νέο μοντέλο των challenger banks αναμένεται να «ξεδιπλωθεί» και στην ελληνική αγορά. Μια πρώτη προσπάθεια επιχειρείται μέσω της νεοσύστατης Praxia Bank, η οποία (με «μαγιά» την άδεια λειτουργίας της πρώην Credicom) πραγματοποιεί ήδη roadshows στο εξωτερικό για την αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου, κατά περίπου 200 εκατ. ευρώ.

Πιθανόν, την τάση αυτή αναζητήσουν και άλλα σχήματα, που θα αγοράσουν ή θα ζητήσουν τραπεζική άδεια...

Ας σημειωθεί ότι προς πώληση είναι και η τραπεζική άδεια λειτουργίας της Επενδυτικής Τράπεζας (την οποία πωλεί ο εκκαθαριστής της πρώην Λαϊκής Τράπεζας Κύπρου, Cyprus Popular Bank).