«Φουλ» στις πωλήσεις και ρυθμίσεις εταιρικών δανείων

Η φετινή χρονιά έκλεισε με ένα σημαδιακό τρόπο για το εγχώριο επιχειρείν: oι τράπεζες έχουν βγάλει προς πώληση επιχειρήσεις, που περιήλθαν στον έλεγχό τους, ως αποτέλεσμα μερικής μετοχοποίησης δανείων (Νηρεύς- Σελόντα), ενώ ολοκληρώνουν την πρώτη από κοινού πώληση δανείων μεγάλης εταιρείας (Euromedica).

Το μήνυμα, αν και έρχεται καθυστερημένα, είναι σαφές: από εδώ και στο εξής για να μειώσουν το «βουνό» των μη εξυπηρετούμενων δανείων/ανοιγμάτων θα προχωρούν σε όλο και περισσότερες πωλήσεις δανείων. Αναδιαρθρώσεις και ρυθμίσεις θα διενεργούνται μόνο στις περιπτώσεις εταιρειών, που κρίνονται βιώσιμες και διαθέτουν ικανό management team.

Μιλώντας πρόσφατα στο 19ο ετήσιο forum της Capital Link o κ. Γ. Γεωργακόπουλος, εκτελεστικός γενικός διευθυντής των non core business και του restructuring portfolio της Πειραιώς, έδωσε το στίγμα της επόμενης χρονιάς. Προανήγγειλε ότι η τράπεζα θα προχωρήσει σε πολύ πιο δραστικές ρυθμίσεις μη εξυπηρετούμενων δανείων για επιχειρήσεις, που κρίνονται βιώσιμες, σημειώνοντας ότι η βελτίωση του νομικού πλαισίου, οι πλατφόρμες διαχείρισης και το αυξανόμενο ενδιαφέρον των επενδυτών δημιουργούν πιο πρόσφορες συνθήκες για την αποτελεσματική διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων.

Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και ο επικεφαλής της γενικής διεύθυνσης μη εξυπηρετούμενων δανείων της Alpha Bank, κ Θ. Αθανασόπουλος, ο οποίος από το ίδιο βήμα σημείωσε ότι η αγορά θα κινηθεί προς επιθετικότερους ρυθμούς μείωσης των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων (Non Performing Exposures- NPEs), που θα προέρχονται, τόσο από την καλύτερη επίδοση των υφιστάμενων χαρτοφυλακίων, όσο και από λύσεις προερχόμενες από την αγορά.

Οι τραπεζίτες περιγράφουν ένα διαφορετικό τοπίο, το οποίο καθορίζουν οι αποφάσεις της εποπτικής αρχής και η κατεύθυνση, που δίνει για την αντιμετώπιση των «κόκκινων» δανείων. Ο σχηματισμός προβλέψεων για αναμενόμενες πλέον ζημιές πιστωτικού κινδύνου (υιοθέτηση τουIFRS 9) και το φρένο στις ρυθμίσεις balloon αποτελούν δείγματα του νέου «οδικού χάρτη» για την δραστική μείωση των «κόκκινων» δανείων.

Οι τράπεζες καλούνται να αποφασίσουν ποιες από τις προβληματικές επιχειρήσεις θέλουν να διατηρήσουν ως πελάτες, εξυγιαίνοντας, με ρυθμίσεις δανείων, τους ισολογισμούς τους και ποιες όχι. Τα δάνεια της δεύτερης κατηγορίας, με δεδομένο ότι θα διαθέτουν, πλέον, επαρκείς προβλέψεις μετά και το stress test, θα οδηγηθούν σταδιακά σε πώληση.

Τα ίδια κριτήρια ισχύουν λίγο πολύ και για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, με τη διαφορά ότι οι τράπεζες, πριν λάβουν τις οριστικές αποφάσεις τους, θα αναθέσουν σε εξειδικευμένες εταιρείες τη διαχείριση μέρους των προβληματικών δανείων της κατηγορίας (σ.σ. δάνεια μικρότερα των 20 εκατ. ευρώ).

Ήδη έχει επιλεγεί η Dobank ως προτιμητέος επενδυτής για τη διαχείριση προβληματικών δανείων μικρομεσαίων επιχειρήσεων, ονομαστικής αξίας 2 δισ., ενώ επίκειται η ανάθεση σε κοινοπραξία υπό την Alvarez & Marsal της διαχείρισης δανείων της κατηγορίας, ονομαστικής αξίας 400 εκατ. ευρώ.

Αυτό δεν σημαίνει ότι θα λείψουν το 2018 οι πωλήσεις ή τιτλοποιήσεις χαρτοφυλακίων με δάνεια μικρομεσαίων επιχειρήσεων.

Το μήνυμα που στέλνει η περίπτωση της Euromedica

Η πώληση από τις AlphaBank, Eurobank και Εθνική δανείων της Euromedica, ύψους περίπου 180 εκατ. ευρώ στην Farallon Capital είναι ενδεικτική της κατεύθυνσης στην οποία προχωρούν οι τράπεζες. Έχοντας σχηματίσει επαρκείς προβλέψεις, πωλούν (σ.σ η συναλλαγή δεν έχει ολοκληρωθεί) τα δάνεια της εταιρείας, έναντι τιμήματος που κινείται στην περιοχή του 17% με 19% επί της ονομαστικής τους αξίας.

