Ποια σημεία παραμένουν... θολά στο νόμο Κατρούγκαλου

Προβλήματα εξακολουθεί να προκαλεί σε χιλιάδες ασφαλισμένους, ελεύθερους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους, αλλά και σε λογιστικά και φοροτεχνικά γραφεία, η προσπάθεια υλοποίησης στην πράξη του νόμου Κατρούγκαλου.

Πρόκειται για έναν νόμο που ψηφίστηκε πριν από σχεδόν 20 μήνες και τυπικά υλοποιείται στο σύνολό του εδώ και έναν χρόνο. Όμως, ακόμη προκαλεί «πονοκέφαλο» στην προσπάθεια εφαρμογής του, καθώς δυσλειτουργίες και προβλήματα που διαπιστώθηκαν από τους πρώτους κιόλας μήνες εφαρμογής του νόμου 4387 του 2016 δεν έχουν ακόμη επιλυθεί. Μάλιστα, κάποια από αυτά απαιτούν τη συνεργασία του ΕΦΚΑ, του υπουργείου Εργασίας και του υπουργείου Οικονομικών, προκειμένου έστω και την τελευταία στιγμή να βρεθούν λύσεις.

Η ομάδα επιστημόνων του φορολογικού κόμβου taxheaven κατέγραψε τις προβληματικές διατάξεις που χρήζουν άμεσα αλλαγής ή έστω διευκρινίσεων, προκειμένου να κλείσουν οι φορολογικές καταστάσεις των επιχειρήσεων για το 2017.

Μια τέτοια διάταξη είναι για παράδειγμα αυτή που ορίζει τις εισφορές για ελεύθερους επαγγελματίες - ατομικές επιχειρήσεις που αμείβονται με Δελτίο Παροχής Υπηρεσιών (μπλοκάκι). Το ποσοστό των εισφορών που αντιστοιχεί στον συμβαλλόμενο-ελεύθερο επαγγελματία εκπίπτει από τα ακαθάριστα έσοδα της ατομικής επιχείρησης ή του ελευθέριου επαγγέλματός του.

Στην πράξη, οι εν λόγω φορολογούμενοι μπορούν να αφαιρέσουν από το ακαθάριστο εισόδημά τους τις ασφαλιστικές εισφορές που τους παρακράτησε ο εργοδότης τους, ήτοι 9,22%. Μέχρι και σήμερα δεν έχει γίνει γνωστό από τη φορολογική Διοίκηση πώς θα μπορεί να εκπέσει ο κάθε ελεύθερος επαγγελματίας το ποσό αυτό, καθώς δεν έχει αποφασιστεί με τι παραστατικό θα εκπίπτει η δαπάνη, πώς και πότε θα γίνεται η σχετική καταχώριση στα βιβλία, αν θα δίνεται κάποια βεβαίωση από τον εργοδότη ο οποίος παρακρατεί και αποδίδει το σύνολο των ασφαλιστικών εισφορών της περίπτωσης αυτής κ.λπ.

Σημαντικές στρεβλώσεις προκαλεί η αδυναμία ολοκλήρωσης του συμψηφισμού των εισφορών των ελεύθερων επαγγελματιών, των αυτοαπασχολούμενων και των αγροτών, με βάση όχι τα εισοδήματα του έτους 2015 αλλά του 2016. Εκτός από το γεγονός ότι η καθυστέρηση αυτή στερεί από χιλιάδες ασφαλισμένους σημαντική ρευστότητα, καθώς εκτιμάται ότι τα εισοδήματα που δηλώθηκαν το 2016 ήταν σημαντικά μειωμένα σε σχέση με τα εισοδήματα του 2015, με αποτέλεσμα πολλοί να δικαιούνται επιστροφή χρημάτων, υπάρχει πρόβλημα και στη φορολογική αντιμετώπιση των επιστροφών αυτών.

