Τράπεζες: Πλειστηριασμοί και πωλήσεις κρίνουν το stress test

Περιθώριο πέντε μηνών έχουν στη διάθεσή τους οι εγχώριες συστημικές τράπεζες, προκειμένου να δώσουν επαρκές δείγμα στον επόπτη, ενόψει stress test, ότι μπορούν να βελτιώσουν τον αριθμό των ρυθμίσεων και τα ποσοστά εξυπηρέτησης ρυθμισμένων δανείων, με μοχλό πίεσης τους πλειστηριασμούς και τις πωλήσεις μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Η απελευθέρωση των πλειστηριασμών, η ψήφιση της νομικής κάλυψης για ρυθμίσεις με μερική διαγραφή χρέους, η λειτουργία της πλατφόρμας εξωδικαστικής διευθέτησης και η αδειοδότηση, ως τώρα, δέκα εταιρειών διαχείρισης «κόκκινων» δανείων, διαμορφώνουν, για πρώτη φορά τα τελευταία οκτώ χρόνια, ομαλές συνθήκες για να λειτουργήσουν οι τράπεζες.

Παρότι το πλαίσιο χρειάζεται ακόμη επιμέρους βελτιώσεις, το μήνυμα που έχει στείλει, εδώ και μήνες, η εποπτική αρχή στις διοικήσεις των τραπεζών είναι σαφές: ξαναθυμηθείτε τη δουλειά σας, ρυθμίζοντας αποτελεσματικά δάνεια βιώσιμων νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Για τις υπόλοιπες περιπτώσεις, προχωρήστε σε καταγγελίες και πώληση ή ρευστοποίηση εξασφαλίσεων.

Οι τράπεζες καλούνται να αποδείξουν, ενόψει stress test, ότι οι ρυθμίσεις δεν δούλεψαν ως τώρα ικανοποιητικά, λόγω της μη διενέργειας πλειστηριασμών και της απουσίας συνθηκών και εργαλείων, που θα επέτρεπαν αποτελεσματικές μακροπρόθεσμες ρυθμίσεις (ανάκαμψη της οικονομίας, μείωση της ανεργίας, νομική κάλυψη για μερική διαγραφή χρέους, εξωδικαστική διευθέτηση κ.ά.).

Χαρακτηριστικό είναι ότι ο αριθμός των ρυθμίσεων δανείων στο εννεάμηνο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2017 ήταν και πάλι μικρότερος του ρυθμού δημιουργίας νέων δανείων σε καθυστέρηση (5,3 δισ. δάνεια ρυθμίστηκαν ενώ δημιουργήθηκαν νέα μη εξυπηρετούμενα δάνεια ονομαστικής αξίας 8,1 δισ. ευρώ).

Σημαντικό ρόλο στην παραπάνω εικόνα έχει το γεγονός ότι μεγάλο μέρος των ρυθμισμένων δανείων «ξανασκάει». Όπως κατέδειξαν τα πρόσφατα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, περίπου το 42% των δανείων, τα οποία ρυθμίζονται σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, και το 32% όσων πήραν μακροπρόθεσμη ρύθμιση, εμφανίζουν εκ νέου καθυστέρηση μόλις ένα τρίμηνο (!), μετά την εφαρμογή της νέας συμφωνίας.

Οι ενθαρρυντικές ενδείξεις...

Το «όπλο» των τραπεζών για να ανατρέψουν, μέσα στους επόμενους μήνες, την παραπάνω τάση, εμφανίζοντας ορατή βελτίωση στον αριθμό και στην ποιότητα των ρυθμίσεων, είναι οι στοχευμένοι πλειστηριασμοί και οι πωλήσεις χαρτοφυλακίων ή μεμονωμένων προβληματικών δανείων.

Τα πρώτα δείγματα είναι ενθαρρυντικά προς την παραπάνω κατεύθυνση. Σύμφωνα με τα στοιχεία των τραπεζών, τον Δεκέμβριο σημειώθηκε αύξηση πληρωμών στα στεγαστικά δάνεια κατά 15% με 18%. Αν η παραπάνω τάση ενισχυθεί, θα αυξηθεί σημαντικά η πιθανότητα, σύμφωνα με αναλυτές, να προκύψει διαχειρίσιμος λογαριασμός από το stress test.

...και το κακό σενάριο

Την ίδια στιγμή, όμως, οι πωλήσεις χαρτοφυλακίων ή μενομωμένων δανείων καθώς και οι πλειστηριασμοί βάζουν τιμές στο σύστημα, που θα χρησιμοποιηθούν από τον SSM ως σημείο αναφοράς για το πού διαμορφώνεται η ζήτηση.

Το κακό σενάριο για τις τράπεζες είναι η τάση των ρυθμίσεων, υπό την πίεση πλειστηριασμών και πωλήσεων, να μην εμφανίσει αξιοσημείωτη βελτίωση ως τον Μάιο, δείχνοντας ότι ο «σκληρός πυρήνας» των κόκκινων δανείων είναι μεγαλύτερος από αυτόν που εκτιμούν οι τράπεζες.

«Αν οι ρυθμίσεις δεν δουλεύουν ούτε υπό την πίεση των πλειστηριασμών, θα επανεκτιμηθεί με δυσμενείς όρους στην άσκηση προσομοίωσης η αξία των υπό ρευστοποίηση εξασφαλίσεων που έχουν οι τράπεζες, αυξάνοντας τις προβλέψεις και επομένως τον λογαριασμό» σημειώνουν τραπεζικά στελέχη.

Όπως είναι γνωστό, το stress test θα ξεκινήσει τυπικά την τρίτη εβδομάδα του Φεβρουαρίου, με την αποστολή των λεπτομερών υποδειγμάτων. Θα έχει προηγηθεί ως το τέλος του τρέχοντος μήνα ο καθορισμός των μακροοικονομικών παραδοχών του βασικού και δυσμενούς σεναρίου.

Οι αρχές έχουν ξεκαθαρίσει ότι οι εγχώριες τράπεζες θα «στρεσαρισθούν» με την ίδια μεθοδολογία που θα ισχύσει πανευρωπαϊκά, ενώ η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (European Banking Authority - EBA) αποφάσισε η ζημία από το IFRS 9 να μετρήσει με... σκόντο στο stress test.

Επιπρόσθετα, με βάση όσα είπαν οι διοικήσεις των τραπεζών στις πρόσφατες τηλεδιασκέψεις, θα συνυπολογιστούν στη Διαδικασία Εποπτικής Αξιολόγησης όσες κινήσεις απομόχλευσης έχουν ολοκληρωθεί κατά τη διάρκεια της άσκησης, ενώ ζητείται να προσμετρηθούν και τα πλάνα μείωσης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων.

Το πιο θετικό, όμως, νέο για τις τράπεζες είναι η διαφαινόμενη συμφωνία θεσμών - κυβέρνησης επί ενός οδικού χάρτη για την έξοδο της χώρας από τα μνημόνια, εξέλιξη που θέτει το πολιτικό πλαίσιο υπό το οποίο θα διενεργηθεί η άσκηση προσομοίωσης. Όπως έχει αποδειχθεί στο παρελθόν, η παραπάνω παράμετρος αποτελεί τη σημαντικότερη για τη γενική κατεύθυνση του stress test.