Η Farallon, ως ο μεγαλύτερος πιστωτής της Euromedica (σ.σ είχε αγοράσει προηγουμένως και δάνεια που κατείχαν ξένοι επενδυτές), καθίσταται ρυθμιστής των εξελίξεων, καθώς σε συνεννόηση με άλλους πιστωτές μπορεί να κινήσει διαδικασίες εξυγίανσης.

Η πώληση των δανείων στέλνει μήνυμα στους βασικούς μετόχους 100 μεγάλων υπερχρεωμένων επιχειρήσεων ότι, είτε θα βάλουν «φρέσκο» χρήμα ή αλλιώς θα χάσουν τα «μαγαζιά» τους. Το διατραπεζικό όργανο, NPLsForum, κινεί, ήδη, αντίστοιχη διαδικασία πώλησης δανείων και για άλλες επιχειρήσεις, είτε με συναίνεση των μεγαλομετόχων τους (SIXT), είτε χωρίς αυτή.

Στόχος είναι να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα υπερχρέωσης 100 μεγάλων επιχειρήσεων, στις οποίες έχουν χορηγήσει δάνεια και οι τέσσερις συστημικές τράπεζες.

Προηγήθηκαν ο πλειστηριασμός των σημάτων της Πήγασος και των βασικών περιουσιακών στοιχείων (σήματα, συμμετοχές και ακίνητα) του ΔΟΛ, κινήσεις από τις οποίες οι τράπεζες έγραψαν ζημιά δεκάδων εκατομμυρίων, ενώ στο σφυρί βγήκαν ή βγαίνουν σειρά ξενοδοχειακών μονάδων (Άστυ, Όλυμπος Νάουσα, Lakitira κ.ά.).

Καθαρές λύσεις ρυθμίσεων για βιώσιμες επιχειρήσεις

Για τις υπεδανεισμένες επιχειρήσεις, που κρίνονται βιώσιμες, οι τράπεζες θα πρέπει να προχωρήσουν, από τη νέα χρονιά σε πιο «καθαρές» λύσεις, προσφέροντας μερική διαγραφή χρέους και ρύθμιση του υπολοίπου με βάση τις μελλοντικές ταμειακές ροές τους.

Όπως αποκάλυψε ο αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της Εθνικής σε forum για την αντιμετώπιση των «κόκκινων» δανείων, οι τράπεζες συζητούν ρυθμίσεις, που θα ενέχουν «κούρεμα» οφειλών ως και 70% με ρύθμιση του υπολοίπου, μέσω κοινών ομολογιακών δανείων που θα τους δίνουν δικαίωμα επί μελλοντικών βελτιωμένων κερδών.

Με αυτόν τον τρόπο θα μειωθεί ο δανεισμός και θα ενισχυθούν λογιστικά τα κεφάλαια των επιχειρήσεων, δίνοντας δεύτερη ευκαιρία σε όσες κρίνονται βιώσιμες και με ικανό management team. Πρόκειται, πάντως, για δύσκολες λύσεις, καθώς προϋποθέτουν ότι τράπεζες με διαφορετική έκθεση χορηγήσεων και άλλης ποιότητας ενέχυρα θα συμφωνήσουν σε κοινά αποδεκτή ρύθμιση.

Με δεδομένα, πάντως, το τέλος των ρυθμίσεων balloon που έκρυβαν σε αρκετές περιπτώσεις το πρόβλημα, και το σχηματισμό πρόσθετων προβλέψεων λόγω της υιοθέτησης του IFRS 9 οι τράπεζες είναι υποχρεωμένες να προχωρήσουν σε πιο καθαρές λύσεις ρυθμίσεων.

Προς την κατεύθυνση της διάσωσης βιώσιμων επιχειρήσεων θα συνέβαλε και η περαιτέρω βελτίωση του πτωχευτικού πλαισίου. Με το υφιστάμενο πλαίσιο, οι πιστωτές αφερέγγυας επιχείρησης έχουν τη δυνατότητα (σ.σ. εφόσον συγκεντρώνουν το 60% των απαιτήσεων και το 40% των εμπράγματων) να υποβάλουν ασφαλιστικά μέτρα, ζητώντας το διορισμό ειδικού εντολοδόχου. Ο τελευταίος μπορεί να συγκαλέσει γενική συνέλευση και να ασκήσει το δικαίωμα παράστασης ή ψήφου έναντι των μετόχων ή των εταίρων της επιχείρησης.

Για να συμβεί, όμως, αυτό, θα πρέπει να αποδειχθεί στο δικαστήριο ολική αδυναμία πληρωμών της επιχείρησης, εγχείρημα δύσκολο, αν ο επιχειρηματίας ακολουθεί την τακτική επιλεκτικών πληρωμών, προκειμένου να αποφύγει την μετοχοποίηση δανείων.