Για παράδειγμα, έστω ότι ένας ασφαλισμένος (ελεύθερος επαγγελματίας) κατέβαλε το έτος 2017 ασφαλιστικές εισφορές ύψους 18.000 ευρώ (βάσει των εισοδημάτων του έτους 2015). Με βάση το εισόδημα του 2016, έπρεπε να είχε καταβάλει εισφορές ύψους 10.000 ευρώ. Τα λογιστήρια δεν γνωρίζουν σε ποια περίοδο θα εκπέσει φορολογικά το ποσό των επιπλέον 8.000 ευρώ που θα εμφανισθούν μετά τον συμψηφισμό.

Πολλοί επιχειρηματίες μέλη Διοικητικών Συμβουλίων σε διαφορετικές επιχειρήσεις, βάσει της πρόβλεψης του νόμου Κατρούγκαλου για καταβολή εισφορών, κλήθηκαν και πλήρωσαν εισφορές για όλες τις αμοιβές που έλαβαν, παρότι υπήρχε υπέρβαση του πλαφόν. Κανείς δεν γνωρίζει ακόμη, αφενός, αν θα υπάρξει μια τελική εκκαθάριση για τις εισφορές των αμοιβών Δ.Σ. που δόθηκαν μέσα στο 2017 και βέβαια, πώς θα επιστραφούν ή θα συμψηφιστούν οι εισφορές, στις περιπτώσεις που οι ασφαλιστικές εισφορές που έχουν καταβληθεί ξεπερνούν το πλαφόν του ασφαλισμένου.

Αδύνατη αποδεικνύεται στην πράξη η «σύζευξη» των συστημάτων στην περίπτωση παράλληλης ασφάλισης, ώστε να υπολογίζεται πρώτα το ασφαλιστέο εισόδημα από μισθωτή εργασία εντός 2017 και η τυχόν επιπρόσθετη εισοδηματική βάση ασφαλιστέου εισοδήματος από ελεύθερο επάγγελμα της προηγούμενης χρήσης. Όπως επίσης, δεν είναι δυνατή και η συστημική δυνατότητα «φρένου», όταν κάποιος ασφαλισμένος πιάνει το μηνιαίο πλαφόν είτε αθροιστικά είτε μόνο από την αντιμισθία.

Σε γκρίζα ζώνη παραμένει και το φλέγον θέμα των αμοιβών διαχείρισης σε Ε.Π.Ε., Ι.Κ.Ε., Ο.Ε., κ.λπ., με αποτέλεσμα να βρίσκονται σε καθεστώς αβεβαιότητας χιλιάδες άτομα, αναφορικά με την υποχρέωση ή μη καταβολής ασφαλιστικών εισφορών για τα καθήκοντά τους ως διαχειριστές και όχι για την εργασία τους στην επιχείρηση. Οι αμοιβές αυτές αναγνωρίζονται με σχετική απόφαση της φορολογικής διοίκησης, στην οποία και διευκρινίζεται η διαφορά της αμοιβής για την εργασία με εκείνες της διαχείρισης.

Οι λογιστές - φοροτεχνικοί και οικονομολόγοι του taxheaven επισημαίνουν επίσης ότι μετά την έναρξη ισχύος του νέου ασφαλιστικού, αρκετοί ασφαλισμένοι αφενός μεν, καλούνται να πληρώσουν υπέρογκες ασφαλιστικές εισφορές, αφετέρου δε, δεν έχουν το δικαίωμα να τις εκπέσουν από το ακαθάριστο εισόδημά τους.  Ζητούν δε άμεση επίλυση του θέματος από τη φορολογική Διοίκηση για περιπτώσεις όπως μέλη Δ.Σ. Α.Ε. με συμμετοχή στο κεφάλαιο άνω του 3% που δεν λαμβάνουν αμοιβές διοικητικού συμβουλίου, διαχειριστές Ι.Κ.Ε. οι οποίοι δεν λαμβάνουν αμοιβές διαχείρισης, μέλη Ε.Π.Ε. ή και διαχειριστές ΕΠΕ που δεν λαμβάνουν άλλη αμοιβή και δεν έχουν άλλη επαγγελματική απασχόληση (ατομικό επάγγελμα).

Να σημειωθεί εδώ ότι η βάση επιβολής εισφορών στις περιπτώσεις αυτές είναι τα μερίσματα που τυχόν διανέμουν οι επιχειρήσεις στα μέλη/διαχειριστές τους.